TS. Trần Thị Hồng Minh: Doanh nghiệp và người tiêu dùng là “chìa khoá” của kinh tế xanh

TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược, cho rằng tầm quan trọng của tiêu dùng bền vững và kinh tế xanh trong bối cảnh phát triển của Việt Nam. Với vai trò là một trong những đơn vị tư vấn chính sách cho Chính phủ, Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược đã và đang đóng góp vào việc xây dựng các chính sách phát triển đất nước, đặc biệt là liên quan đến kinh tế xanh và bền vững.

TS. Trần Thị Hồng Minh nhấn mạnh, việc thúc đẩy tiêu dùng bền vững không chỉ là một xu hướng mà còn là một yêu cầu tất yếu để Việt Nam có thể hội nhập sâu rộng và phát triển bền vững trong tương lai. Bà đã trình bày ba trụ cột chính yếu cần được quan tâm để hiện thực hóa mục tiêu này.

Theo TS. Trần Thị Hồng Minh, để đạt được mục tiêu tiêu dùng bền vững, không thể tách rời vai trò của bất kỳ chủ thể nào – dù là chính phủ, doanh nghiệp hay người tiêu dùng. Bà khẳng định, cần phải có một sự kết nối và phối hợp chặt chẽ giữa các yếu tố "tiếp thị", "sản xuất" và "tiêu dùng". Nếu chỉ tập trung vào một khía cạnh riêng lẻ mà bỏ qua mối liên hệ với các chủ thể khác, mục tiêu cuối cùng là tiêu dùng bền vững sẽ khó đạt được. "Chúng ta cần đảm bảo ba chủ thể chính – sản xuất, hành vi của doanh nghiệp, và sự đón nhận, sử dụng sản phẩm của người tiêu dùng – phải có sự gắn kết với nhau. Đặt riêng lẻ một chủ thể như chính phủ hay người tiêu dùng sẽ không mang lại cái nhìn toàn diện", bà Minh nói. Điều này đòi hỏi các chính sách vĩ mô của nhà nước, chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp và thói quen tiêu dùng của người dân phải cùng hướng tới một mục tiêu chung là phát triển bền vững.

TS. Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Chiến lược (Ảnh: Phan Chính).

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, với việc Việt Nam đã ký kết 17 Hiệp định thương mại tự do (FTA), sản xuất xanh không còn là lựa chọn mà là một yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp Việt Nam khi muốn tiếp cận thị trường thế giới. TS. Trần Thị Hồng Minh chỉ rõ, nếu doanh nghiệp không tuân thủ các quy trình sản xuất xanh, không chỉ không thể xuất khẩu mà còn khó cạnh tranh ngay trên thị trường nội địa. Bà dẫn chứng bằng ví dụ cụ thể về việc sản xuất một chiếc quần jean hay một chiếc áo phông cần bao nhiêu lít nước, cũng như các vấn đề liên quan đến ô nhiễm môi trường. Những vấn đề này đang được người tiêu dùng Việt Nam ngày càng quan tâm.

"Người tiêu dùng Việt Nam đã có những cảm nhận rất rõ ràng về sản phẩm xanh, không gây ô nhiễm, không ảnh hưởng đến môi trường. Đây chính là động lực rất lớn thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi sang sản xuất xanh", bà nói và phân tích, sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của người tiêu dùng đang tạo ra một áp lực tích cực, buộc các doanh nghiệp phải điều chỉnh chiến lược sản xuất để đáp ứng những tiêu chuẩn mới về môi trường và xã hội. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải tối ưu hóa quy trình sản xuất, sử dụng nguyên liệu tái chế, và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, nhằm tạo ra những sản phẩm xanh, bền vững.

Đối với doanh nghiệp, chuyển đổi sang kinh tế xanh và sản xuất bền vững không chỉ là thách thức mà còn là một cơ hội lớn. TS. Trần Thị Hồng Minh khuyến nghị các doanh nghiệp cần có một chiến lược phát triển xanh rõ ràng, sâu sắc cho cả ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Quan trọng hơn, doanh nghiệp cần tối ưu hóa các quy trình để hướng tới sản phẩm xanh với chi phí hợp lý nhất. Một yếu tố then chốt khác được bà nhấn mạnh là việc kết hợp sự sáng tạo vào sản phẩm. Đây là một phần của kinh tế sáng tạo, giúp gia tăng giá trị đáng kể cho sản phẩm.

Cũng theo bà Minh, để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong quá trình chuyển đổi này, vai trò của nhà nước là vô cùng quan trọng. Chính phủ cần sớm ban hành và hoàn thiện các chính sách khuyến khích, hỗ trợ về tài chính, công nghệ và quy trình sản xuất xanh.

"Chúng tôi mong muốn đồng hành để hướng tới mục tiêu phát triển xanh, một nền kinh tế xanh, xã hội xanh, và cụ thể là tạo điều kiện cho người tiêu dùng và doanh nghiệp thành công trong các hoạt động tiếp thị và tiêu dùng xanh bền vững tại Việt Nam trong thời gian tới", bà Minh chia sẻ.