Tháo gỡ điểm nghẽn cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư Nhà nước

Hiện nay có 841 doanh nghiệp có vốn góp của Nhà nước với tổng vốn Nhà nước đang đầu tư là 1 triệu 752 nghìn tỷ đồng. Tỷ suất lãi phát sinh trước thuế trên vốn chủ sở hữu bình quân chung của các doanh nghiệp năm 2023 là 12%.

Dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp có nhiều đột phá, tháo gỡ điểm nghẽn và cơ chế thông thoáng cho doanh nghiệp Nhà nước phát triển.

Mặc dù vậy, theo báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội trước kỳ họp thứ 8, thì các tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp Nhà nước hoạt động vẫn chưa tương xứng với nguồn lực nắm giữ và hiệu quả đầu tư chưa như kỳ vọng.

Một trong những nguyên nhân là các doanh nghiệp Nhà nước chưa được thực hiện quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm để hoạt động theo cơ chế thị trường. Do đó cần có những cơ chế chính sách nhằm cởi trói giúp doanh nghiệp Nhà nước phát huy lợi thế, khắc phục hạn chế, tận dụng cơ hội để phát triển và đổi mới mạnh mẽ trong công tác xây dựng hoàn thiện thể chế pháp luật.

Theo Luật số 69 trước đây, Nhà nước sở hữu doanh nghiệp Nhà nước có thể can thiệp vào mọi hoạt động quản trị của doanh nghiệp. Nhưng dự thảo luật mới được xây trên quan điểm đột phá, Nhà nước chỉ là một nhà đầu tư giống như rất nhiều nhà đầu tư khác tại doanh nghiệp, không can thiệp hành chính vào hoạt động quản trị của doanh nghiệp.

Dưới góc độ chuyên gia tài chính, ông Phạm Phan Dũng - nguyên Tổng Cục trưởng Tổng Cục Dự trữ Nhà Nước cho rằng: Nhà nước không quản lý thực thể doanh nghiệp, thực thể kinh doanh mà chỉ quản lý dòng tiền…sẽ là một đổi mới rất căn bản nó thay đổi tư duy của cả bộ máy quản lý.

Khi Nhà nước được xác định là một nhà đầu tư đặc biệt tại doanh nghiệp, không can thiệp hành chính trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động quản trị của doanh nghiệp thì các doanh nghiệp cũng sẽ chủ động hơn trong các kế hoạch sản xuất kinh doanh của mình. Đây là điều mà tất cả các doanh nghiệp có vốn Nhà nước mong chờ. Họ cần một không gian rộng hơn để phát huy hiệu quả nguồn vốn Nhà nước tại doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Văn Cảnh - Phó Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp: Dự thảo Luật mới sẽ có những quy định tạo điều kiện tốt nhất cho doanh nghiệp Nhà nước phát triển thực hiện đúng chủ trương đối mới trong xây dựng pháp luật. Điều quan trọng nhất đối với Luật 69 trong sửa đổi lần này là phải bổ sung thực hiện theo đúng Nghị quyết 12 của Trung ương, dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”, tách bạch giữa chức năng quản lý và chức năng cơ quan đại diện chủ sở hữu cũng như là tách bách giữa chức năng quản lý và quản trị của doanh nghiệp.

Cũng theo ông Nguyễn Văn Cảnh, trong dự thảo Luật sửa đổi sẽ thực hiện phân cấp phân quyền cho doanh nghiệp được chủ động trong việc hoạt động, đầu tư và sản xuất kinh doanh của mình.

Sau 10 năm thực hiện Luật 69, giờ đây doanh nghiệp Nhà nước cần khoác lên mình tấm ao mới rộng rãi hơn thay vì tấm áo cũ đã chật để doanh nghiệp chủ động trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo đà đột phá phát triển, trở thành cánh chim đầu đàn dẫn dắt nền kinh tế đi lên trong thời gian tới.