| Doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam: Cùng nhận diện cơ hội và thách thức Doanh nghiệp Việt cần làm gì để ứng phó hiệu quả với các rào cản phi thuế quan ? |
Cơ hội nhiều, thách thức lớn
Do đặc thù là ngành công nghiệp xương sống, tính cạnh tranh cao, nên thời gian qua, nhôm là ngành thường xuyên đối diện nhiều vụ điều tra phòng vệ thương mại. Thông tin tại Diễn đàn doanh nghiệp ngành nhôm Việt Nam - 2025, diễn ra ngày 28/6, ông Vũ Văn Phụ - Phó Chủ tịch Hội Nhôm thanh định hình Việt Nam – cho biết, tổng sản lượng của ngành nhôm năm 2024 đạt 1,5 triệu tấn, tương đương 4,2 tỷ USD; tổng sản lượng của ngành năm 2024 tăng trưởng 14,5% so với năm 2023.
 |
| Doanh nghiệp ngành nhôm cơ hội nhiều, thách thức cũng lớn. Ảnh minh họa |
Về thị trường tiêu thụ, khoảng 60% nhôm ép đùn được sử dụng trong ngành xây dựng. Phân khúc này khá tiềm năng, bởi theo dự báo của Bộ Xây dựng, nhu cầu nhôm xây dựng có thể tăng 25% trong 5 năm tới, do chính sách tháo gỡ vướng mắc cho các dự án đầu tư bất động sản.
Trong lĩnh vực công nghiệp, ngành nhôm cũng cung cấp linh kiện và máy móc cho những doanh nghiệp sản xuất điện tử và linh kiện lớn như Samsung, Apple, Panasonic, LG…; đồng thời, ứng dụng trong sản xuất ô tô, tàu hỏa nhờ trọng lượng nhẹ và độ bền cao, đây là xu hướng phát triển của các nhà đầu tư lớn ở Việt Nam như Vinfast, Thaco...
Về xuất khẩu, ngành nhôm Việt Nam hiện đang xuất khẩu phần lớn sang Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Trong đó, Hoa Kỳ là thị trường lớn nhất khi chiếm 25% giá trị xuất khẩu của cả ngành. Các sản phẩm xuất sang Hoa Kỳ bao gồm: Nhôm dạng thanh que và hình hợp kim, tủ bếp, bàn nhôm, thiết bị nội thất nhôm, khung nhôm, khung cửa nhôm, cửa nhôm hoàn chỉnh, tấm nhôm và các mặt hàng nhôm khác.
Đánh giá của Hội Nhôm thanh định hình Việt Nam, qua 25 năm, ngành Nhôm đã có bước phát triển đáng kể. Số lượng nhà máy, quy mô và tổng sản lượng tăng gấp 2 lần. Các nhà máy được đầu tư cải tiến, chiếm lĩnh được thị trường trong nước, khẳng định được uy tín thương hiệu với đối tác, người tiêu dùng trong nước và xuất khẩu
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, ngành nhôm cũng đứng trước nhiều thách thức, trong đó phải kể đến việc đối mặt với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại của nước ngoài, nhất là thị trường Mỹ. “Chúng ta đang có nguy cơ nhiều thị trường bị điều tra phòng vệ thương mại, trong đó không phải sản phẩm nhiều, có sản phẩm ít cũng bị điều tra phòng vệ thương mại”, ông Vũ Văn Phụ chia sẻ.
Tại nhiều cuộc hội thảo trước đó, giới chuyên gia chỉ ra những nguyên nhân lớn khiến ngành nhôm liên tiếp bị điều tra, trong đó có việc nhôm là kim loại đa dụng hiện diện ở khắp mọi nơi, từ trong đời sống sinh hoạt hàng ngày cho đến các ngành cơ khí chính xác, vũ trụ hàng không…
Bên cạnh đó, việc 3-4 năm qua, các nhà sản xuất nhôm Trung Quốc đã đẩy mạnh hoạt động đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất sản phẩm từ nhôm ở Việt Nam, đẩy các đơn hàng gia công sang nước ta để lấy CO Việt Nam nhằm “né” thuế phòng vệ thương mại mà nhiều nước đang áp dụng đối với nhôm Trung Quốc.
Doanh nghiệp cần “nâng cấp” bản thân, tuân thủ nghiêm quy định
Từ thực tiễn ứng phó với các vụ điều tra phòng vệ thương mại, cũng như bảo vệ lợi ích, nâng cao khả năng của sản phẩm trên thị trường quốc tế, theo đại diện Hội Nhôm thanh định hình Việt Nam, trước hết, doanh nghiệp phải quan tâm nâng cao chất lượng sản phẩm. Do đó, cần tăng cường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cải tiến quy trình sản xuất để tạo ra sản phẩm chất lượng cao. Đồng thời, tập trung vào chất lượng thay vì giá để tránh bị điều tra.
Về vấn đề này, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng, điều kiện tiên quyết để đa dạng hóa thị trường thành công là sản phẩm phải tốt, đáp ứng các tiêu chuẩn xanh và phải có thương hiệu. Do vậy, doanh nghiệp trong nước cần “nâng cấp” bản thân trước khi bước ra thị trường thế giới với sức cạnh tranh rất khốc liệt.
Các chuyên gia lưu ý, chính sách phòng vệ thương mại đang được nhiều quốc gia áp dụng, chứ không chỉ có Hoa Kỳ, khi xuất khẩu doanh nghiệp ngành nhôm cần chủ động tìm hiểu thông tin liên quan đến quy định pháp luật của các nước điều tra. Từ đó, hiểu được quy trình diễn ra của mỗi vụ việc điều tra chống bán phá giá/chống trợ cấp/chống lẩn tránh thuế hay tự vệ. Quy định điều tra của mỗi biện pháp cũng như của mỗi quốc gia là khác nhau.
Đồng thời doanh nghiệp cần theo dõi quá trình điều tra phòng vệ thương mại qua việc luôn cập nhật thông tin về các bước đang diễn ra và thời hạn hoàn thành từng giai đoạn của quá trình điều tra. Sẵn sàng cung cấp thêm tài liệu, số liệu hoặc giải thích khi cơ quan điều tra yêu cầu; chuẩn bị các câu trả lời và thảo luận tại các phiên họp, điều trần một cách chủ động, hiệu quả
Chia sẻ tại diễn đàn, ông Chu Thắng Trung - Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cũng phân tích, phòng vệ thương mại có mối liên quan chặt chẽ tới thuế nhập khẩu, truy xuất nguồn gốc nguyên liệu. Nhập khẩu tới 100% nguyên liệu sơ cấp, doanh nghiệp ngành nhôm cần có sự chuẩn bị để chứng minh truy xuất nguồn gốc bất cứ lúc nào. Về dài hạn có thể đa dạng hoá thị trường nhập khẩu để tránh rủi ro bị áp thuế cao hơn.
