Từ Shein đến iPhone: Ấn Độ và cơ hội bứt phá sản xuất

Từ thời trang đến công nghệ, làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu đang hướng về Ấn Độ, phản ánh rõ xu thế “Trung Quốc cộng 1” ngày càng rõ nét.

Giữa một tuần dày đặc thông tin kinh tế - chính trị toàn cầu, câu chuyện Shein đẩy mạnh sản xuất tại Ấn Độ đã tạo ra một tiếng vang đáng chú ý. Hãng thời trang nhanh nổi tiếng toàn cầu đang dịch chuyển chiến lược chuỗi cung ứng và chọn Ấn Độ làm điểm đến mới, trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và bài toán đa dạng hóa sản xuất ngày càng cấp thiết.

Tuy nhiên, đây không chỉ là một câu chuyện riêng lẻ của ngành thời trang. Sự dịch chuyển này đang phản ánh một xu thế toàn diện hơn, nơi các tập đoàn toàn cầu, từ công nghệ, điện tử đến ô tô, hàng không đang âm thầm vẽ lại bản đồ chuỗi cung ứng, với Ấn Độ là một điểm nhấn mới nổi bật.

Từ Apple, Google đến VinFast: Những bước đi rõ ràng

Không còn là những cam kết mơ hồ, các doanh nghiệp lớn đang cụ thể hóa chiến lược “Trung Quốc cộng 1” bằng những khoản đầu tư thực chất vào Ấn Độ. Apple thông qua đối tác Foxconn đã rót thêm 1,5 tỷ USD vào nhà máy tại Tamil Nadu. Hiện nay, khoảng 18% số lượng iPhone trên toàn cầu được sản xuất tại Ấn Độ, tăng mạnh so với mức chỉ vài phần trăm cách đây vài năm. Con số này được dự báo sẽ chạm mốc 25% vào năm 2027.

Không chỉ Apple, Google cũng tham gia cuộc đua khi tuyên bố sẽ lắp ráp dòng điện thoại Pixel tại Ấn Độ, hợp tác cùng Dixon Technologies. Với thị trường smartphone lớn thứ hai thế giới, tiềm năng tăng trưởng là không thể bỏ qua.

Ngoài ra, các ngành khác cũng đang bắt đầu hưởng ứng. Hãng xe điện VinFast của tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng đã công bố kế hoạch xây nhà máy trị giá 2 tỷ USD tại Tamil Nadu, với tham vọng biến Ấn Độ thành trung tâm xuất khẩu xe. Trong khi đó, các tên tuổi hàng không như Airbus hay Pratt & Whitney cũng đang tích cực mở rộng chuỗi cung ứng từ các nhà cung cấp Ấn Độ, đẩy kim ngạch xuất khẩu ngành hàng không tăng 38% chỉ trong năm tài khóa 2023–2024.

Đằng sau những động thái này là nhiều lớp lý do đan xen: Căng thẳng địa chính trị, rủi ro chuỗi cung ứng hậu đại dịch, và chính sách ưu đãi chủ động từ phía chính phủ Ấn Độ. Chương trình ưu đãi liên kết sản xuất (PLI) ra mắt năm 2020 đã thu hút hơn 33 tỷ USD cam kết đầu tư, bao phủ đa dạng các lĩnh vực như điện tử, dược phẩm, năng lượng mặt trời và dệt may.

Thủ hiến bang Tamil Nadu, ông M.K. Stalin và Tổng Giám đốc VinFast Ấn Độ, ông Phạm Sanh Châu tại lễ động thổ nhà máy VinFast ở Ấn Độ

Không dễ dàng nhưng là lựa chọn chiến lược

Tuy nhiên, Ấn Độ không phải là lựa chọn không có rủi ro. Báo cáo của Hargreaves Lansdown mới đây cảnh báo về các cáo buộc lao động trẻ em và cưỡng bức trong chuỗi cung ứng bông vải. Những vấn đề này đặt ra yêu cầu nghiêm túc về chuẩn mực ESG và đạo đức sản xuất, nếu Ấn Độ muốn duy trì vị thế trong mắt các thương hiệu quốc tế.

Đồng thời, hạ tầng logistics và thủ tục hành chính tại quốc gia này vẫn là điểm nghẽn. Chỉ số hiệu quả logistics của Ngân hàng Thế giới năm 2023 xếp Ấn Độ thứ 38, thấp hơn một số đối thủ trong khu vực như Malaysia hay Thái Lan.

Dù vậy, với nhiều tập đoàn toàn cầu, câu chuyện bây giờ không chỉ là “hiệu quả chi phí”, mà là “khả năng chống chịu rủi ro”. Trong một thế giới mà đại dịch, xung đột chính trị và khủng hoảng logistics có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, Ấn Độ nổi lên như một điểm đến tương đối ổn định cả về quy mô dân số, thể chế chính trị và chính sách thu hút đầu tư.

Tuy nhiên, Ấn Độ cũng không phải là người chiến thắng duy nhất. Theo báo cáo của Nomura năm 2025, trong làn sóng tái định hình chuỗi cung ứng, ngoài Ấn Độ còn có sự nổi lên của Việt Nam, Mexico và Bangladesh, những nền kinh tế cũng đang nhận được sự dịch chuyển đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia.

Nhìn chung, đây không phải là câu chuyện đơn giản “Ấn Độ thắng - Trung Quốc thua” mà là sự tái cân bằng, đa dạng hóa chiến lược sản xuất trong một thế giới đầy biến động. Với quy mô thị trường nội địa lớn, lực lượng lao động trẻ dồi dào, và chính sách ưu đãi ngày càng rõ ràng, Ấn Độ đang tiến những bước dài để khẳng định mình là một trung tâm sản xuất mới của thế giới.

Câu chuyện như của Shein tưởng chừng chỉ là một bước đi chiến thuật, nhưng nó lại đang phản ánh cách các công ty nghĩ về tương lai chuỗi cung ứng toàn cầu: linh hoạt hơn, cẩn trọng hơn và dài hạn hơn.