 |
| Ông Trump và Chủ tịch Fed có thể đối đầu về lãi suất (Ảnh: Bloomberg). |
Theo CNBC, Tổng thống đắc cử Donald Trump và Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell có thể sẽ đối mặt với những khác biệt lớn về chính sách vào năm 2025, tùy thuộc vào diễn biến của nền kinh tế Mỹ.
Theo đó, nếu nền kinh tế tăng trưởng nóng và lạm phát tái bùng phát, ông Powell cùng các đồng nghiệp tại Fed có thể quyết định giảm tốc độ cắt giảm lãi suất. Điều này có thể khiến ông Trump tức giận, bởi trong nhiệm kỳ đầu, ông từng chỉ trích Fed, bao gồm cả ông Powell, vì không nới lỏng chính sách tiền tệ đủ nhanh.
"Chắc chắn là vậy", ông Joseph LaVorgna, cựu Kinh tế gia trưởng tại Hội đồng Kinh tế Quốc gia trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, nhận định khi được hỏi về khả năng xảy ra xung đột. "Khi họ không biết phải làm gì, họ thường không làm gì cả. Điều này có thể trở thành vấn đề. Nếu tổng thống cảm thấy cần giảm lãi suất, liệu Fed sẽ giữ vững lập trường chỉ vì muốn giữ hình ảnh công khai?"
Dù ông Powell được bổ nhiệm làm Chủ tịch Fed vào năm 2018 bởi ông Trump, hai người thường xuyên xung đột về định hướng lãi suất. Ông Trump đã nhiều lần công khai chỉ trích mạnh mẽ ông Powell, trong khi Chủ tịch Fed khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì sự độc lập của Fed và tránh xa những áp lực chính trị, kể cả từ Tổng thống.
Trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Trump, bối cảnh kinh tế sẽ khác biệt. Trong nhiệm kỳ đầu, lạm phát gần như không đáng kể, ngay cả khi Fed tăng lãi suất, mức lãi suất chuẩn vẫn thấp hơn nhiều so với hiện tại.
Ông Trump dự kiến thực hiện chính sách tài khóa mở rộng và bảo hộ, thậm chí còn mạnh mẽ hơn so với nhiệm kỳ trước, bao gồm một vòng thuế quan mới khắc nghiệt hơn, giảm thuế và tăng mạnh chi tiêu công. Nếu các kết quả này bắt đầu xuất hiện trong dữ liệu kinh tế, Fed dưới thời ông Powell có thể sẽ phải cứng rắn hơn với chính sách tiền tệ để kiềm chế lạm phát.
Ông LaVorgna, hiện là kinh tế gia trưởng tại SMBC Nikko Securities và được đồn đoán có thể sẽ tham gia vào chính quyền mới, cho rằng đây sẽ là sai lầm.
“Họ sẽ xem xét một cách tiếp cận chính sách rất phi truyền thống mà ông Trump mang lại, nhưng áp dụng qua lăng kính kinh tế truyền thống”, ông nhận định. “Fed sẽ đối mặt với sự lựa chọn rất khó khăn dựa trên cách tiếp cận truyền thống của họ”.
Thị trường dự đoán ít đợt cắt giảm lãi suất hơn
Các nhà giao dịch hợp đồng tương lai gần đây đã thay đổi kỳ vọng về những động thái tiếp theo của Fed.
Theo công cụ FedWatch của CME Group, thị trường hiện đánh giá khả năng giảm lãi suất trong tháng 12 chỉ còn như một canh bạc, sau khi gần như chắc chắn một tuần trước. Dự báo xa hơn cho thấy có thể có ba lần giảm lãi suất, mỗi lần 0,25 điểm phần trăm đến cuối năm 2025, giảm đáng kể so với kỳ vọng trước đó.
Các nhà đầu tư gần đây đã lo lắng về ý định của Fed. Thống đốc Fed Michelle Bowman hôm thứ Tư cho biết, tiến triển về kiểm soát lạm phát đã "chững lại".
“Tất cả đều dẫn đến căng thẳng giữa Nhà Trắng và Fed”, ông Joseph Brusuelas, Kinh tế trưởng tại RSM, nhận định. “Không chỉ Nhà Trắng mà cả Bộ Tài chính, Bộ Thương mại và Fed đều sẽ giao thoa về mặt chính sách."
Thực tế, ông Trump đang xây dựng đội ngũ trung thành để triển khai chương trình nghị sự kinh tế, nhưng thành công của kế hoạch này phụ thuộc nhiều vào chính sách tiền tệ phù hợp, không quá thúc đẩy hay hạn chế tăng trưởng.
Mâu thuẫn về lãi suất sẽ tạo ra “những căng thẳng chính trị và chính sách giữa Fed và Nhà Trắng, nơi rõ ràng muốn lãi suất thấp hơn”, ông Brusuelas nhận định.
“Nếu áp đặt thuế quan hoặc trục xuất hàng loạt, điều đó sẽ hạn chế nguồn cung tổng, trong khi thực hiện cắt giảm thuế bù đắp thâm hụt sẽ thúc đẩy cầu tổng. Đây là một mâu thuẫn cơ bản trong ma trận chính sách”, ông nói thêm. “Sẽ có một ngã rẽ không tránh khỏi dẫn đến căng thẳng giữa ông Trump và ông Powell”.
Tránh xung đột
Tuy nhiên, vẫn tồn tại một số yếu tố có thể giúp giảm căng thẳng.
Thứ nhất, nhiệm kỳ của ông Powell tại Fed sẽ kết thúc vào đầu năm 2026, nên ông Trump có thể chọn chờ đợi để bổ nhiệm người khác thay thế. Thứ hai, khả năng Fed tăng lãi suất là rất thấp, trừ khi có sự kiện bất ngờ đẩy lạm phát lên cao.
Ngoài ra, các chính sách của ông Trump sẽ cần thời gian để phát huy tác dụng, vì vậy tác động đến lạm phát và tăng trưởng kinh tế vĩ mô có thể không sớm rõ ràng, do đó chưa cần Fed phản ứng.
“Tôi dự đoán tình trạng lạm phát cao hơn và tăng trưởng chậm hơn. Tôi nghĩ thuế quan và trục xuất là các cú sốc cung tiêu cực. Chúng làm giảm tăng trưởng và tăng lạm phát”, ông Mark Zandi, Kinh tế trưởng tại Moody’s Analytics, nhận xét. “Fed vẫn sẽ cắt giảm lãi suất trong năm tới, nhưng có thể sẽ nhanh hơn nếu như không có các yếu tố này”.
Do đó, những cuộc đối đầu với ông Trump có thể sẽ trở thành vấn đề lớn hơn đối với Chủ tịch Fed kế nhiệm, nếu ông Trump không tái bổ nhiệm ông Powell.
“Tôi không nghĩ đây sẽ là vấn đề lớn trong năm 2025”, ông Zandi nhận định. “Nhưng có thể là vấn đề trong năm 2026, khi việc cắt giảm lãi suất kết thúc và Fed có thể cần bắt đầu tăng lãi suất. Đó mới là thời điểm căng thẳng sẽ nảy sinh”.
