Hà Nội tăng tốc phát triển mạng lưới đường sắt đô thị: Ưu tiên tháo gỡ vướng mắc, thúc đẩy đầu tư đồng bộ

Báo cáo tại buổi làm việc, ông Nguyễn Bá Sơn – Phó Trưởng ban MRB - cho biết, tổng kế hoạch vốn được giao cho các dự án trong năm 2025 hơn 2.212 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến cuối tháng 5, tỷ lệ giải ngân mới đạt 21,5%, cho thấy nhiều tồn tại trong triển khai, đặc biệt liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, thủ tục hành chính và điều phối nhà thầu.

Trong bối cảnh đó, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội nhấn mạnh yêu cầu các đơn vị phải nghiêm túc rút kinh nghiệm, xem xét kỹ lưỡng từng khâu triển khai để không tiếp tục tái diễn tình trạng chậm giải ngân, làm ảnh hưởng đến toàn bộ lộ trình phát triển hệ thống giao thông công cộng chiến lược của Thủ đô.

Hà Nội tăng tốc phát triển mạng lưới đường sắt đô thị

Tập trung đẩy nhanh tiến độ tuyến Nhổn – ga Hà Nội và các dự án trọng điểm

Theo kế hoạch, đoạn trên cao của tuyến đường sắt Nhổn – ga Hà Nội sẽ được đưa vào vận hành từ tháng 8/2025, đảm bảo các tiêu chuẩn kỹ thuật và an toàn. Đoạn ngầm hiện đang đạt tiến độ 48,72%, nhà thầu cam kết hoàn thiện hai ống hầm trong tháng 12/2025. Đây là tuyến điển hình được Hà Nội kỳ vọng sẽ là bước chuyển trong tư duy giao thông đô thị hiện đại, thân thiện môi trường.

Đối với tuyến Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo, sau thời gian gián đoạn, đơn vị tư vấn Nhật Bản đã được mời trở lại từ tháng 2/2025 để tiếp tục hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh dự án, dự kiến trình phê duyệt vào tháng 7/2025. Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng vẫn là thách thức lớn: Còn 187 hộ dân tại khu depot Xuân Đỉnh và 79 hộ thuộc dự án đường Nguyễn Văn Huyên kéo dài chưa được đền bù – điều này tiềm ẩn nguy cơ làm chậm tiến độ các gói thầu quan trọng.

Với tuyến số 5 (Văn Cao – Ngọc Khánh – Láng – Hòa Lạc), MRB cho biết đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư với tổng cộng 10 gói thầu. Một gói đã ký kết, 9 gói còn lại đang hoàn tất thủ tục. Lãnh đạo thành phố yêu cầu tập trung tối đa nguồn lực để đảm bảo có thể khởi công toàn tuyến trong năm 2025 như mục tiêu đề ra.

Phát triển đồng bộ, ưu tiên nội lực và công nghệ trong nước

Chủ tịch UBND TP. Hà Nội yêu cầu các đơn vị chức năng tập trung nghiên cứu quy hoạch tổng thể hệ thống đường sắt đô thị theo định hướng TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng), đảm bảo sự đồng bộ, bền vững và hiện đại. Đây sẽ là cơ sở cho việc lập dự án, tổ chức đấu thầu và phân định rõ ràng giữa các nguồn vốn ODA, vốn đầu tư tư nhân cũng như nhiệm vụ vận hành, khai thác.

Sở Xây dựng được giao chủ trì phối hợp với MRB và các đơn vị liên quan để rà soát kỹ các hạng mục cần triển khai, đồng thời phân công cụ thể trách nhiệm cho từng đơn vị trong từng khâu thực hiện.

Đáng chú ý, Hà Nội cũng đặt mục tiêu tăng tỷ lệ tham gia của nhà thầu trong nước, từng bước nội địa hóa công nghệ, thiết bị và giải pháp kỹ thuật. Đây là chủ trương không chỉ phù hợp với mục tiêu phát triển công nghiệp quốc gia, mà còn tạo điều kiện để doanh nghiệp Việt nâng cao năng lực, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị ngành giao thông vận tải đô thị.

Lộ trình rõ ràng, quyết tâm mạnh mẽ

Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh khẳng định, mỗi dự án đường sắt đô thị đều là một “bài học quý giá”, từ thành công cho đến các tồn tại cần khắc phục. Chính sự thẳng thắn nhìn nhận và rút kinh nghiệm sẽ tạo nền tảng để các dự án sau này được triển khai hiệu quả, chuyên nghiệp và tiết kiệm hơn.

TP. Hà Nội thống nhất với đề xuất của MRB về việc khởi công khu depot Xuân Đỉnh vào tháng 10/2025, đồng thời đặt mục tiêu khởi công toàn tuyến đường sắt đô thị số 2 trong quý IV/2026. Riêng tuyến số 5, thành phố yêu cầu tập trung tối đa nguồn lực để bảo đảm đủ điều kiện khởi công trong năm 2025.

Việc thúc đẩy các dự án đường sắt đô thị không chỉ nhằm giải quyết bài toán giao thông nội đô mà còn đóng vai trò như trụ cột cho chiến lược phát triển đô thị xanh – thông minh – bền vững của Thủ đô trong giai đoạn tới.