Thị trường Data Center tại Việt Nam: Nhu cầu cao, tiêm năng lớn

Nhu cầu cao, tiềm năng lớn

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng nhận định rằng đầu tư vào các trung tâm dữ liệu (data center) là xu hướng mới cho các nhà mạng viễn thông. Việc này không chỉ tạo ra cơ hội tăng trưởng mới mà còn giúp tránh nguy cơ bị thay thế. Để đảm bảo hiệu quả, đầu tư vào data center cần đi kèm với dịch vụ đám mây (cloud). Các nhà mạng Việt Nam phải chú trọng phát triển dịch vụ cloud và cho thuê cloud để nâng cao hiệu suất và giá trị đầu tư.

Bộ Thông tin và Truyền thông đang chuẩn bị trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn Luật Viễn thông, yêu cầu dữ liệu của các cơ quan nhà nước phải được lưu trữ tại Việt Nam. Việc này không chỉ đảm bảo an toàn và hiệu quả mà còn hỗ trợ sự phát triển của các doanh nghiệp công nghệ số trong nước. Việt Nam đặt mục tiêu trở thành Digital Hub của khu vực vào năm 2030, với các lợi thế về địa lý, hạ tầng, nguồn lực và chính sách từ Chính phủ.

Theo kế hoạch, đến năm 2025, 100% cơ quan sẽ sử dụng điện toán đám mây, trong đó 70% là từ các doanh nghiệp Việt Nam cung cấp. Nghị định 53/2022/NĐ-CP về nội địa hóa dữ liệu đã quy định rằng các doanh nghiệp nước ngoài cung cấp dịch vụ tại Việt Nam phải lưu trữ dữ liệu người dùng trong nước. Điều này buộc các "ông lớn" như Google, Facebook, và Apple phải thuê máy chủ tại Việt Nam.

Sự bùng nổ của thị trường thương mại điện tử và sự phát triển mạnh mẽ của các doanh nghiệp điện toán đám mây và fintech đang thúc đẩy nhu cầu về lưu trữ và xử lý dữ liệu. Điều này đã khuyến khích các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đầu tư vào xây dựng trung tâm dữ liệu và phát triển hạ tầng số dựa trên công nghệ đám mây và trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data).

Luật Viễn thông 2023, có hiệu lực từ tháng 1/2025, định nghĩa và hướng dẫn rõ ràng cho các dịch vụ data center và điện toán đám mây như dịch vụ viễn thông. Luật này tạo khung pháp lý thuận lợi, thu hút đầu tư nước ngoài và cho phép đầu tư 100% vào các dịch vụ data center. Tuy nhiên, điều này cũng đặt áp lực lớn lên các nhà đầu tư trong nước.

Ông Nguyễn Thành Danh, Giám đốc điều hành VNG Data Center, nhận định rằng Việt Nam chưa có thương hiệu và uy tín trên thị trường quốc tế, hạ tầng và vận hành của các data center trong nước chưa đáp ứng được yêu cầu của các công ty nước ngoài lớn. Tuy nhiên, các doanh nghiệp Việt Nam có lợi thế về hiểu biết thị trường, am hiểu pháp luật trong nước, dịch vụ khách hàng kịp thời và chi phí dịch vụ thấp hơn.

Ông Hoàng Văn Ngọc, Giám đốc Viettel IDC, cho rằng Việt Nam đang ở giai đoạn đầu của chu kỳ tăng trưởng dịch vụ Cloud và DC, với dư địa tăng trưởng lớn trong 10 năm tới. Thị trường mở rộng nhưng sẽ có sự chọn lọc khắt khe, đòi hỏi các doanh nghiệp phải tận dụng lợi thế từ các chính sách quản lý và bảo hộ dữ liệu của Chính phủ để thu hút khách hàng từ các công ty Bigtech.

Hiện Việt Nam có 32 data center vừa và nhỏ, với tổng số hơn 20.000 rack. Mỗi năm, Việt Nam cần xây dựng thêm 3 data center trung bình để đáp ứng nhu cầu. Các nhà đầu tư trong nước như VNG, VNPT, MobiFone, và FPT Telecom đang tích cực mở rộng quy mô và hợp tác với các đối tác nước ngoài để nâng cao chất lượng hạ tầng và vận hành.

Các công ty nước ngoài như Alibaba, Edge Centres, GAW Capital, và NTT Global Data Centres cũng đang tích cực đầu tư vào thị trường data center tại Việt Nam. Theo Research and Markets, thị trường trung tâm dữ liệu tại Việt Nam dự kiến đạt mức 1,03 tỷ USD vào năm 2028 và 1,26 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép bình quân 10,8% mỗi năm.

Việt Nam được đánh giá là một thị trường tiềm năng về dịch vụ data center, nhưng vẫn đi sau các nước trong khu vực. So với các nước như Singapore, Indonesia, và Malaysia, quy mô thị trường của Việt Nam còn khiêm tốn. Tuy nhiên, với chi phí xây dựng và giá đất cạnh tranh, cùng với vị trí địa lý đắc địa, Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư.

Bà Trang Bùi, Tổng giám đốc Cushman & Wakefield, nhận định rằng thị trường trung tâm dữ liệu tại Việt Nam đang trong giai đoạn sơ khai nhưng có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai. Với sự hỗ trợ của Chính phủ và sự đầu tư từ cả trong và ngoài nước, Việt Nam có thể trở thành một trung tâm dữ liệu quan trọng trong khu vực.

Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều khó khăn khi xây dựng thị trường trung tâm dữ liệu xanh. Các rào cản lớn đối với các nhà cung cấp bao gồm cơ chế chính sách và hành lang pháp lý cho loại hình này chưa được hoàn thiện. Các yếu tố khác như độ tin cậy và khả năng chi trả của lưới điện, nhiệt độ khu vực, sự sẵn có của nguồn nước, năng lượng bền vững và tái tạo, cũng như các quy định về phân bổ công suất và lượng điện cung cấp cho các trung tâm dữ liệu đều là những thách thức không nhỏ.

Áp lực về xu hướng xanh

Chủ tịch FPT Trương Gia Bình chia sẻ rằng khi FPT đàm phán các hợp đồng triệu USD, các đối tác đều quan tâm đến việc “các anh có xanh không”. Điều này cho thấy yếu tố “xanh” đang trở thành yếu tố sống còn trong tương lai để giành được các hợp đồng lớn. Ở nhiều quốc gia, ngành công nghiệp trung tâm dữ liệu tiêu thụ điện năng rất lớn. Tại Mỹ, các trung tâm dữ liệu chiếm khoảng 2-3% tổng lượng điện tiêu thụ, trong khi ở Singapore, con số này lên tới 12%.

Mặc dù mức tiêu thụ điện năng của ngành công nghiệp data center tại Việt Nam hiện chưa lớn, nhưng với việc AI và phân tích dữ liệu lớn ngày càng được ứng dụng nhiều trong các ngành sản xuất, kinh doanh và dịch vụ, nhu cầu về năng lượng cho data center chắc chắn sẽ tăng vọt. Việt Nam đặt mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, cùng với mục tiêu chuyển đổi số. Điều này đặt ra yêu cầu về các tiêu chuẩn xanh, tối ưu năng lượng và giảm phát thải đối với các trung tâm dữ liệu.

Ông Hoàng Văn Ngọc, Tổng Giám đốc Viettel IDC, cho biết nhiều khách hàng lớn khi thuê trung tâm dữ liệu đã bắt đầu yêu cầu các tiêu chuẩn xanh.

Ông Byung Ki Lee, Giám đốc phát triển dữ liệu của Nokia, nhận định rằng thị trường trung tâm dữ liệu đang chịu áp lực về giảm lượng khí thải carbon. Thực tế, thị trường trung tâm dữ liệu đã tiêu tốn một lượng năng lượng khổng lồ hàng năm. Các nhà cung cấp có xu hướng chuyển dần sang mô hình xanh nhằm tiết kiệm chi phí cho năng lượng (lên tới 30%), từ đó gia tăng doanh thu.

“Khi nhiều quốc gia bắt đầu đi theo "con đường xanh", việc chuyển sang các công nghệ xanh hơn, thân thiện hơn với môi trường sẽ là nhiệm vụ bắt buộc với các trung tâm dữ liệu”, ông Lee nhận định.

Việt Nam đang ở giai đoạn đầu của chu kỳ tăng trưởng dịch vụ data center và cloud, với dư địa tăng trưởng lớn trong 10 năm tới. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về năng lượng và giữ vững cam kết về phát thải carbon thấp, việc đầu tư vào các công nghệ và hạ tầng xanh sẽ là chìa khóa cho sự phát triển bền vững của thị trường này. Khi nhiều quốc gia bắt đầu đi theo "con đường xanh", việc chuyển sang các công nghệ thân thiện với môi trường sẽ trở thành nhiệm vụ bắt buộc đối với các trung tâm dữ liệu tại Việt Nam.

Việc hợp tác với các đối tác nước ngoài và tận dụng lợi thế từ các chính sách quản lý và bảo hộ dữ liệu của Chính phủ sẽ giúp Việt Nam không chỉ đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế mà còn thu hút được nhiều hơn các khách hàng và nhà đầu tư lớn, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp trung tâm dữ liệu trong nước.

Anh Nguyên