Bộ Tài chính đang lấy ý kiến dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) với đề xuất bổ sung mức thuế tuyệt đối đối với mặt hàng thuốc lá, bên cạnh thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành. Hiện tại, luật quy định mức thuế suất 75% đối với "thuốc lá điếu, xì gà và chế phẩm khác từ cây thuốc lá dùng để hút, hít, nhai, ngửi, ngậm" từ năm 2019 đến nay.
Bộ Tài chính cho rằng, thuế tiêu thụ đặc biệt hiện tại đối với thuốc lá còn thấp và chưa đủ để hạn chế tiêu dùng. Tỷ lệ hút thuốc lá ở Việt Nam vẫn cao và có xu hướng gia tăng. Theo thống kê, Việt Nam là một trong 15 nước có số nam giới trưởng thành hút thuốc lá nhiều nhất thế giới, và mức giảm tỷ lệ hút thuốc chưa đạt mục tiêu đề ra là giảm xuống còn 39%.
Để kiểm soát việc sử dụng thuốc lá, Bộ Tài chính đề xuất giữ nguyên mức thuế suất 75% và bổ sung mức thuế tuyệt đối theo lộ trình với hai phương án. Phương án được lựa chọn là áp thuế tuyệt đối 5.000 đồng/bao thuốc lá điếu từ năm 2026 và tăng dần lên 10.000 đồng/bao vào năm 2030. Đối với xì gà, mức thuế tuyệt đối sẽ tăng từ 50.000 đồng/điếu năm 2026 lên 100.000 đồng/điếu vào năm 2030.
Bộ Tài chính đánh giá rằng, đề xuất này sẽ giúp giảm tỷ lệ hút thuốc ở nam giới từ 42,7% năm 2022 xuống còn 38,6% vào năm 2030. Đồng thời, tỷ trọng thuế trên giá bán lẻ có thể tăng từ 36% năm 2022 lên 59,4% vào năm 2030. Số thu thuế tiêu thụ đặc biệt từ thuốc lá dự kiến tăng từ 17.600 tỷ đồng năm 2022 lên 30.000 tỷ đồng năm 2026 và 39.200 tỷ đồng vào năm 2030.
Trên thế giới, ngày càng có nhiều quốc gia áp dụng hệ thống thuế hỗn hợp (kết hợp thuế tỷ lệ và thuế tuyệt đối) đối với thuốc lá để giảm thiểu tác hại của thuốc lá giá rẻ, thấp cấp đối với sức khỏe cộng đồng. Số lượng các nước áp dụng hệ thống thuế hỗn hợp đối với thuốc lá đã tăng từ 48 nước năm 2008 lên 65 nước năm 2021.
Bộ Tài chính cho rằng, việc áp dụng thuế hỗn hợp sẽ giúp tăng hiệu quả của chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt, góp phần định hướng giảm tiêu dùng sản phẩm thuốc lá giá rẻ, chất lượng thấp. Đồng thời, nó cũng sẽ hạn chế sự tiếp cận của giới trẻ và các đối tượng thu nhập thấp đối với thuốc lá, từ đó giúp giảm tỷ lệ nghiện thuốc và cải thiện sức khỏe cộng đồng.
P.V (t/h)
