Thứ tư 15/10/2025 03:00
Hotline: 024.355.63.010
Góc nhìn Chuyên gia

PGS. TS Hồ Sỹ Giao: Nên xem xét tái khởi động Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê

Trao đổi với phóng viên, PGS. TS Hồ Sỹ Giao- Hội Khoa học và Công nghệ Mỏ Việt Nam cho biết, xét theo góc độ công nghệ - môi trường và thủ tục pháp lý, việc tái khởi động Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê là đủ điều kiện.

Chủ đầu tư đủ năng lực thực hiện dự án

Theo PGS. TS Hồ Sỹ Giao, Thạch Khê là một mỏ có tiềm năng tài nguyên trữ lượng dồi dào (nằm trên địa bàn huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh), được đánh giá lớn nhất Vệt Nam và Đông Nam Á, nhưng có điều kiện tự nhiên phức tạp và nhạy cảm về môi trường.Thực hiện theo chỉ đạo tại Thông báo kết luận của Bộ Chính trị số 72-TB/TW ngày 09/05/2007, Công ty CP sắt Thạch Khê (TIC) được thành lập để thực hiện dự án. Ngày 24/02/2009, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã cấp Giấy phép khai thác số 222/GP-BTNMT cho Công ty CP Sắt Thạch Khê với trữ lượng quặng khai thác 370 triệu tấn. Công ty CP Sắt Thạch Khê có vốn điều lệ 2.400 tỷ đồng, gồm 9 cổ đông sáng lập, trong đó có Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (30% vốn) - là cổ đông chi phối; Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh; Tổng Công ty Thép Việt Nam…là những đơn vị đầu ngành trong lĩnh vực khai thác mỏ, đã hoàn thiện các thủ tục pháp lý dự án theo quy định.

PGS. TS Hồ Sỹ Giao: Nên xem xét tái khởi động Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê
PGS. TS Hồ Sỹ Giao- Hội Khoa học và Công nghệ Mỏ Việt Nam trao đổi với phóng viên.

Đã từng có ý kiến giao Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê cho Tập đoàn tư nhân, nhưng tôi khẳng định, chỉ có Công ty CP sắt Thạch Khê mới đủ năng lực, trình độ, nhân lực, kể cả nguồn vốn để thực hiện, vì đây là dự án rất khó”, PGS. TS Hồ Sỹ Giao khẳng định.

Là Chủ tịch Hội đồng Nhà nước thẩm định đánh giá tác động môi trường dự án lần thứ nhất và từng tham dự nhiều cuộc làm việc, hội thảo bàn luận về tính khả thi của dự án, PGS. TS Hồ Sỹ Giao, cho biết: Chưa có dự án nào được xét duyệt thận trọng, kỹ lưỡng và thu hút sự tham gia của nhiều nhà khoa học đầu ngành như Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê. Quán triệt mức độ quan trọng của dự án, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chỉ đạo thẩm định các vấn đề liên quan đến môi trường của dự án một cách nghiêm túc và thận trọng nhất. Để thẩm định “Báo cáo Đánh giá tác động môi trường và Đề án cải tạo phục hồi môi trường” của Dự án điều chỉnh, năm 2013 Bộ Tài nguyên và Môi trường đã thành lập Hội đồng thẩm định gồm 14 thành viên là những nhà khoa học đầu ngành về môi trường, địa chất, khai thác mỏ, Liên hiệp các Hội KHKT Việt Nam và các bộ, ngành liên quan, do Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường làm Chủ tịch. Năm 2016, dự án còn được thẩm định độc lập bởi CBM- đơn vị tư vấn của Cộng hòa Liên bang Đức.

“Những kiến nghị của địa phương về sự bất cập, tồn tại của dự án như khai thác hạ thấp mực nước ngầm làm hoang mạc hóa ruộng đồng, gây mất nước sản xuất nông nghiệp, xâm nhập mặn, rồi một số vấn đề giải quyết ô nhiễm môi trường còn sơ sài, chưa giải quyết triệt để… là cảm tính, chưa thuyết phục về căn cứ khoa học và thực tiễn. Cụ thể, nói dự án hút nước sẽ gây ra tình trạng xâm nhập mặn, nhưng cần hiểu nguyên lý thế nào là xâm nhập mặn? Để giải quyết tình trạng xâm nhập mặn của dự án, Công ty CP sắt Thạch Khê đã phối hợp cùng Viện VioGem- Liên bang Nga, đơn vị chuyên nghiên cứu về địa chất thủy văn tính toán, xác định được về ranh giới hạ thấp mực nước toàn vùng của dự án đến độ sâu nhất. Là nhà khoa học, xét về góc độ công nghệ và kỹ thuật, việc triển khai dự án không có vấn đề gì nổi cộm”, PGS. TS Hồ Sỹ Giao phân tích.

Theo PGS. TS Hồ Sỹ Giao, triển khai Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê sẽ đem lại hiệu quả kinh tế- xã hội rất lớn đối với tỉnh Hà Tĩnh nói riêng và đất nước nói chung. Dự án góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp thép phát triển, cung cấp nguyên liệu phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đồng bộ hóa cơ sở hạ tầng, phát triển đời sống văn hóa, giải quyết việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương. Ngành Khai thác mỏ lộ thiên của Việt Nam đã có gần 70 năm hoạt động và phát triển. Đội ngũ cán bộ quản lý, hoạt động khoa học kỹ thuật, thiết kế và tư vấn, điều hành sản xuất ngày càng lớn mạnh không chỉ về số lượng mà cả về chất lượng… hoàn toàn đủ năng lực, trình độ triển khai dự án. Sau thời gian dự án tạm dừng để điều chỉnh, tái cơ cấu cổ đông và huy động vốn cũng như xem xét làm rõ những vấn đề kiến nghị về tồn tại, bất cập, xét theo góc độ công nghệ- môi trường và thủ tục pháp lý, việc tái khởi động Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê là đủ điều kiện.

"Trước đây, Dự án Bauxite- nhôm Lâm Đồng cũng có nhiều ý kiến trái chiều nhưng khi triển hai đi vào hoạt động, dự án đã khẳng định rõ hiệu quả về kinh tế, xã hội khi đóng góp rất lớn vào ngân sách của địa phương, đồng thời góp phần đảm bảo an sinh xã hội tại vùng dự án đứng chân". Theo tính toán, Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê kéo dài 52 năm với trữ lượng khai thác 370 triệu tấn. Theo chủ đầu tư, dự báo trữ lượng có thể lên đến 750 triệu tấn, nên dự án có thể khai thác thêm nhiều năm. Trong suốt thời gian đó, dự án không chỉ mang lại lợi nhuận cho doanh nghiệp và nộp ngân sách Nhà nước, mà còn đem lại hiệu quả an sinh xã hội cho cả khu vực lớn với hàng vạn hộ gia đình. Thiết nghĩ, Chính phủ nên xem xét cho tái khởi động dự án để khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên của đất nước, đồng thời đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp đã đầu tư vào dự án hơn 2.000 tỷ đồng”, PGS. TS Hồ Sỹ Giao nêu quan điểm.

Năm 2016, Công ty CP Sắt Thạch Khê đã hoàn thiện các thủ tục pháp lý dự án theo quy định; giải phóng mặt bằng 830 ha; bóc đất tầng phủ 12,7 triệu m3; nộp ngân sách Nhà nước 253 tỷ đồng. Tuy nhiên, dự án đã phải tạm dừng từ năm 2016 đến nay do UBND tỉnh Hà Tĩnh và Bộ Kế hoạch và Đầu tư có văn bản gửi Chính phủ đề nghị dừng dự án.

Đề xuất tiếp tục triển khai dự án

Như Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập đã đề cập, chiều 22/8/2024, tại buổi tiếp kiến đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, ông Phạm Lê Hùng- Ủy viên HĐQT Công ty CP Sắt Thạch Khê, trong bài phát biểu đã đề xuất lãnh đạo Đảng, Nhà nước xem xét, tháo gỡ khó khăn liên quan đến Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê. Theo ông Phạm Lê Hùng, Dự án Khai thác và tuyển quặng sắt mỏ Thạch đã đáp ứng đầy đủ tính pháp lý, khoa học và thực tiễn theo Luật Đầu tư và Luật Khoáng sản, đủ điều kiện khai thác. Các biện pháp bảo vệ môi trường của dự án đã được các nhà khoa học chuyên ngành trong và ngoài nước đánh giá là phù hợp, đảm bảo để có thể triển khai dự án an toàn, hiệu quả.

Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Lê Hùng cho biết, sau khi xảy ra sự cố môi trường Formosa, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có các công văn đề nghị dừng dự án với lý do lo ngại về sự cố môi trường như Formosa. Nhưng dự án luyện thép Formosa và Dự án Khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê khác nhau cơ bản: Dự án Formosa mỗi năm sử dụng hàng nghìn tấn hoá chất độc hại, còn Dự án Khai thác và tuyển quặng sắt Thạch Khê chỉ khai thác lên, rửa đất cát, nghiền đến kích cỡ theo tiêu chuẩn, không sử dụng hoá chất. Thực tế, những lo ngại của tỉnh Hà Tĩnh đưa ra đều đã được nhận diện và có các biện pháp phòng ngừa, bảo vệ hợp lý trong Đánh giá tác động môi trường của dự án (ĐTM của dự án đã được các hội đồng khoa học, trong đó có đại diện của Hà Tĩnh, thẩm định và phê duyệt theo đúng quy định pháp luật). Do vậy, đề nghị dừng dự án của Bộ Kế hoạch và Đầu tư và UBND tỉnh Hà Tĩnh là không có cơ sở pháp lý và thực tiễn.

PGS. TS Hồ Sỹ Giao: Nên xem xét tái khởi động Dự án Khai thác và tyển quặng mỏ sắt Thạch Khê

Công trường bóc đất tầng phủ mỏ sắt Thạch Khê (tháng 9/2010).

“Tại Văn bản số 9792/VPCP-TH ngày 14/11/2016 của Văn phòng Chính phủ về việc triển khai nhiệm vụ của Nghị quyết phiên họp Chính phủ tháng 10/2016, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu“Khẩn trương hoàn thành thủ tục, đảm bảo tiến độ khởi công Dự án mỏ sắt Thạch Khê, Hà Tĩnh trong quý I năm 2017”. Như vậy, Thủ tướng yêu cầu đủ thủ tục pháp lý là triển khai dự án trong quý I/2017, không phải làm hay không làm và không có chuyện dừng dự án. Tại các hội thảo, hội nghị, kể cả hội nghị do Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức, các Bộ, ngành và các nhà khoa học đều đồng tình ủng hộ dự án được triển khai, chỉ UBND tỉnh Hà Tĩnh đề nghị dừng khiến dự án bị “treo” cho đến nay”, ông Hùng cho biết.

Cũng theo ông Phạm Lê Hùng: Dự án Khai thác và tuyển quặng mỏ sắt Thạch Khê đã được phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật, trong đó có sự chấp thuận của Thường vụ, UBND tỉnh Hà Tĩnh, nay tỉnh Hà Tĩnh lại đề nghị dừng dự án, gây khó khăn cho doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Nếu dự án bị dừng theo đề nghị của tỉnh Hà Tĩnh sẽ tạo ra tiền lệ xấu trong môi trường đầu tư. Qua hơn 60 năm nghiên cứu, qua hàng trăm cuộc hội thảo, nhiều hội đồng thẩm định trong nước và quốc tế, dự án hoàn toàn đủ mọi điều kiện cho triển khai. Để triển khai dự án hiệu quả, cần tái cơ cấu cổ đông, loại bỏ các cổ đông yếu kém thay thế bằng những cổ đông có năng lực và cho triển khai dự án.

Theo tính toán của Chủ đầu tư, dự án bị dừng từ năm 2016 đến 2022 đã làm Nhà nước thất thu 22.000 tỷ đồng tiền ngân sách; Chủ đầu tư (trong đó chủ yếu là các doanh nghiệp Nhà nước) thiệt hại gần 27.000 tỷ đồng tiền lợi nhuận, cụ thể như sau:

BẢNG TÍNH HIỆU QUẢ KINH TẾ MỎ SẮT THẠCH KHÊ 2016 - 2022

Năm

Giá quặng

(đồng)

Sản lượng

(triệu tấn)

Doanh thu

(tỷ đồng)

Thuế, phí

(tỷ đồng)

Lợi nhuận

(tỷ đồng)

2016

1.450.000

800.000

1.160

500

260

2017

1.600.000

1.700.000

2.720

1.030

840

2018

1.590.000

1.900.000

3.020

1.130

940

2019

2.100.000

4.400.000

9.240

3.440

3.700

2020

1.950.000

5.000.000

9.750

3.500

3.750

2021

3.700.000

5.000.000

18.500

6.790

9.210

2022

3.400.000

5.000.000

17.000

6.230

8.280

Tổng

18.800.000

61.390

22.620

26.980

Tin bài khác
Luật sư Hà Linh: Đầu tư cộng đồng cần luật hóa và kiểm soát truyền thông minh bạch

Luật sư Hà Linh: Đầu tư cộng đồng cần luật hóa và kiểm soát truyền thông minh bạch

Hiện tại, Dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh chưa có quy định riêng cho hình thức huy động vốn cộng đồng, đặc biệt là các mô hình đầu tư tài sản số hoặc token hóa, theo Luật sư Hà Linh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội).
Chuyên gia Lê Phương Anh: Doanh nghiệp tỏa sáng nhờ lắng nghe nhân viên và chuyển đổi văn hóa số toàn diện

Chuyên gia Lê Phương Anh: Doanh nghiệp tỏa sáng nhờ lắng nghe nhân viên và chuyển đổi văn hóa số toàn diện

Chuyên gia Lê Phương Anh (MCG) cho rằng, phát triển bền vững nằm ở sự đồng hành của lãnh đạo, chuyển hóa năng lực con người và kiến tạo văn hóa số từ bên trong.
Chuyên gia Phan Đức Trung trình bày hạ tầng Blockchain Việt Nam trước Tổng Bí thư Tô Lâm

Chuyên gia Phan Đức Trung trình bày hạ tầng Blockchain Việt Nam trước Tổng Bí thư Tô Lâm

Tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025–2030, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đến thăm khu trưng bày Mạng Dịch vụ Đa chuỗi Blockchain Việt Nam (VBSN) và nhấn mạnh: “Đây là cơ hội ứng dụng công nghệ blockchain để tăng năng suất lao động cho Việt Nam.”
Luật sư Ngọc Anh: Huy động vốn cộng đồng - Nhà đầu tư có thể mất trắng vào những dự án triệu đô

Luật sư Ngọc Anh: Huy động vốn cộng đồng - Nhà đầu tư có thể mất trắng vào những dự án triệu đô

Thời gian gần đây, dư luận liên tục chấn động bởi những vụ việc thao túng cộng đồng trong các gói “đầu tư làm giàu”, nơi nhiều cá nhân và tổ chức huy động được hàng trăm, thậm chí hàng nghìn tỷ đồng từ người dân thông qua hình thức được quảng bá là “gọi vốn cộng đồng” hoặc “đầu tư tài chính”, với số vốn khổng lồ chờ ngày nào đó được niêm yết trên sàn chứng khoán quốc tế - vốn hóa tỷ đô.
Chuyên gia Lại Hoàng Dương vinh dự nhận Bằng khen của UBND TP Hà Nội và giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam

Chuyên gia Lại Hoàng Dương vinh dự nhận Bằng khen của UBND TP Hà Nội và giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam

Theo dòng sự kiện kỷ niệm 20 năm thành lập công ty và nhân Ngày Doanh nhân Việt Nam, ông Lại Hoàng Dương, Giám đốc Công ty Cổ phần Truyền thông và Máy tính Thánh Gióng, Chuyên gia R&D (Nghiên cứu và Phát triển) liên tiếp ghi dấu ấn khi doanh nghiệp ông nhận hai giải thưởng lớn: Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam (VDA 2025) và Bằng khen từ UBND TP Hà Nội.
Chuyên gia Trương Đình Hoàn: Chia sẻ tương lai hạ tầng chuyển đổi số trong 5 năm tới

Chuyên gia Trương Đình Hoàn: Chia sẻ tương lai hạ tầng chuyển đổi số trong 5 năm tới

Trong bối cảnh các Nghị quyết lớn của Đảng về chuyển đổi số đang từng bước đi vào đời sống, Ngày Chuyển đổi số Quốc gia 10/10 trở thành dịp để nhìn lại hành trình số hóa và thúc đẩy doanh nghiệp hành động mạnh mẽ hơn. Tạp chí Doanh nghiệp & Hội nhập đã có cuộc trò chuyện cùng Thạc sĩ Trương Đình Hoàn, chuyên gia công nghệ thông tin (CNTT), Phó Giám đốc công ty giải pháp mạng và máy tính TIC, để lắng nghe những phân tích về ý nghĩa của chuyển đổi số, những thách thức trong triển khai hạ tầng, cũng như dự báo xu hướng thiết bị và giải pháp công nghệ sẽ định hình 5 năm tới.
Luật sư Nguyễn Văn Đồng: Nghề luật sư còn gặp nhiều thách thức

Luật sư Nguyễn Văn Đồng: Nghề luật sư còn gặp nhiều thách thức

Chia sẻ tới Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập, Luật sư Nguyễn Văn Đồng - Trưởng Văn phòng Luật sư Nhân Chính (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng: Thách thức của nghề luật sư không chỉ từ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, mà còn đến từ môi trường pháp lý chưa ổn định.
GS. TS Hoàng Văn Cường: Nâng nội lực và mô hình kinh tế mới để Việt Nam bứt phá

GS. TS Hoàng Văn Cường: Nâng nội lực và mô hình kinh tế mới để Việt Nam bứt phá

Theo GS. TS Hoàng Văn Cường, Việt Nam cần tận dụng thời điểm vàng của cách mạng xanh và AI để thoát bẫy thu nhập trung bình, chuyển từ gia công sang làm chủ tri thức, đặt mục tiêu thịnh vượng 2045.
TS. Trần Quốc Khánh: Nên chuyển từ xuất khẩu thuần túy sang hội nhập thông minh

TS. Trần Quốc Khánh: Nên chuyển từ xuất khẩu thuần túy sang hội nhập thông minh

Theo TS. Trần Quốc Khánh, Việt Nam phải tái định hình mô hình tăng trưởng, chuyển từ xuất khẩu thuần túy sang hội nhập thông minh, phát triển nội cầu và nâng giá trị gia tăng nội địa để tạo sức bật mới.
TS. Nguyễn Đức Hiển: Cần phát triển năng lực nội sinh để xây dựng nền kinh tế tự cường

TS. Nguyễn Đức Hiển: Cần phát triển năng lực nội sinh để xây dựng nền kinh tế tự cường

Theo TS. Nguyễn Đức Hiển, Việt Nam chỉ có thể bứt phá nếu đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển năng lực nội sinh và xây dựng nền kinh tế tự cường, đủ sức thích ứng với biến động toàn cầu.
Phó Tổng Thư ký  VCCI Đậu Anh Tuấn: Tiêu dùng nội địa trụ cột tăng trưởng quan trọng

Phó Tổng Thư ký VCCI Đậu Anh Tuấn: Tiêu dùng nội địa trụ cột tăng trưởng quan trọng

Ông Đậu Anh Tuấn (VCCI) khẳng định thị trường nội địa với 100 triệu dân là trụ cột tăng trưởng quan trọng nhất. Đây là chìa khóa tự cường kinh tế, buộc doanh nghiệp chinh phục bằng chất lượng và thương hiệu.
Thị trường vàng chờ cú hích từ Thông tư mới

Thị trường vàng chờ cú hích từ Thông tư mới

Theo thông tin được công bố tại cuộc họp báo quý III ngày 3/10, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý nhằm điều tiết cung - cầu của thị trường vàng hiệu quả hơn. Thông tư hướng dẫn thực thi Nghị định 232 về quản lý thị trường vàng sẽ chính thức được ban hành vào ngày 10/10 tới.
Ông Jérémie Pellet: Doanh nghiệp nhỏ và vừa là "xương sống" của nền kinh tế Việt Nam

Ông Jérémie Pellet: Doanh nghiệp nhỏ và vừa là "xương sống" của nền kinh tế Việt Nam

Theo Tổng Giám đốc Expertise France (EF), ông Jérémie Pellet, Doanh nghiệp nhỏ và vừa là động lực và là xương sống của nền kinh tế Việt Nam. Sự thành công của họ quyết định khả năng cạnh tranh tổng thể của quốc gia.
Giám đốc AFD Julien Seillan: Pháp sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam kiến tạo giao thông xanh, thông minh

Giám đốc AFD Julien Seillan: Pháp sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam kiến tạo giao thông xanh, thông minh

Giám đốc AFD Julien Seillan đề xuất giải pháp chiến lược. Đầu tư vào hạ tầng xanh, công nghệ và nhân lực chất lượng cao để Việt Nam phát triển giao thông bền vững.
TS. Nguyễn Anh Tuấn: Doanh nghiệp lữ hành cần chuyển đối số để kiến tạo trải nghiệm độc đáo cho du khách

TS. Nguyễn Anh Tuấn: Doanh nghiệp lữ hành cần chuyển đối số để kiến tạo trải nghiệm độc đáo cho du khách

Theo TS. Nguyễn Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Du lịch Việt Nam, các doanh nghiệp lữ hành cần đầu tư trí tuệ và sáng tạo, chuyển đổi số để không chỉ "bán tour" mà còn kiến tạo những trải nghiệm độc đáo, thu hút du khách.