Trí tuệ Do Thái: Bài học thành công từ Quốc gia khởi nghiệp

Khởi nghiệp sáng tạo không chỉ là công nghệ hay vốn, mà là văn hóa dám nghĩ dám làm, dám hội nhập toàn cầu. Bài học từ Israel sẽ là kim chỉ nam quý giá để Việt Nam kiến tạo thế hệ doanh nhân tiếp nối, Phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập đã có cuộc chia sẻ thú vị với Bà Lirone Glikman - chuyên gia toàn cầu về mạng lưới chiến lược.

Phóng viên: Israel được gọi là “Quốc gia khởi nghiệp” nhờ tinh thần đổi mới không ngừng. Điều gì trong “DNA (Bộ gen) văn hóa” khiến người Israel luôn dám thách thức giới hạn và sáng tạo điều mới?

Lirone Glikman: Xuất phát từ hoàn cảnh thiếu thốn và xung đột, người Israel buộc phải sáng tạo để sinh tồn. Không có tài nguyên thiên nhiên, chúng tôi đặt trí tuệ con người làm trọng tâm.

Thành công của Israel chứng minh rằng con đường thịnh vượng không chỉ trải bằng chiến thắng, mà còn được tôi luyện qua thất bại, sự dám chấp nhận rủi ro và kiên định đặt trí tuệ con người làm nguồn lực cốt lõi. Với vị thế đứng thứ hai toàn cầu về số lượng startup chỉ sau Mỹ, dẫn đầu thế giới về chi tiêu cho R&D (trên 6% GDP), thu hút 25,6 tỷ USD vốn đầu tư mạo hiểm chỉ riêng năm 2021, cùng 41 tỷ phú được Forbes ghi nhận vào năm 2025, Israel đã khẳng định mình không chỉ là “Quốc gia khởi nghiệp” mà còn là một cường quốc trí tuệ toàn cầu, xứng đáng để Việt Nam học hỏi trên hành trình kiến tạo thế hệ doanh nhân mới.

Đổi mới từ quốc phòng lan rộng ra mọi lĩnh vực, trở thành văn hóa quốc gia. Các startup Israel đã huy động hơn 9 tỷ USD chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, hơn 20.000 startup và vị trí thứ 4 toàn cầu về hệ sinh thái khởi nghiệp là minh chứng cho sức mạnh đó, dẫn đầu thế giới nhờ sáng tạo.

Bà Lirone Glikman - chuyên gia toàn cầu về mạng lưới chiến lược chia sẻ nhiều bí quyết hay

Phóng viên: Bà có thể chia sẻ bí quyết của quốc gia khởi nghiệp? Đâu là nguyên tắc bất biến giúp người Israel xây dựng quan hệ khác biệt?

Lirone Glikman: Năm yếu tố cốt lõi làm nên hệ sinh thái khởi nghiệp Israel, đó là: Tư duy linh hoạt để không ngừng sáng tạo; lãnh đạo tỉnh thức với sự chân thực và gắn kết; thái độ đón nhận thất bại như một phần tất yếu; tinh thần học tập suốt đời; văn hóa kết nối triệt để, kể cả với đối thủ.

Sự khác biệt, theo tôi, không nằm ở tài nguyên mà ở tư duy và cách kết nối cộng đồng. Khi xây dựng mối quan hệ, người Israel có thói quen giúp đỡ nhau ngay cả khi không quen biết. Nếu ai đó cần lời khuyên, một mối liên hệ, hay giới thiệu, đa số sẽ sẵn sàng giúp. Đó là sự cho đi trước, xuất phát từ cảm giác chung rằng “chúng ta cùng trên một con thuyền”.

Một nguyên tắc then chốt là giao tiếp trực tiếp và phi hình thức, là không mất thời gian cho thủ tục hay xã giao, mà đi thẳng vào vấn đề để tạo dựng niềm tin, thử nghiệm ý tưởng và hợp tác nhanh chóng. Thêm vào đó, trải nghiệm quân ngũ đóng vai trò lớn: Nhiều doanh nhân Israel xuất thân từ các đơn vị tinh nhuệ, nơi họ không chỉ rèn kỹ năng kỹ thuật và lãnh đạo, mà còn hình thành mạng lưới bền chặt. Điều này là nền tảng quý giá cho sự ra đời và phát triển của các startup.

So với nhiều nơi trên thế giới, nơi việc xây dựng quan hệ cần nhiều thời gian, ở Israel nó dựa trên tốc độ, niềm tin và hành động.

Đây cũng là nguồn cảm hứng cho phương pháp xây dựng quan hệ kinh doanh của tôi trong sách The Super Connector’s Playbook: Quan sát cách con người ở các quốc gia hình thành quan hệ mà không ai dạy họ, và nhận ra nền tảng luôn bắt đầu từ sự cho đi.

Chương trình “Khởi nghiệp Sáng tạo cùng Israel” do Viện Đào tạo Lãnh đạo ABG phối hợp với Đại sứ quán Israel tại Việt Nam tổ chức

Phóng viên: Israel nổi tiếng với mô hình “lãnh đạo từ thực tiễn” dẫn dắt từ thực chiến. Mô hình này mang đến bài học gì cho thế giới trong kỷ nguyên AI và toàn cầu hóa?

Lirone Glikman: Lãnh đạo Israel được đặc trưng bởi việc hành động theo giá trị thay vì lý thuyết xa rời. Trong kỷ nguyên AI và toàn cầu hóa, đây là bài học quan trọng: Công nghệ phải được xây dựng trên nền tảng giá trị phản ánh con người và sứ mệnh của chúng ta. Các giá trị ăn sâu trong văn hóa Israel, không bỏ ai lại phía sau, luôn có giải pháp, yêu thương con người.

Phóng viên: Dù nổi tiếng với thành công công nghệ, nhưng liệu chính thất bại có phải là yếu tố làm nên sức bền và triết lý tái sinh sâu sắc của “Quốc gia khởi nghiệp” Israel?

Lirone Glikman: Ở Israel, tỷ lệ thất bại có thể lên tới 96% khi khởi nghiệp và được coi là một điều tự nhiên trong hành trình khởi nghiệp. Chúng tôi không trốn tránh, mà học hỏi, chia sẻ và tái sinh từ đó, không phải để quay lại nhanh hơn, mà để trở lại mạnh mẽ hơn, tốt hơn, với sự đồng hành của một cộng đồng luôn sẵn sàng hỗ trợ. Chính sự chấp nhận rủi ro và cách chúng tôi nhìn nhận thất bại mới là điều tạo nên bản lĩnh của “Quốc gia khởi nghiệp”.

Phóng viên: Với kinh nghiệm làm việc tại hơn 20 quốc gia, theo bà đâu là sức mạnh giúp Việt Nam có thể trở thành “Israel tiếp theo”, và trong quá trình xây dựng các Trung tâm Quốc gia về công nghệ, tài sản số hay AI cùng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, Việt Nam nên bắt đầu từ đâu?

Lirone Glikman: Việt Nam có tốc độ học hỏi và thích ứng đáng kinh ngạc, đặc biệt sau Covid-19 và trong làn sóng AI, cùng với tinh thần cộng đồng và khả năng chịu đựng, những phẩm chất từng đưa Israel vươn lên. Và lời khuyên của tôi rất rõ: Hãy luôn bắt đầu từ con người. Chính sách và dữ liệu chỉ thực sự có ý nghĩa khi được xây dựng để phục vụ, trao quyền và khơi dậy trí tuệ, sự tò mò và tinh thần dám chấp nhận thất bại của con người. Đó là nền tảng để Việt Nam kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo bền vững và độc đáo.

Phóng viên: Được biết lần này đến Việt Nam trong tour ra mắt châu Á bà có ra mắt cuốn sách "The Super Connector’s Playbook", là cuốn sách bán chạy nhất hiện nay, mang thông điệp đúc kết thành một “công thức toàn cầu” từ kinh nghiệm lãnh đạo của Israel, bà sẽ gửi gắm điều gì đến startup trẻ, đặc biệt trong bối cảnh nhiều sự biến động như hiện nay?

Lirone Glikman: Thành công của startup phụ thuộc vào cách bạn kết nối, với chính mình, với người khác và với thế giới chưa biết. Đó là tư duy linh hoạt, lãnh đạo tỉnh thức, dám thất bại, học tập suốt đời và xây dựng mạng lưới không giới hạn.

Cuốn sách "The Super Connector’s Playbook " không chỉ nói về lý thuyết, mà cung cấp từng bước cụ thể để biến mối quan hệ thành chiến lược phát triển nhanh và bền vững. Trong bối cảnh đầy biến động này, hãy bắt đầu bằng sự rõ ràng về mục tiêu, xây dựng cộng đồng, đồng hành và kết nối chân thành. Với tinh thần linh hoạt, hợp tác sẵn có, doanh nhân Việt Nam hoàn toàn có thể biến những yếu tố này thành thương hiệu cá nhân và sức mạnh toàn cầu.

Cuốn sách bán chạy nhất của chuyên gia Lirone Glikman “The Super Connector’s Playbook” sẽ được xuất bản tại Việt Nam sắp tới

Trân trọng cảm ơn bà!