PGS.TS Trần Đắc Phu: Phòng, chống dịch nCoV tránh trường hợp “trên nóng dưới lạnh”

Trước những diễn biến phức tạp của dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng virus corona (nCoV), ngày 1/2/2020, Thủ tướng Chính phủ đã công bố dịch bệnh Viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona (nCoV) tại các tỉnh Khánh Hòa, Thanh Hóa, Vĩnh Phúc.

Để hiểu rõ hơn về diễn biến của dịch bệnh tại Việt Nam thời gian tới, đồng thời cần phải làm gì để phòng, chống dịch bệnh nCoV, PV đã lắng nghe ý kiến từ PGS.TS Trần Đắc Phu nguyên Cục trưởng cục Y tế dự Phòng, chuyên gia cao cấp của Trung tâm đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam (bộ Y tế).

Có những ý kiến cho rằng, lẽ ra những người đi từ Vũ Hán về phải được cách ly từ sớm ngay khi về nước, đảm bảo không lây lan ra cộng đồng. Vậy thưa ông, vì sao, Việt Nam đã họp từ rất sớm nhưng tại sao lại không quyết định phương án này?

Không phải tất cả những người đi từ vùng dịch (TP. Vũ Hán, Trung Quốc) về là người ta đều mắc bệnh. Về nguyên tắc, chúng ta chỉ cách ly những trường hợp có triệu chứng bệnh, còn không phải không có triệu chứng bệnh mà chúng ta không theo dõi hoặc thực hiện các biện pháp khác để hạn chế nếu người ta mắc bệnh thì người ta lây lan cho cộng đồng.

Có một số lý do có lợi, thứ nhất chúng ta đưa họ đến bệnh viện, nếu họ không mắc bệnh có thể họ sẽ bị nhiễm các bệnh khác. Đặc biệt, trong lúc tình hình lây bệnh của nCoV như này.

Thứ hai, không phải cách ly như thế thì chúng ta lấy đâu ra những cơ sở cách ly cộng đồng. Để theo dõi những trường hợp như vừa nêu, thì bộ Y tế đã tham mưu Chính phủ, yêu cầu khai báo tất cả những trường hợp đi từ Trung Quốc về chứ không phải đi từ vùng dịch về, khai báo ngay cho các cơ sở y tế. Trong mẫu khai báo đó, chúng ta có tất cả những thông tin có thể theo dõi được diễn biến về bệnh tật của họ.

PGS.TS Trần Đắc Phu cho rằng phòng, chống dịch phải có sự đồng bộ, quyết liệt.

Tiếp đó, chúng tôi cũng đã khuyến cáo, các trường hợp đi từ vùng dịch về là cách ly tại nhà hoặc tiếp xúc với với những người đi từ vùng dịch về, chúng tôi cũng khuyến cáo cách ly tại nhà. Thực hiện các biện pháp vệ sinh cá nhân, như đeo khẩu trang, tiếp xúc với người nhà thì phải cách xa, vệ sinh khử khuẩn tại nhà, đặc biệt khi có triệu chứng thì phải đến ngay cơ sở y tế, báo ngay cho cơ sở y tế.

Đây là giải pháp phù hợp nhất và tốt nhất hiện nay, kể cả các bệnh dịch khác để chúng ta quản lý được những người lây nhiễm trong cộng đồng. Trong hệ thống giám sát của chúng tôi hiện nay cũng đang chú ý tất cả những điều tra dịch tễ khi có những người có liên quan như tài xế, người khách sạn tiếp xúc với những người bị bệnh ở vùng dịch về, cách kiểm soát như thế là hợp lý.

3 người Việt từ Vũ Hán trở về dương tính với nCoV tiếp xúc với khá nhiều người, bộ Y tế xác định tình hình dịch bệnh sắp tới sẽ diễn biến như thế nào?

3 người nhiễm nCoV về cơ bản chúng tôi cũng đã kiểm soát được. Bởi chúng tôi có hệ thống giao cho hệ thống giám sát của Viện Vệ sinh dịch tễ, các trung tâm kiểm soát, các cơ sở trong cộng đồng để giám sát những người có tiếp xúc có các triệu chứng thì phải khai báo hoặc tự cách ly tại nhà.

Đặc biệt vừa qua, thông qua hệ thống thông tin báo chí, cung cấp cho những người tiếp xúc với những người nhiễm bệnh họ biết để phòng bệnh cho bản thân và cộng đồng.

Việc giám sát tại cộng đồng còn nhiều trường hợp khác có thể lọt qua cửa khẩu thì ý thức của người dân rất quan trọng. Chúng tôi khuyến cáo phải có triệu chứng thì phải đến cơ sở y tế, như vậy ý thức rất quan trọng còn rất khó để giám sát được tất cả những trường hợp.

3 người trở về từ Vũ Hán dương tính nCoV cơ bản đã kiểm soát được (Ảnh minh hoạ).

WHO đã ban bố tình trạng y tế khẩn cấp, gây quan ngại sức khỏe cộng đồng nghĩa là khả nang lây lan ra rất lớn. Qua nhận định, việc lây từ người sang người là hiển nhiên. Đặc biệt là ở Việt Nam, nguy cơ rất cao hơn các nước khác, vì Việt Nam có đường biên giới rất lớn với Trung Quốc. Sự giao lưu giữa Việt Nam và Trung Quốc về con người, thương mại rất lớn.

Nhưng việc dịch có lan rộng, phát triển hay không lại phụ thuộc vào sự quyết liệt của Đảng, Nhà nước, Chính phủ và người dân trong phòng, chống dịch bệnh. Nhận định là nguy cơ rất lớn nhưng tôi cũng mong dịch đừng đến theo nguy cơ đó, mà trên cơ sở cả nước cần chung tay tham gia, quyết liệt để hạn chế dịch không lan rộng, nhưng cần chờ đợi theo dõi tiếp.

Tuy nhiên, vẫn phải chuẩn bị, lường trước những tình huống xấu trong trường hợp dịch bệnh lây lan ra cộng đồng, số người nhiễm nhiều, bộ Y tế cần phải chuẩn bị những gì?

Tôi cho rằng đợt dịch này chúng ta rất quyết liệt, từ Trung ương, Ban Bí thư, Thủ tướng và người dân, chúng ta cũng đã có kinh nghiệm trong phòng chống dịch SART, MERS, nhưng cũng có những khó khăn. Vì năm 2002, 2003 tính chất toàn cầu không như hiện nay. Tôi vẫn nói rằng, chỉ trong 24h dịch từ quốc gia xa xôi nhất đi vào Việt Nam và trong vòng 1-2 tiếng có thể miền Nam ra miền Bắc và ngược lại. Việt Nam đã ban hành kế hoạch và trong kế hoạch đó đáp ứng từng thời điểm dịch như: Khi dịch chưa xâm nhập vào, dịch xâm nhập vào ra sao…

Trong thời gian qua, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, chúng ta chủ động ở mức cao hơn một chút. Nhưng, tôi cũng lưu ý chúng ta phân tích tình hình dịch và đáp ứng một cách hợp lý là vấn đề quan trọng.

Chống dịch trong nhiều năm, tôi thấy rằng chống dịch phải có sự đồng bộ, quyết liệt từ Trung ương đến địa phương, cơ sở, đến người dân. Tránh trường hợp “trên nóng dưới lạnh”. Nên tôi thấy Trung ương rất quyết liệt, mong các địa phương, người dân phải đồng lòng trong việc hợp tác với ngành y tế trong công tác phòng, chống dịch.

Thưa ông, có cần cho học sinh nghỉ học ở các địa phương đã xuất hiện bệnh nhân dương tính với virus nCoV?

Tôi nghĩ rằng phòng, chống dịch phải quyết liệt, bên cạnh đó chúng ta cũng không nên lo lắng quá. Hiện nay, chúng tôi vẫn khuyến cáo chưa cần thiết học sinh phải nghỉ học, bởi chưa có ca nào lây lan trong cộng đồng. Nhưng, chúng tôi cũng khuyên có học sinh nào sốt, ho, khó thở phải đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám, nếu có thì ngành y tế sẽ phối hợp với ngành giáo dục, có thể cho lớp, trường đó nghỉ học.

Trong lúc này, phải thực hiện khử khuẩn, phòng bệnh trong các trường hợp là điều vô cùng quan trọng, để không có sự lây lan nếu có trong trường học.

Hiện nay, người dân cũng có sự lo lắng nhưng thông tin chính thức phải theo bộ Y tế, tránh hiện tượng lấy thông tin trên mạng không chính thống.

Xin cảm ơn ông!