Thứ ba 22/07/2025 05:23
Hotline: 024.355.63.010
Góc nhìn Chuyên gia

Giá vàng chênh lệch – "miếng mồi béo bở" cho đầu cơ và trốn thuế

Chênh lệch giá vàng đang tạo cơ hội cho đầu cơ, trốn thuế và thất thu ngân sách. Chuyên gia về thuế - Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tú đề xuất siết thuế và cải cách thị trường vàng.
Giá vàng chênh lệch –
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tú

Thị trường vàng Việt Nam đang trở thành tâm điểm chú ý không chỉ vì giá tăng chóng mặt, mà còn bởi những dấu hiệu vi phạm trong kinh doanh, quản lý thuế và phòng chống rửa tiền. Một thực tế ngày càng rõ ràng: chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới đang bị biến thành "mảnh đất màu mỡ" cho đầu cơ, buôn lậu và trốn thuế.

Theo kết luận thanh tra công bố ngày 30/5 của Ngân hàng Nhà nước, hàng loạt doanh nghiệp và ngân hàng kinh doanh vàng bị phát hiện vi phạm nghiêm trọng. Từ việc không xuất hóa đơn đầy đủ, kê khai sai thông tin, đến những dấu hiệu thao túng giá và cạnh tranh không lành mạnh. Những vi phạm này không chỉ phản ánh sự lỏng lẻo trong tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp, mà còn chỉ ra một vấn đề sâu xa hơn: hệ thống quản lý thị trường vàng đang để lộ những kẽ hở nghiêm trọng.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tú, chuyên gia về thuế, nhận định rằng chênh lệch giá vàng hiện nay không đơn thuần là biến động thị trường. Nó là hậu quả của những bất cập trong cơ chế quản lý và là nguyên nhân chính tạo ra các hành vi đầu cơ, gian lận thuế và rửa tiền. “Một cây vàng chỉ nặng 37,5 gram, rất dễ cất giấu. Nhưng nếu chênh lệch giá lên tới 15-20 triệu đồng/lượng, thì chỉ cần vài giao dịch là đã thu về hàng chục triệu đồng lợi nhuận. Đây chính là động lực mạnh mẽ cho các hoạt động buôn lậu vàng xuyên biên giới và thao túng thị trường trong nước”, ông nói.

Điều đáng nói là, hệ thống thuế hiện hành với các doanh nghiệp kinh doanh vàng vẫn áp dụng cơ chế tự khai, tự nộp và chỉ hậu kiểm. Cơ quan thuế thường chỉ vào cuộc sau khi doanh nghiệp đã hoàn tất nghĩa vụ kê khai, điều này khiến việc kiểm soát trở nên bị động, thiếu hiệu quả. Với khối lượng giao dịch lớn mỗi ngày và mức độ biến động cao, thị trường vàng đang trở thành vùng xám trong quản lý thuế. Nhiều doanh nghiệp lợi dụng điều này để không xuất hóa đơn, khai báo sai lệch doanh thu nhằm giảm số thuế phải nộp.

Không chỉ có doanh nghiệp, chính tâm lý tích trữ vàng lâu đời trong dân chúng cũng góp phần thúc đẩy vòng xoáy đầu cơ. Trong bối cảnh các kênh đầu tư khác như bất động sản đóng băng, chứng khoán biến động mạnh và lãi suất ngân hàng thấp, vàng trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều người. Giá vàng càng tăng, người dân càng đổ xô mua vào tích trữ, tạo ra tình trạng cầu vượt cung và đẩy mức chênh lệch giá nội – ngoại ngày càng cao. Vòng luẩn quẩn này tiếp tục thúc đẩy hành vi đầu cơ, làm cho thị trường thêm rối loạn.

Một vấn đề nghiêm trọng khác là thuế. Giao dịch vàng miếng hiện không chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế giá trị gia tăng (GTGT), khác biệt rõ rệt so với các kênh đầu tư như chứng khoán (TNCN 0,1%) hay bất động sản (TNCN 2%). Việc “miễn thuế” cho giao dịch vàng đã vô tình tạo ra một kênh đầu tư hấp dẫn nhưng ít được kiểm soát, khiến nhiều dòng tiền rút khỏi các lĩnh vực có khả năng tạo ra giá trị thực cho nền kinh tế. Theo TS Tú, đây là một nghịch lý cần phải sớm điều chỉnh.

Thực tế cho thấy, lợi nhuận từ kinh doanh vàng là vô cùng lớn. Có thời điểm, chênh lệch giá mua – bán lên đến 3 triệu đồng/lượng chỉ trong một ngày. Với hàng chục, thậm chí hàng trăm nghìn lượng được giao dịch mỗi tháng, số tiền lợi nhuận mà các cá nhân, doanh nghiệp thu về có thể lên tới hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Tuy nhiên, số thuế kê khai từ hoạt động này lại không tăng tương xứng, thậm chí có xu hướng giảm nhẹ, cho thấy rõ tình trạng thất thu ngân sách đang diễn ra ở quy mô đáng lo ngại.

Như báo chí đã thông tin kết luận thanh tra từ Ngân hàng Nhà nước chỉ đích danh nhiều đơn vị vi phạm:

Công ty SJC bị phạt 2,14 tỷ đồng vì niêm yết giá không minh bạch và có dấu hiệu cạnh tranh không lành mạnh.

Eximbank bị xử phạt 400 triệu đồng do không lập hóa đơn cho 15% doanh số giao dịch vàng miếng.

PNJ bị phạt 1,34 tỷ đồng vì không báo cáo giao dịch có giá trị lớn.

Bảo Tín Minh Châu bị phạt 2,64 tỷ đồng vì bán vàng cao hơn giá niêm yết và vi phạm quy định thương mại điện tử trên website.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp còn không tuân thủ quy định về phòng chống rửa tiền, thiếu quy trình nội bộ, không báo cáo các giao dịch lớn và không đào tạo nhân viên đúng chuẩn. Một số đơn vị còn không kê khai đầy đủ thông tin khách hàng trong báo cáo thuế, gây khó khăn cho việc truy thu và kiểm soát doanh thu thực tế. Những hành vi này, dù chưa đủ căn cứ để khép vào tội trốn thuế, nhưng đã cho thấy rõ xu hướng "lách luật" ngày càng tinh vi.

Giá vàng chênh lệch –
Giá vàng chênh lệch là "miếng mồi béo bở" cho đầu cơ và trốn thuế

Theo TS Tú, để khắc phục tình trạng này, không thể chỉ dừng ở việc xử phạt hành chính. Ông đề xuất áp dụng mức thuế cố định 1,5% trên tổng doanh thu từ giao dịch vàng, tương tự như cách đánh thuế trên một số hàng hóa và dịch vụ đặc thù khác. Đồng thời, cần tăng cường chế tài đối với các hành vi không xuất hóa đơn hoặc khai sai hóa đơn. Trong những trường hợp nghiêm trọng, mức phạt có thể lên tới 3 lần số thuế trốn và truy cứu trách nhiệm hình sự nếu số tiền vi phạm vượt ngưỡng 100 triệu đồng.

Ông nhấn mạnh: “Thị trường vàng cần một cuộc cải tổ toàn diện. Không thể để một ngành hàng có giá trị giao dịch hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm lại hoạt động thiếu minh bạch và nằm ngoài vòng kiểm soát thuế. Đó không chỉ là nguy cơ thất thu ngân sách mà còn là lỗ hổng lớn đe dọa tính ổn định của cả nền kinh tế”.

Từ câu chuyện chênh lệch giá vàng, chúng ta nhìn thấy rõ hơn những bất cập trong cơ chế quản lý thị trường, tâm lý đầu tư của người dân và sự cần thiết phải thiết lập một khung chính sách thuế rõ ràng, minh bạch và phù hợp với thực tế. Không xử lý tận gốc, vàng sẽ không chỉ là "kênh trú ẩn", mà còn là "kẽ hở thất thoát" lớn nhất của nền tài chính quốc gia.

Tin bài khác
Hà Nội cấm xe máy xăng từ 2026: Người dân cần chuẩn bị gì?

Hà Nội cấm xe máy xăng từ 2026: Người dân cần chuẩn bị gì?

Hà Nội bắt đầu cấm xe máy xăng từ 1/7/2026 trong vành đai 1, hướng tới giao thông xanh. Chính sách gây nhiều tranh luận và đòi hỏi hạ tầng đồng bộ.
PGS.TS Nguyễn Đình Thọ: Thị trường carbon là công cụ hiện thực hoá Net Zero 2050

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ: Thị trường carbon là công cụ hiện thực hoá Net Zero 2050

Theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ tiềm năng, thách thức phát triển thị trường carbon Việt Nam. Đây là công cụ then chốt hiện thực hóa Net Zero 2050, đòi hỏi khung pháp lý chặt chẽ.
TS. Lê Xuân Nghĩa: Chậm trễ bán tín chỉ carbon gây thiệt thòi bảo vệ rừng

TS. Lê Xuân Nghĩa: Chậm trễ bán tín chỉ carbon gây thiệt thòi bảo vệ rừng

Theo TS. Lê Xuân Nghĩa- Viện trưởng Viện Tư vấn Phát triển Tài chính Carbon, việc chậm trễ bán tín chỉ carbon gây thiệt thòi cho người dân tộc thiểu số bảo vệ rừng.
PGS. TS Ngô Trí Long: Ba "điểm nghẽn" kinh điển đang kìm hãm sự phát triển của Việt Nam

PGS. TS Ngô Trí Long: Ba "điểm nghẽn" kinh điển đang kìm hãm sự phát triển của Việt Nam

Theo PGS. TS Ngô Trí Long, để chuyển đổi số nâng cao động lực tăng trưởng đột phá, phải giải quyết “điểm nghẽn của các điểm nghẽn” là thể chế, thay đổi tư duy.
Phó Chủ tịch VATA Phan Thanh Uy: Cần lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh ngành vận tải

Phó Chủ tịch VATA Phan Thanh Uy: Cần lộ trình chuyển đổi năng lượng xanh ngành vận tải

Ngành vận tải ô tô đối mặt khủng hoảng nhân lực và sức ép chuyển đổi sang năng lượng xanh. Phó Chủ tịch VATA chỉ rõ bất cập và đề xuất lộ trình chuyển đổi bền vững.
TS. Đặng Xuân Thành: Việt Nam trước nguy cơ mắc kẹt bẫy thu nhập trung bình

TS. Đặng Xuân Thành: Việt Nam trước nguy cơ mắc kẹt bẫy thu nhập trung bình

Theo TS. Đặng Xuân Thành, mặc dù đạt được nhiều thành tựu kinh tế ấn tượng, mô hình tăng trưởng hiện tại của Việt Nam đang bộc lộ những giới hạn, và nếu không có chiến lược đột phá, đất nước sẽ đối mặt với nguy cơ rơi vào “bẫy thu nhập trung bình”.
Gỡ rối pháp lý đất đai: Doanh nghiệp “vướng" đủ đường

Gỡ rối pháp lý đất đai: Doanh nghiệp “vướng" đủ đường

Hệ thống pháp luật chồng chéo đang gây tắc nghẽn hàng loạt dự án bất động sản. Luật sư, Thạc sĩ Phạm Thanh Tuấn - Đoàn Luật sư TP. Hà Nội đã kiến nghị sửa luật để gỡ vướng pháp lý đất đai cho doanh nghiệp.
Vì sao Việt Nam khó chen chân vào chuỗi chế tác vàng khu vực?

Vì sao Việt Nam khó chen chân vào chuỗi chế tác vàng khu vực?

Ngành vàng Việt Nam đối mặt rào cản pháp lý, nhưng tiềm năng vươn tầm chế tác khu vực là rất lớn. Doanh nghiệp kỳ vọng chính sách cởi mở hơn để bứt phá.
TS. Cấn Văn Lực: TP. Hồ Chí Minh là siêu đô thị "lớn nhưng còn nghèo", cần lối đi riêng

TS. Cấn Văn Lực: TP. Hồ Chí Minh là siêu đô thị "lớn nhưng còn nghèo", cần lối đi riêng

TS. Cấn Văn Lực nhận định, TP. Hồ Chí Minh là siêu đô thị “lớn nhưng còn nghèo” và cần một chiến lược đặc thù, không thể rập khuôn các mô hình như Bangkok hay Jakarta.
Tăng cường pháp chế trong doanh nghiệp nhỏ và vừa: Khi tuân thủ trở thành động lực phát triển

Tăng cường pháp chế trong doanh nghiệp nhỏ và vừa: Khi tuân thủ trở thành động lực phát triển

Trong bối cảnh môi trường kinh doanh ngày càng chịu sự điều chỉnh chặt chẽ của pháp luật, pháp chế doanh nghiệp đã trở thành một nhu cầu thiết yếu, đặc biệt đối với khối doanh nghiệp nhỏ và vừa, Luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa – Giám đốc Công ty Luật TNHH Luật sư X, Chủ tịch Học viện Đào tạo Pháp chế ICA – đã chia sẻ với với Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập về thực trạng và các giải pháp pháp lý dành cho cộng đồng doanh nghiệp hiện nay.
UNFPA: Việt Nam đang ở "ngã rẽ" quan trọng về dân số

UNFPA: Việt Nam đang ở "ngã rẽ" quan trọng về dân số

Chia sẻ với báo chí, ông Matt Jackson, Trưởng Đại diện của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam cho biết UNFPA sẵn sàng đồng hành cùng Việt Nam trong việc thực hiện tinh thần của các quy định mới, hướng tới một xã hội mà trong đó “mỗi người – mỗi lựa chọn – mỗi tương lai” đều được tôn trọng, bảo vệ.
Người tiêu dùng và doanh nghiệp cần bắt tay nhau để ngăn chặn vấn nạn hàng giả

Người tiêu dùng và doanh nghiệp cần bắt tay nhau để ngăn chặn vấn nạn hàng giả

Chuyên gia về quản lý chuỗi cung ứng và logistics mách nước cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng cách đối phó hiệu quả hơn với vấn nạn hàng giả luôn khiến dư luận xã hội bức xúc trong thời gian gần đây.
Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ Việt Nam: Cần cú hích thể chế để bứt phá

Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ Việt Nam: Cần cú hích thể chế để bứt phá

Theo ông nguyễn Anh Đức - Chủ tịch Hiệp hội bán lẻ Việt Nam, niềm tin tiêu dùng giảm, thể chế thay đổi và hậu sáp nhập tạo áp lực mới, buộc ngành bán lẻ Việt Nam phải cấu trúc.
TS. Đặng Đức Anh: Phát triển dài hạn cần phải tháo điểm nghẽn thể chế

TS. Đặng Đức Anh: Phát triển dài hạn cần phải tháo điểm nghẽn thể chế

Theo TS. Đặng Đức Anh tăng trưởng phải bền vững, ổn định vĩ mô, không đánh đổi môi trường, phải gỡ điểm nghẽn thể chế, đổi mới cơ cấu địa phương toàn diện.
Chính sách thuế mới: Hộ kinh doanh và doanh nghiệp cần lưu ý gì ?

Chính sách thuế mới: Hộ kinh doanh và doanh nghiệp cần lưu ý gì ?

Trong bối cảnh chính sách thuế mới liên tục được cập nhật, Luật sư Nguyễn Trọng Nghĩa khuyến nghị hộ kinh doanh và doanh nghiệp cần hiểu luật, minh bạch tài chính, tối ưu chi phí hợp pháp.