Chủ nhật 06/07/2025 00:10
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Công đoàn Việt Nam thời kỳ hội nhập

12/10/2020 00:00
Đề án cải cách tiền lương và bảo hiểm xã hội là một trong số những nội dung được xem xét tại Hội nghị Trung ương 7 (khóa XII). Những vấn đề được bàn và kết luận tại Hội nghị này sẽ gắn liền với việc đổi mới tổ chức công đoàn cùng với công cuộc hoàn t

Tổ chức Công đoàn là chỗ dựa cho người lao động

Thách thức của hội nhập đối với tổ chức Công đoàn Việt Nam

Để bảo vệ tính bền vững của các FTA thế hệ mới đòi hỏi tất cả các nước tham gia phải thông qua và duy trì các quyền được nêu trong Tuyên bố năm 1998 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) theo pháp luật, thể chế và thông lệ của họ. Các FTA thế hệ mới yêu cầu các quốc gia tham gia phải điều chỉnh luật pháp quốc gia cho phù hợp với tám công ước của ILO.

Trong bối cảnh đó, buộc phải làm rõ nội dung tổ chức công đoàn hiện nay đã làm tốt vai trò đại điện cho người lao động (NLĐ) chưa và những vấn đề gì cần đặt ra để giải quyết ? Bởi lẽ, vấn đề đặt ra hiện nay là làm thế nào để đại điện NLĐ và đại điện người sử dụng lao động (NSDLĐ) thực hiện tốt cơ chế ba bên nhằm bảo đảm quan hệ lao động (QHLĐ) được công bằng và tích cực.

Theo quan điểm của ILO, cơ chế ba bên có nghĩa là, nhà nước, NSDLĐ và NLĐ ở bất kể hệ thống các mối QHLĐ nào, đều là những nhóm độc lập, mỗi nhóm thực hiện những chức năng riêng. Đây chính là sự chuyển đổi thành các mối quan hệ xã hội theo các nguyên tắc dân chủ chính trị: tự do, đa số, sự tham gia của mỗi cá nhân vào những quyết định có liên quan tới họ, theo cơ chế hợp tác và chia sẻ trách nhiệm thông qua các cơ quan, tổ chức đại diện chính thức của mỗi bên, để cùng nhau giải quyết những vấn đề phát sinh trong lĩnh vực lao động - xã hội. Vì, một nền kinh tế thịnh vượng và vì một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, nhà nước, NSDLĐ và NLĐ được gọi là các “đối tác xã hội” của cơ chế ba bên, trong đó mỗi đối tác đều có những vai trò nhất định.

Tổ chức Công đoàn Việt Nam ra đời vào nửa đầu thế XX (1929), tồn tại và phát triển gắn liền với công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Hiện tại, vị trí Công đoàn Việt Nam được thể hiện trên cơ sở pháp lý, quy định trong các văn bản pháp luật. Khoản 1 Điều 1 Luật Công đoàn Việt Nam năm 1990 quy định: “Công đoàn là thành viên trong hệ thống chính trị xã hội Việt Nam”. Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, các doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài và doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài ngày một nhiều, đòi hỏi Công đoàn phải đổi mới nội dung và phương pháp hoạt động cho phù hợp, phải tập hợp được nhiều đoàn viên, bám sát cơ sở để giữ vững vị trí, phát huy vai trò tích cực của mình.

Công đoàn có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước, là chỗ dựa cho NLĐ trong mọi thời kỳ với vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ. Lực lượng công nhân, lao động trên cả nước đã đóng góp hơn 65% tổng sản phẩm xã hội và hơn 70% ngân sách trên mọi lĩnh vực của nền kinh tế.

Về mặt hình thức, Công đoàn Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ, không ngừng đổi mới về tổ chức hệ thống, thu hút, tập hợp ngày càng đông đảo số lượng công nhân, viên chức và NLĐ. Những chủ trương đúng đắn của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam luôn nhận được sự ủng hộ tích cực của đông đảo đoàn viên, NLĐ trong cả nước. Hiện Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất” của Tổng Liên đoàn Lao động đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Theo Đề án, tổ chức Công đoàn sẽ xây dựng hơn 50.000 căn hộ, 50 nhà trẻ, 50 siêu thị, 50 điểm chăm sóc y tế, 50 trung tâm văn hóa, cơ sở vật chất về thể dục - thể thao, 50 phòng tư vấn pháp luật... Đây là những hành động thể hiện sự quan tâm, tham gia giải quyết thiết thực các nhu cầu cấp thiết, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao động tạo sự gắn kết chặt chẽ hơn với đoàn viên và người lao động.

Tuy nhiên, nhìn nhận một cách nghiêm túc và toàn diện, có thể thấy, vai trò của công đoàn hiện nay có phần mờ nhạt, hoạt động không hiệu quả, chưa thực hiện hết chức năng của tổ chức đại điện cho NLĐ. Mô hình tổ chức công đoàn hiện nay còn có nhiều bất cập, một bộ phận cán bộ công đoàn còn nặng tư tưởng bao cấp, hành chính hóa, làm phong trào thuần túy, chậm thích ứng với tình hình mới. Mặt khác, việc sửa đổi các luật có liên quan đang đặt ra một cách tích cực hơn nhằm bảo đảm quan hệ lao động được công bằng và tích cực hơn. Nhất là, khi CPTPP cho phép được thành lập tổ chức đại diện khác của NLĐ,cùng với việc thực hiện liên kết các tổ chức này trong bảo vệ quyền lợi NLĐ. Do đó, tất yếu công đoàn Việt Nam phải đổi mới về tổ chức và hoạt động để phù hợp với hoàn cảnh mới. CPTPP là một hiệp định tự do tiêu chuẩn cao, trong các vấn đề về lao động công đoàn có một vấn đề đáng chú ý, đó là việc được phép thành lập tổ chức đại diện khác của NLĐ bên cạnh Công đoàn Việt Nam, cũng như việc thực hiện quyền liên kết của các tổ chức này trong thời gian nhất định. Theo đó, trong thời gian 5 - 7 năm sau khi CPTPP có hiệu lực, thách thức lớn đặt ra đối với tổ chức công đoàn là ở cấp cơ sở sẽ xuất hiện tổ chức đại diện khác của người lao động hay còn gọi là nghiệp đoàn. Công đoàn Việt Nam khi đó không còn là tổ chức duy nhất đại diện cho người lao động, vấn đề cạnh tranh và thu hút mới đoàn viên công đoàn tất yếu sẽ xảy ra. Việc phát triển đoàn viên và công đoàn cơ sở sẽ gặp khó khăn. Nguồn lực đảm bảo cho hoạt động công đoàn nhất là nguồn lực tài chính sẽ bị chia sẻ và giảm sút. Môi trường hoạt động công đoàn cũng sẽ có thay đổi lớn do quan hệ lao động sẽ có những diễn biến phức tạp.

Liên đoàn Lao động tỉnh Bắc Giang tổ chức hoạt động ngoài trời cho các Công đoàn cơ sở

Nỗ lực đổi mới, hoạt động hiệu quả là yêu cầu và nhiệm vụ cấp thiết

Trước những thách thức như vậy, Công đoàn Việt Nam cần tích cực, khẩn trương đổi mới phương thức hoạt động, cụ thể và thiết thực để thể hiện rõ vai trò đại diện quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho NLĐ.

Trước hết,Công đoàn Việt Nam tập trung vào các nhiệm vụ chính là tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho cán bộ công đoàn và đoàn viên về cơ hội và thách thức khi chúng ta tham gia ký kết CPTPP. Đồng thời, tích cực đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác chỉ đạo, tổ chức và hoạt động của công đoàn các cấp theo hướng phải quyết liệt, kịp thời, khoa học, có trọng tâm, trọng điểm, hướng mạnh vào các nhiệm vụ cốt lõi của tổ chức công đoàn, như chăm lo lợi ích, đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của NLĐ. Nghĩa là, bằng các hoạt động thực tiễn của mình, công đoàn phải thuyết phục và chứng minh được sự ưu việt về quyền và lợi ích giữa người tham gia tổ chức công đoàn với người không tham gia.

Vấn đề cấp thiết đặt ra là, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam phải khẩn trương xây dựng tập trung cho việc gấp rút chuẩn bị cho việc sửa đổi Điều lệ Công đoàn để trình Đại hội đại biểu Công đoàn Việt Nam lần thứ XII, nhằm đổi mới toàn diện tổ chức công đoàn, đáp ứng yêu cầu yêu cầu hội nhập nói chung, hội nhập của tổ chức công đoàn nói riêng. Theo đó, Công đoàn Việt Nam phải xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn thực sự có bản lĩnh, tâm huyết, năng động, sáng tạo và chuyên nghiệp, gắn bó sâu sát với cơ sở, có năng lực tư vấn, thuyết phục, đối thoại, thương lượng và bảo vệ NLĐ, nâng cao hiệu quả hoạt động công đoàn cơ sở thông qua việc xác định rõ nhiệm vụ ở mỗi cấp.

Văn Tân

Tin bài khác
6 tháng đầu năm 2025: Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng tới 9,2%

6 tháng đầu năm 2025: Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng tới 9,2%

Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, chỉ số sản xuất ngành công nghiệp ước tăng 9,2% so với cùng kỳ năm trước, là mức tăng cao nhất kể từ năm 2020 đến nay.
Sản phẩm OCOP – từ địa phương hướng tới thương hiệu Việt Nam toàn cầu

Sản phẩm OCOP – từ địa phương hướng tới thương hiệu Việt Nam toàn cầu

Chương trình OCOP (mỗi xã một sản phẩm) đang bước vào giai đoạn phát triển mới với kỳ vọng vượt ra khỏi phạm vi địa phương để định hình như một thương hiệu quốc gia, hội nhập vững chắc vào thị trường quốc tế.
Thành phố Đà Nẵng mới với nhiều tiềm năng, dư địa để phát triển

Thành phố Đà Nẵng mới với nhiều tiềm năng, dư địa để phát triển

Thành phố Đà Nẵng mới sở hữu 2 sân bay quốc tế, 2 cảng biển loại và hệ thống giao thông khá đồng bộ, kết nối liên hoàn theo trục Bắc - Nam và Đông - Tây. Tất cả sẽ tạo nền tảng vững chắc để Đà Nẵng phát triển trong giai đoạn tới.
Hà Nội đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực then chốt vào năm 2030

Hà Nội đưa kinh tế tư nhân trở thành động lực then chốt vào năm 2030

Thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế, Hà Nội đang triển khai lộ trình cụ thể với nhiều mục tiêu tham vọng nhằm phát huy tối đa vai trò của khu vực tư nhân trong phát triển kinh tế - xã hội.
Du lịch hồi sinh hàng không Việt bứt tốc vươn tầm quốc tế

Du lịch hồi sinh hàng không Việt bứt tốc vươn tầm quốc tế

Đà phục hồi du lịch bùng nổ đang là bệ phóng cho hàng không Việt. Các hãng bay tăng cường đội tàu, mở rộng mạng lưới, khẳng định vị thế trên bản đồ khu vực.
TP. Hồ Chí Minh: Giải ngân đầu tư công đạt gần 40%, GRDP tăng hơn 6,5%

TP. Hồ Chí Minh: Giải ngân đầu tư công đạt gần 40%, GRDP tăng hơn 6,5%

Trong 6 tháng đầu năm, GRDP của TP. Hồ Chí Minh cũ tăng 7,82%; nếu tính chung sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, mức tăng trưởng đạt 6,56%.
Sau hợp nhất, tỉnh Quảng Ngãi (mới) sẽ có nhiều lợi thế để phát triển

Sau hợp nhất, tỉnh Quảng Ngãi (mới) sẽ có nhiều lợi thế để phát triển

Sau khi hợp nhất với tỉnh Kon Tum thành tỉnh Quảng Ngãi (mới) sở hữu vị trí địa chiến lược quan trọng, kết nối Đông - Tây, Bắc – Nam, sự kết hợp độc đáo giữa kinh tế biển với kinh tế rừng và nông nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi để kết nối thông suốt từ vùng núi đến vùng biển sẽ mở ra không gian rộng lớn và nhiều lợi thế để phát triển.
Vốn FDI “gấp đôi” đổ vào Hà Nội trong 6 tháng đầu năm 2025

Vốn FDI “gấp đôi” đổ vào Hà Nội trong 6 tháng đầu năm 2025

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy bất ốn, vốn FDI đổ vào Hà Nội trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 3,677 tỷ USD, tăng gấp 2,2 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025: Tăng trưởng ngược chiều thế giới

Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025: Tăng trưởng ngược chiều thế giới

Chiều 3/7, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2025 với nhiều điểm sáng đáng chú ý, trong bối cảnh thế giới tiếp tục đối mặt với suy giảm tăng trưởng và bất định địa chính trị.
Chuyên gia Hồ Quốc Tuấn nói gì về

Chuyên gia Hồ Quốc Tuấn nói gì về 'deal' thuế quan đối ứng Mỹ - Việt?

Chuyên gia Hồ Quốc Tuấn cho rằng, việc thỏa thuận được mức thuế đối ứng hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ là 20% là một thành công và kể cả mức 40% cho hàng transshipping cũng rất tích cực.
Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý tài chính, tài sản công sau sáp nhập

Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý tài chính, tài sản công sau sáp nhập

Bộ Tài chính vừa công bố hướng dẫn xử lý tài chính và tài sản công sau khi sắp xếp theo mô hình hai cấp, đảm bảo đồng bộ, hiệu quả, tránh lãng phí.
Kỳ vọng kết quả cuộc điện đàm của Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump

Kỳ vọng kết quả cuộc điện đàm của Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump

Tối 2/7 (giờ Việt Nam), Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump để trao đổi về quan hệ song phương và đàm phán thương mại, trong đó có nội dung trọng tâm liên quan đến thuế đối ứng giữa hai nước.
Cải cách chính sách PPP trong khoa học – công nghệ: Nhà nước hỗ trợ 70% vốn, chỉ định nhà đầu tư công nghệ

Cải cách chính sách PPP trong khoa học – công nghệ: Nhà nước hỗ trợ 70% vốn, chỉ định nhà đầu tư công nghệ

Điểm nổi bật của Luật PPP sửa đổi và Nghị định ban hành ngày 1/7/2025 mở đường cho đầu tư vào khoa học – công nghệ và chuyển đổi số là phân cấp mạnh, ưu đãi lớn, chỉ định nhà đầu tư có công nghệ chiến lược.
Phân loại 4 nhóm hộ kinh doanh, bỏ thuế khoán từ 2026

Phân loại 4 nhóm hộ kinh doanh, bỏ thuế khoán từ 2026

Từ năm 2026, hộ kinh doanh sẽ bị phân loại theo 4 mức doanh thu, thay thế thuế khoán nhằm tạo sự minh bạch và bình đẳng giữa hộ kinh doanh, doanh nghiệp và người lao động.
Bộ Công Thương kiến nghị hoàn thiện cơ chế hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2025–2030

Bộ Công Thương kiến nghị hoàn thiện cơ chế hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2025–2030

Ngày 30/6/2025, Bộ Công Thương đã ban hành văn bản số 4756/BCT-PC nhằm phối hợp cung cấp thông tin tổng kết Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021–2025. Văn bản là phản hồi Công văn số 2965/BTP-PB&TG ngày 28/5/2025 của Bộ Tư pháp về hướng dẫn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp.