Thứ năm 05/06/2025 10:00
Hotline: 024.355.63.010
Góc nhìn Chuyên gia

Giá vàng chênh lệch – "miếng mồi béo bở" cho đầu cơ và trốn thuế

Chênh lệch giá vàng đang tạo cơ hội cho đầu cơ, trốn thuế và thất thu ngân sách. Chuyên gia về thuế - Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tú đề xuất siết thuế và cải cách thị trường vàng.
Giá vàng chênh lệch –
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tú

Thị trường vàng Việt Nam đang trở thành tâm điểm chú ý không chỉ vì giá tăng chóng mặt, mà còn bởi những dấu hiệu vi phạm trong kinh doanh, quản lý thuế và phòng chống rửa tiền. Một thực tế ngày càng rõ ràng: chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới đang bị biến thành "mảnh đất màu mỡ" cho đầu cơ, buôn lậu và trốn thuế.

Theo kết luận thanh tra công bố ngày 30/5 của Ngân hàng Nhà nước, hàng loạt doanh nghiệp và ngân hàng kinh doanh vàng bị phát hiện vi phạm nghiêm trọng. Từ việc không xuất hóa đơn đầy đủ, kê khai sai thông tin, đến những dấu hiệu thao túng giá và cạnh tranh không lành mạnh. Những vi phạm này không chỉ phản ánh sự lỏng lẻo trong tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp, mà còn chỉ ra một vấn đề sâu xa hơn: hệ thống quản lý thị trường vàng đang để lộ những kẽ hở nghiêm trọng.

Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Tú, chuyên gia về thuế, nhận định rằng chênh lệch giá vàng hiện nay không đơn thuần là biến động thị trường. Nó là hậu quả của những bất cập trong cơ chế quản lý và là nguyên nhân chính tạo ra các hành vi đầu cơ, gian lận thuế và rửa tiền. “Một cây vàng chỉ nặng 37,5 gram, rất dễ cất giấu. Nhưng nếu chênh lệch giá lên tới 15-20 triệu đồng/lượng, thì chỉ cần vài giao dịch là đã thu về hàng chục triệu đồng lợi nhuận. Đây chính là động lực mạnh mẽ cho các hoạt động buôn lậu vàng xuyên biên giới và thao túng thị trường trong nước”, ông nói.

Điều đáng nói là, hệ thống thuế hiện hành với các doanh nghiệp kinh doanh vàng vẫn áp dụng cơ chế tự khai, tự nộp và chỉ hậu kiểm. Cơ quan thuế thường chỉ vào cuộc sau khi doanh nghiệp đã hoàn tất nghĩa vụ kê khai, điều này khiến việc kiểm soát trở nên bị động, thiếu hiệu quả. Với khối lượng giao dịch lớn mỗi ngày và mức độ biến động cao, thị trường vàng đang trở thành vùng xám trong quản lý thuế. Nhiều doanh nghiệp lợi dụng điều này để không xuất hóa đơn, khai báo sai lệch doanh thu nhằm giảm số thuế phải nộp.

Không chỉ có doanh nghiệp, chính tâm lý tích trữ vàng lâu đời trong dân chúng cũng góp phần thúc đẩy vòng xoáy đầu cơ. Trong bối cảnh các kênh đầu tư khác như bất động sản đóng băng, chứng khoán biến động mạnh và lãi suất ngân hàng thấp, vàng trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều người. Giá vàng càng tăng, người dân càng đổ xô mua vào tích trữ, tạo ra tình trạng cầu vượt cung và đẩy mức chênh lệch giá nội – ngoại ngày càng cao. Vòng luẩn quẩn này tiếp tục thúc đẩy hành vi đầu cơ, làm cho thị trường thêm rối loạn.

Một vấn đề nghiêm trọng khác là thuế. Giao dịch vàng miếng hiện không chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và thuế giá trị gia tăng (GTGT), khác biệt rõ rệt so với các kênh đầu tư như chứng khoán (TNCN 0,1%) hay bất động sản (TNCN 2%). Việc “miễn thuế” cho giao dịch vàng đã vô tình tạo ra một kênh đầu tư hấp dẫn nhưng ít được kiểm soát, khiến nhiều dòng tiền rút khỏi các lĩnh vực có khả năng tạo ra giá trị thực cho nền kinh tế. Theo TS Tú, đây là một nghịch lý cần phải sớm điều chỉnh.

Thực tế cho thấy, lợi nhuận từ kinh doanh vàng là vô cùng lớn. Có thời điểm, chênh lệch giá mua – bán lên đến 3 triệu đồng/lượng chỉ trong một ngày. Với hàng chục, thậm chí hàng trăm nghìn lượng được giao dịch mỗi tháng, số tiền lợi nhuận mà các cá nhân, doanh nghiệp thu về có thể lên tới hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Tuy nhiên, số thuế kê khai từ hoạt động này lại không tăng tương xứng, thậm chí có xu hướng giảm nhẹ, cho thấy rõ tình trạng thất thu ngân sách đang diễn ra ở quy mô đáng lo ngại.

Như báo chí đã thông tin kết luận thanh tra từ Ngân hàng Nhà nước chỉ đích danh nhiều đơn vị vi phạm:

Công ty SJC bị phạt 2,14 tỷ đồng vì niêm yết giá không minh bạch và có dấu hiệu cạnh tranh không lành mạnh.

Eximbank bị xử phạt 400 triệu đồng do không lập hóa đơn cho 15% doanh số giao dịch vàng miếng.

PNJ bị phạt 1,34 tỷ đồng vì không báo cáo giao dịch có giá trị lớn.

Bảo Tín Minh Châu bị phạt 2,64 tỷ đồng vì bán vàng cao hơn giá niêm yết và vi phạm quy định thương mại điện tử trên website.

Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp còn không tuân thủ quy định về phòng chống rửa tiền, thiếu quy trình nội bộ, không báo cáo các giao dịch lớn và không đào tạo nhân viên đúng chuẩn. Một số đơn vị còn không kê khai đầy đủ thông tin khách hàng trong báo cáo thuế, gây khó khăn cho việc truy thu và kiểm soát doanh thu thực tế. Những hành vi này, dù chưa đủ căn cứ để khép vào tội trốn thuế, nhưng đã cho thấy rõ xu hướng "lách luật" ngày càng tinh vi.

Giá vàng chênh lệch –
Giá vàng chênh lệch là "miếng mồi béo bở" cho đầu cơ và trốn thuế

Theo TS Tú, để khắc phục tình trạng này, không thể chỉ dừng ở việc xử phạt hành chính. Ông đề xuất áp dụng mức thuế cố định 1,5% trên tổng doanh thu từ giao dịch vàng, tương tự như cách đánh thuế trên một số hàng hóa và dịch vụ đặc thù khác. Đồng thời, cần tăng cường chế tài đối với các hành vi không xuất hóa đơn hoặc khai sai hóa đơn. Trong những trường hợp nghiêm trọng, mức phạt có thể lên tới 3 lần số thuế trốn và truy cứu trách nhiệm hình sự nếu số tiền vi phạm vượt ngưỡng 100 triệu đồng.

Ông nhấn mạnh: “Thị trường vàng cần một cuộc cải tổ toàn diện. Không thể để một ngành hàng có giá trị giao dịch hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm lại hoạt động thiếu minh bạch và nằm ngoài vòng kiểm soát thuế. Đó không chỉ là nguy cơ thất thu ngân sách mà còn là lỗ hổng lớn đe dọa tính ổn định của cả nền kinh tế”.

Từ câu chuyện chênh lệch giá vàng, chúng ta nhìn thấy rõ hơn những bất cập trong cơ chế quản lý thị trường, tâm lý đầu tư của người dân và sự cần thiết phải thiết lập một khung chính sách thuế rõ ràng, minh bạch và phù hợp với thực tế. Không xử lý tận gốc, vàng sẽ không chỉ là "kênh trú ẩn", mà còn là "kẽ hở thất thoát" lớn nhất của nền tài chính quốc gia.

Tin bài khác
96.500 doanh nghiệp rời thị trường và những “vướng víu chính sách”

96.500 doanh nghiệp rời thị trường và những “vướng víu chính sách”

Theo TS. Võ Trí Thành, nguyên nhân nhiều doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường không chỉ do sức mua giảm mà còn từ chi phí mặt bằng, hàng hóa nhập lậu và chính sách thuế thương mại điện tử.
Xóa bỏ thuế khoán trước năm 2026: Không còn khoán, chỉ còn minh bạch

Xóa bỏ thuế khoán trước năm 2026: Không còn khoán, chỉ còn minh bạch

'Nghị quyết 68 yêu cầu xóa bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh trước năm 2026 là bước cải cách then chốt để minh bạch hóa, thúc đẩy hộ chuyển lên doanh nghiệp", Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn chia sẻ với DNHN.
Việt Nam có thể bỏ lỡ cơ hội vàng trong chuyển dịch năng lượng tái tạo

Việt Nam có thể bỏ lỡ cơ hội vàng trong chuyển dịch năng lượng tái tạo

PGS.TS Đặng Trần Thọ, Viện trưởng Viện Công nghệ Năng lượng – Đại học Bách Khoa Hà Nội, cảnh báo Việt Nam đang chững lại trong chuyển dịch năng lượng xanh do thiếu cơ chế giá điện mới và hạ tầng pháp lý phù hợp.
TS. Trần Xuân Lượng: Mở khóa mặt bằng sản xuất, không còn "xin - cho"

TS. Trần Xuân Lượng: Mở khóa mặt bằng sản xuất, không còn "xin - cho"

Theo TS. Trần Xuân Lượng quản lý tốt đất công nghiệp, loại bỏ cơ chế “xin – cho”, tạo môi trường minh bạch, doanh nghiệp tiếp cận đất đai hiệu quả, thúc đẩy sản xuất phát triển.
Sửa đổi Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo: Gỡ “rào cản” cho doanh nghiệp

Sửa đổi Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo: Gỡ “rào cản” cho doanh nghiệp

Dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (sửa đổi) tháo gỡ nhiều “rào cản” cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo.
PGS.TS. Lê Xuân Bá: Thương hiệu quốc gia không thể mạnh nếu tư duy vẫn cũ

PGS.TS. Lê Xuân Bá: Thương hiệu quốc gia không thể mạnh nếu tư duy vẫn cũ

PGS.TS. Lê Xuân Bá cho rằng, muốn nâng tầm thương hiệu quốc gia, Việt Nam phải đổi mới tư duy, nâng chất lượng sản phẩm, tăng cạnh tranh và đào tạo nguồn nhân lực.
TS. Nguyễn Tuấn Quang: Cần 360 tỷ USD để "xanh hóa" nền kinh tế trước 2050

TS. Nguyễn Tuấn Quang: Cần 360 tỷ USD để "xanh hóa" nền kinh tế trước 2050

TS. Nguyễn Tuấn Quang cho rằng, Việt Nam cần 360 tỷ USD, hoàn thiện luật, phát triển thị trường carbon và thu hút vốn xanh để đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
TS. Trần Xuân Lượng: Ngăn “tát vét” đất đai trước giờ sáp nhập

TS. Trần Xuân Lượng: Ngăn “tát vét” đất đai trước giờ sáp nhập

Tiến sĩ Trần Xuân Lượng - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Đánh giá thị trường Bất động sản Việt Nam, cảnh báo nguy cơ lặp lại “thảm họa Hà Tây” nếu không kịp thời chặn đứng tình trạng phê duyệt đất đai vội vã, trục lợi tài nguyên ngay trước thời điểm điều chỉnh địa giới hành chính.
TS. Cấn Văn Lực: Kinh tế tư nhân là trụ cột tăng trưởng

TS. Cấn Văn Lực: Kinh tế tư nhân là trụ cột tăng trưởng

TS. Cấn Văn Lực khẳng định kinh tế tư nhân chính là “động lực quan trọng nhất” thúc đẩy tăng trưởng, đề xuất loạt giải pháp đột phá nhằm tháo gỡ điểm nghẽn và tạo bứt phá cho khu vực này.
Nghị quyết số 68-NQ/TW: “Phá băng” cho kinh tế tư nhân trỗi dậy

Nghị quyết số 68-NQ/TW: “Phá băng” cho kinh tế tư nhân trỗi dậy

Nghị quyết số 68-NQ/TW mở ra đột phá lớn cho khu vực kinh tế tư nhân, xóa bỏ rào cản, khẳng định niềm tin chiến lược của Đảng và Chính phủ vào doanh nghiệp tư nhân như động lực chủ lực của tăng trưởng.
Ông Phan Đức Hiếu: Nghị quyết số 68 sẽ mở ra “cú huých” lớn cho doanh nghiệp tư nhân

Ông Phan Đức Hiếu: Nghị quyết số 68 sẽ mở ra “cú huých” lớn cho doanh nghiệp tư nhân

Ông Phan Đức Hiếu kỳ vọng Nghị quyết 68 sẽ tạo bước ngoặt cải cách thể chế, giúp doanh nghiệp tư nhân thoát khỏi rào cản “xin – cho”, tiếp cận đất đai, vốn, và phát triển bền vững.
TS. Võ Trí Thành: "Kinh tế tư nhân phải trở thành trụ cột thực sự của nền kinh tế

TS. Võ Trí Thành: "Kinh tế tư nhân phải trở thành trụ cột thực sự của nền kinh tế

Nghị quyết 68-NQ/TW xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và Cạnh tranh đã có những phân tích với DNHN về cải cách đột phá để khu vực này bứt phá.
Luật hóa Nghị quyết 68 “cấp cứu” mặt bằng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Luật hóa Nghị quyết 68 “cấp cứu” mặt bằng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Theo TS. Trần Xuân Lượng, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu Đánh giá thị trường Bất động sản Việt Nam, không có đất thì mọi hỗ trợ khác đều là hình thức. Luật hóa Nghị quyết 68 chính là cách cấp cứu năng lực nội sinh của nền kinh tế.
TS. Võ Trí Thành: "Tiêu dùng là động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế"

TS. Võ Trí Thành: "Tiêu dùng là động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế"

Theo TS. Võ Trí Thành, Việt Nam đang thiếu các nghiên cứu khoa học vững chắc để xây dựng chính sách tiêu dùng hiệu quả, trong khi khẩu hiệu lại chiếm ưu thế.
Thích ứng nhanh - Chìa khóa để doanh nghiệp Việt vượt thách thức thuế đối ứng

Thích ứng nhanh - Chìa khóa để doanh nghiệp Việt vượt thách thức thuế đối ứng

Trong khi chính phủ đàm phán thương mại với Mỹ, doanh nghiệp Việt cần sẵn sàng kịch bản ứng phó để giảm thiểu rủi ro và duy trì hoạt động ổn định.