Thứ bảy 01/11/2025 04:32
Hotline: 024.355.63.010
Góc nhìn Chuyên gia

PGS. TS Hồ Sỹ Giao: Nên xem xét tái khởi động Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê

Trao đổi với phóng viên, PGS. TS Hồ Sỹ Giao- Hội Khoa học và Công nghệ Mỏ Việt Nam cho biết, xét theo góc độ công nghệ - môi trường và thủ tục pháp lý, việc tái khởi động Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê là đủ điều kiện.

Chủ đầu tư đủ năng lực thực hiện dự án

Theo PGS. TS Hồ Sỹ Giao, Thạch Khê là một mỏ có tiềm năng tài nguyên trữ lượng dồi dào (nằm trên địa bàn huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh), được đánh giá lớn nhất Vệt Nam và Đông Nam Á, nhưng có điều kiện tự nhiên phức tạp và nhạy cảm về môi trường.Thực hiện theo chỉ đạo tại Thông báo kết luận của Bộ Chính trị số 72-TB/TW ngày 09/05/2007, Công ty CP sắt Thạch Khê (TIC) được thành lập để thực hiện dự án. Ngày 24/02/2009, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cấp Giấy phép khai thác số 222/GP-BTNMT cho Công ty CP Sắt Thạch Khê với trữ lượng quặng khai thác 370 triệu tấn. Công ty CP Sắt Thạch Khê có vốn điều lệ 2.400 tỷ đồng, gồm 9 cổ đông sáng lập, trong đó có Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (30% vốn) - là cổ đông chi phối; Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh; Tổng Công ty Thép Việt Nam…là những đơn vị đầu ngành trong lĩnh vực khai thác mỏ, đã hoàn thiện các thủ tục pháp lý dự án theo quy định.

PGS. TS Hồ Sỹ Giao: Nên xem xét tái khởi động Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê
PGS. TS Hồ Sỹ Giao- Hội Khoa học và Công nghệ Mỏ Việt Nam trao đổi với phóng viên.

Đã từng có ý kiến giao Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê cho Tập đoàn tư nhân, nhưng tôi khẳng định, chỉ có Công ty CP sắt Thạch Khê mới đủ năng lực, trình độ, nhân lực, kể cả nguồn vốn để thực hiện, vì đây là dự án rất khó”, PGS. TS Hồ Sỹ Giao khẳng định.

Là Chủ tịch Hội đồng Nhà nước thẩm định đánh giá tác động môi trường dự án lần thứ nhất và từng tham dự nhiều cuộc làm việc, hội thảo bàn luận về tính khả thi của dự án, PGS. TS Hồ Sỹ Giao, cho biết: Chưa có dự án nào được xét duyệt thận trọng, kỹ lưỡng và thu hút sự tham gia của nhiều nhà khoa học đầu ngành như Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê. Quán triệt mức độ quan trọng của dự án, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo thẩm định các vấn đề liên quan đến môi trường của dự án một cách nghiêm túc và thận trọng nhất. Để thẩm định “Báo cáo Đánh giá tác động môi trường và Đề án cải tạo phục hồi môi trường” của Dự án điều chỉnh, năm 2013 Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thành lập Hội đồng thẩm định gồm 14 thành viên là những nhà khoa học đầu ngành về môi trường, địa chất, khai thác mỏ, Liên hiệp các Hội KHKT Việt Nam và các bộ, ngành liên quan, do Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường làm Chủ tịch. Năm 2016, dự án còn được thẩm định độc lập bởi CBM- đơn vị tư vấn của Cộng hòa Liên bang Đức.

“Những kiến nghị của địa phương về sự bất cập, tồn tại của dự án như khai thác hạ thấp mực nước ngầm làm hoang mạc hóa ruộng đồng, gây mất nước sản xuất nông nghiệp, xâm nhập mặn, rồi một số vấn đề giải quyết ô nhiễm môi trường còn sơ sài, chưa giải quyết triệt để… là cảm tính, chưa thuyết phục về căn cứ khoa học và thực tiễn. Cụ thể, nói dự án hút nước sẽ gây ra tình trạng xâm nhập mặn, nhưng cần hiểu nguyên lý thế nào là xâm nhập mặn? Để giải quyết tình trạng xâm nhập mặn của dự án, Công ty CP sắt Thạch Khê đã phối hợp cùng Viện VioGem- Liên bang Nga, đơn vị chuyên nghiên cứu về địa chất thủy văn tính toán, xác định được về ranh giới hạ thấp mực nước toàn vùng của dự án đến độ sâu nhất. Là nhà khoa học, xét về góc độ công nghệ và kỹ thuật, việc triển khai dự án không có vấn đề gì nổi cộm”, PGS. TS Hồ Sỹ Giao phân tích.

Theo PGS. TS Hồ Sỹ Giao, triển khai Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê sẽ đem lại hiệu quả kinh tế- xã hội rất lớn đối với tỉnh Hà Tĩnh nói riêng và đất nước nói chung. Dự án góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp thép phát triển, cung cấp nguyên liệu phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng bộ hóa cơ sở hạ tầng, phát triển đời sống văn hóa, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương. Ngành Khai thác mỏ lộ thiên của Việt Nam đã có gần 70 năm hoạt động và phát triển. Đội ngũ cán bộ quản lý, hoạt động khoa học kỹ thuật, thiết kế và tư vấn, điều hành sản xuất ngày càng lớn mạnh không chỉ về số lượng mà cả về chất lượng… hoàn toàn đủ năng lực, trình độ triển khai dự án. Sau thời gian dự án tạm dừng để điều chỉnh, tái cơ cấu cổ đông và huy động vốn cũng như xem xét làm rõ những vấn đề kiến nghị về tồn tại, bất cập, xét theo góc độ công nghệ- môi trường và thủ tục pháp lý, việc tái khởi động Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê là đủ điều kiện.

"Trước đây, Dự án Bauxite- nhôm Lâm Đồng cũng có nhiều ý kiến trái chiều nhưng khi triển hai đi vào hoạt động, dự án đã khẳng định rõ hiệu quả về kinh tế, xã hội khi đóng góp rất lớn vào ngân sách của địa phương, đồng thời góp phần đảm bảo an sinh xã hội tại vùng dự án đứng chân". Theo tính toán, Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê kéo dài 52 năm với trữ lượng khai thác 370 triệu tấn. Theo chủ đầu tư, dự báo trữ lượng có thể lên đến 750 triệu tấn, nên dự án có thể khai thác thêm nhiều năm. Trong suốt thời gian đó, dự án không chỉ mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp và nộp ngân sách Nhà nước, mà còn đem lại hiệu quả an sinh xã hội cho cả khu vực lớn với hàng vạn hộ gia đình. Thiết nghĩ, Chính phủ nên xem xét cho tái khởi động dự án để khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên của đất nước, đồng thời đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp đã đầu tư vào dự án hơn 2.000 tỷ đồng”, PGS. TS Hồ Sỹ Giao nêu quan điểm.

Năm 2016, Công ty CP Sắt Thạch Khê đã hoàn thiện các thủ tục pháp lý dự án theo quy định; giải phóng mặt bằng 830 ha; bóc đất tầng phủ 12,7 triệu m3; nộp ngân sách Nhà nước 253 tỷ đồng. Tuy nhiên, dự án đã phải tạm dừng từ năm 2016 đến nay do UBND tỉnh Hà Tĩnh và Bộ Kế hoạch và Đầu tư có văn bản gửi Chính phủ đề nghị dừng dự án.

Đề xuất tiếp tục triển khai dự án

Như Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập đã đề cập, chiều 22/8/2024, tại buổi tiếp kiến đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, ông Phạm Lê Hùng- Ủy viên HĐQT Công ty CP Sắt Thạch Khê, trong bài phát biểu đã đề xuất lãnh đạo Đảng, Nhà nước xem xét, tháo gỡ khó khăn liên quan đến Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê. Theo ông Phạm Lê Hùng, Dự án Khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch đã đáp ứng đầy đủ tính pháp lý, khoa học và thực tiễn theo Luật Đầu tư và Luật Khoáng sản, đủ điều kiện khai thác. Các biện pháp bảo vệ môi trường của dự án đã được các nhà khoa học chuyên ngành trong và ngoài nước đánh giá là phù hợp, đảm bảo để có thể triển khai dự án an toàn, hiệu quả.

Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Lê Hùng cho biết, sau khi xảy ra sự cố môi trường Formosa, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có các công văn đề nghị dừng dự án với lý do lo ngại về sự cố môi trường như Formosa. Nhưng dự án luyện thép Formosa và Dự án Khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê khác nhau cơ bản: Dự án Formosa mỗi năm sử dụng hàng nghìn tấn hoá chất độc hại, còn Dự án Khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê chỉ khai thác lên, rửa đất cát, nghiền đến kích cỡ theo tiêu chuẩn, không sử dụng hoá chất. Thực tế, những lo ngại của tỉnh Hà Tĩnh đưa ra đều đã được nhận diện và có các biện pháp phòng ngừa, bảo vệ hợp lý trong Đánh giá tác động môi trường của dự án (ĐTM của dự án đã được các hội đồng khoa học, trong đó có đại diện của Hà Tĩnh, thẩm định và phê duyệt theo đúng quy định pháp luật). Do vậy, đề nghị dừng dự án của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và UBND tỉnh Hà Tĩnh là không có cơ sở pháp lý và thực tiễn.

PGS. TS Hồ Sỹ Giao: Nên xem xét tái khởi động Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê

Công trường bóc đất tầng phủ mỏ sắt Thạch Khê (tháng 9/2010).

“Tại Văn bản số 9792/VPCP-TH ngày 14/11/2016 của Văn phòng Chính phủ về việc triển khai nhiệm vụ của Nghị quyết phiên họp Chính phủ tháng 10/2016, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu“Khẩn trương hoàn thành thủ tục, đảm bảo tiến độ khởi công Dự án mỏ sắt Thạch Khê, Hà Tĩnh trong quý I năm 2017”. Như vậy, Thủ tướng yêu cầu đủ thủ tục pháp lý là triển khai dự án trong quý I/2017, không phải làm hay không làm và không có chuyện dừng dự án. Tại các hội thảo, hội nghị, kể cả hội nghị do Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức, các Bộ, ngành và các nhà khoa học đều đồng tình ủng hộ dự án được triển khai, chỉ UBND tỉnh Hà Tĩnh đề nghị dừng khiến dự án bị “treo” cho đến nay”, ông Hùng cho biết.

Cũng theo ông Phạm Lê Hùng: Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê đã được phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật, trong đó có sự chấp thuận của Thường vụ, UBND tỉnh Hà Tĩnh, nay tỉnh Hà Tĩnh lại đề nghị dừng dự án, gây khó khăn cho doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Nếu dự án bị dừng theo đề nghị của tỉnh Hà Tĩnh sẽ tạo ra tiền lệ xấu trong môi trường đầu tư. Qua hơn 60 năm nghiên cứu, qua hàng trăm cuộc hội thảo, nhiều hội đồng thẩm định trong nước và quốc tế, dự án hoàn toàn đủ mọi điều kiện cho triển khai. Để triển khai dự án hiệu quả, cần tái cơ cấu cổ đông, loại bỏ các cổ đông yếu kém thay thế bằng những cổ đông có năng lực và cho triển khai dự án.

Theo tính toán của Chủ đầu tư, dự án bị dừng từ năm 2016 đến 2022 đã làm Nhà nước thất thu 22.000 tỷ đồng tiền ngân sách; Chủ đầu tư (trong đó chủ yếu là các doanh nghiệp Nhà nước) thiệt hại gần 27.000 tỷ đồng tiền lợi nhuận, cụ thể như sau:

BẢNG TÍNH HIỆU QUẢ KINH TẾ MỎ SẮT THẠCH KHÊ 2016 - 2022

Năm

Giá quặng

(đồng)

Sản lượng

(triệu tấn)

Doanh thu

(tỷ đồng)

Thuế, phí

(tỷ đồng)

Lợi nhuận

(tỷ đồng)

2016

1.450.000

800.000

1.160

500

260

2017

1.600.000

1.700.000

2.720

1.030

840

2018

1.590.000

1.900.000

3.020

1.130

940

2019

2.100.000

4.400.000

9.240

3.440

3.700

2020

1.950.000

5.000.000

9.750

3.500

3.750

2021

3.700.000

5.000.000

18.500

6.790

9.210

2022

3.400.000

5.000.000

17.000

6.230

8.280

Tổng

18.800.000

61.390

22.620

26.980

Tin bài khác
TS. Trịnh Lê Anh bật mí nghệ thuật truyền cảm hứng cho doanh nhân thời đại mới

TS. Trịnh Lê Anh bật mí nghệ thuật truyền cảm hứng cho doanh nhân thời đại mới

Trong khuôn khổ Hội thảo “CEO và nghệ thuật dẫn dắt truyền cảm hứng – tư duy – trình bày – kết nối trong thời đại mới”, do CLB CEO 1983 (HanoiBA) tổ chức, với sự chủ trì của Trung tâm xúc tiến đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội, đồng phối hợp cùng DG Group và MelinhBiz thực hiện.
Chuyên gia Đỗ Thu Hằng: Căn hộ Hà Nội bứt phá nhờ nguồn cung và thanh khoản cải thiện

Chuyên gia Đỗ Thu Hằng: Căn hộ Hà Nội bứt phá nhờ nguồn cung và thanh khoản cải thiện

Chuyên gia Savills Đỗ Thu Hằng nhận định, thị trường căn hộ cải thiện nguồn cung và thanh khoản là tiền đề cho đà phục hồi mạnh mẽ, đặc biệt phân khúc căn hộ trong năm 2026.
Phó Giám đốc Sở Tài chính Nguyễn Thanh Toàn : “TP. Hồ Chí Minh cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp nước ngoài trong mọi giai đoạn”

Phó Giám đốc Sở Tài chính Nguyễn Thanh Toàn : “TP. Hồ Chí Minh cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp nước ngoài trong mọi giai đoạn”

TP. Hồ Chí Minh cam kết đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài trong mọi giai đoạn, từ định hướng chính sách, hỗ trợ thủ tục đến triển khai dự án và hoạt động ổn định, hiệu quả đầu tư lâu dài.
Chuyên gia Nguyễn Quang Huy: 5 trụ cột giúp Việt Nam tự tin đạt tăng trưởng 10%

Chuyên gia Nguyễn Quang Huy: 5 trụ cột giúp Việt Nam tự tin đạt tăng trưởng 10%

Chuyên gia tài chính ngân hàng Nguyễn Quang Huy khẳng định 5 trụ cột: Kinh tế tư nhân, đầu tư công, FDI, tiêu dùng nội địa và kinh tế số sẽ giúp Việt Nam bứt tốc, tự tin cán mốc tăng trưởng 10%.
TS. Võ Trí Thành: Việt Nam nắm cơ hội vàng từ múi giờ để xây dựng trung tâm tài chính

TS. Võ Trí Thành: Việt Nam nắm cơ hội vàng từ múi giờ để xây dựng trung tâm tài chính

Theo TS. Võ Trí Thành, việc xây dựng trung tâm tài chính quốc tế cần tận dụng lợi thế múi giờ và nền tảng cải cách "tạo cơ hội" và "năng lực".
Chuyên gia Chu Phương: Mua vàng lúc này dễ cầm "hòn than nóng" chờ bỏng tay

Chuyên gia Chu Phương: Mua vàng lúc này dễ cầm "hòn than nóng" chờ bỏng tay

Chuyên gia vàng bạc Chu Phương cho rằng, biến động quá lớn khiến nhà đầu tư mới dễ bị sốc, chịu lỗ ngay vì chênh lệch giá, và trở thành người cuối cùng cầm "hòn than nóng".
PGS. TS Ngô Trí Long: Thu hẹp chênh lệch giá vàng 10% mới là ổn định thực chất

PGS. TS Ngô Trí Long: Thu hẹp chênh lệch giá vàng 10% mới là ổn định thực chất

PGS. TS Ngô Trí Long cho rằng, để ổn định vàng cần minh bạch, cạnh tranh, kiểm soát nguồn cung để thu hẹp chênh lệch 10% giá trong nước và thế giới.
Còn khó khăn khi thực hiện ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp khởi nghiệp

Còn khó khăn khi thực hiện ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp khởi nghiệp

Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Chử Đức Hoàng – Chủ tịch Viện Chiến lược Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (STI); Chánh Văn phòng Quỹ Đổi mới Công nghệ Quốc gia (NATIF) thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ, làm rõ những vướng mắc đang được bàn thảo tại Dự thảo Nghị định hướng dẫn Nghị quyết 198/2025/QH15 trong thực tế và đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý, đưa chính sách ưu đãi thuế thực sự trở thành động lực thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo.
Nghị quyết 05/2025/NQ-CP có đủ sức hút 21 triệu tài khoản Binance về "sân nhà"?

Nghị quyết 05/2025/NQ-CP có đủ sức hút 21 triệu tài khoản Binance về "sân nhà"?

Nghị quyết 05/2025/NQ-CP mở đường thí điểm thị trường tài sản mã hóa 5 năm. Dù Việt Nam được ví là "mỏ vàng" 200 tỷ USD giao dịch, cơ hội này chỉ dành cho doanh nghiệp có vốn 10.000 tỷ đồng, công nghệ và quản trị vượt trội.
Luật Thương mại điện tử sẽ tái định hình trật tự của “sân chơi số”

Luật Thương mại điện tử sẽ tái định hình trật tự của “sân chơi số”

Dự thảo Luật Thương mại điện tử (TMĐT) được xem là một bước ngoặt thể chế quan trọng không chỉ để quản lý, mà để tái định hình trật tự của không gian kinh doanh số. Một khung pháp lý đủ linh hoạt, đủ mạnh và đủ công bằng sẽ quyết định liệu Việt Nam có thể xây dựng một thị trường TMĐT minh bạch, hàng thật, giá trị thật, hay tiếp tục phụ thuộc vào nền tảng ngoại chi phối.
PGS.TS Nguyễn Trọng Điều: Viên chức nên được tham gia làm giám đốc doanh nghiệp

PGS.TS Nguyễn Trọng Điều: Viên chức nên được tham gia làm giám đốc doanh nghiệp

PGS.TS Nguyễn Trọng Điều cho rằng, đội ngủ viên chức nên được quyền tham gia làm giám đốc, quản lý các doanh nghiệp có liên quan đến chuyên ngành của họ.
PGS. TS Triệu Văn Cường: Nên để viên chức được tham gia quản lý doanh nghiệp

PGS. TS Triệu Văn Cường: Nên để viên chức được tham gia quản lý doanh nghiệp

PGS. TS Triệu Văn Cường cho rằng Luật Công chức, nên cho phép viên chức làm khoa học được tham gia quản lý doanh nghiệp để tăng tính ứng dụng thực tiễn.
TS. Nguyễn Văn Thuận: Tự chủ đơn vị sự nghiệp đang "mắc kẹt" vì phân loại

TS. Nguyễn Văn Thuận: Tự chủ đơn vị sự nghiệp đang "mắc kẹt" vì phân loại

TS. Nguyễn Văn Thuận, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội, cảnh báo cơ chế tự chủ đơn vị sự nghiệp công đang lúng túng, đòi hỏi phải xác định rõ ràng chức năng hoạt động để tránh lẫn lộn quản lý và tài chính.
Khi luật chưa theo kịp thực tiễn kinh tế trong khu vực sự nghiệp công

Khi luật chưa theo kịp thực tiễn kinh tế trong khu vực sự nghiệp công

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội Nguyễn Văn Phúc phân tích sự thiếu vắng Luật Đơn vị Sự nghiệp đã khiến các tổ chức cung cấp dịch vụ công vận hành mập mờ giữa cơ chế công chức và doanh nghiệp, kìm hãm tự chủ.
TS. Lê Xuân Nghĩa: Cơ chế "đột biến giá" từ chính quyền và chi phí ẩn

TS. Lê Xuân Nghĩa: Cơ chế "đột biến giá" từ chính quyền và chi phí ẩn

TS. Lê Xuân Nghĩa cho rằng, đà tăng giá bất động sản 12% theo thu nhập là ổn định, nhưng cảnh báo nguy cơ đột biến do thủ tục hành chính địa phương và hiện tượng "gom đất để đẩy giá".