Tại họp báo thường kỳ quý II của Bộ Tài chính, ông Mai Sơn – Phó Cục trưởng Cục Thuế, công bố những nội dung quan trọng liên quan đến việc chuyển đổi mô hình quản lý thuế đối với hộ cá nhân kinh doanh từ năm 2026. Theo đó, từ ngày 1/1/2026, Nhà nước sẽ chính thức xóa bỏ thuế khoán và thay thế bằng cơ chế phân loại theo doanh thu nhằm nâng cao tính minh bạch và công bằng giữa các chủ thể kinh tế.
![]() |
Ông Mai Sơn – Phó Cục trưởng Cục Thuế tại họp báo thường kỳ quý II ngày 2/7 của Bộ Tài chính |
Ông Mai Sơn cho biết, Cục Thuế đã ban hành văn bản xin ý kiến rộng rãi về Dự thảo Luật Quản lý thuế vào ngày 26/6/2025. Một trong những điểm nổi bật là đề xuất bãi bỏ thuế khoán từ đầu năm 2026, theo tinh thần Nghị quyết 68‑NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân. Điều này nhằm loại bỏ cách tính thuế cố định, không phản ánh đúng quy mô và thực chất kinh doanh của các hộ cá thể, từ đó hướng đến một hệ thống thuế lấy doanh thu và kết quả kinh doanh làm cơ sở tính thuế chính xác hơn.
Ông Mai Sơn nhấn mạnh mục tiêu kép của việc chuyển đổi: Thứ nhất là minh bạch hóa hoạt động kinh tế: Loại bỏ cách đóng thuế cố định góp phần tạo nên môi trường kinh doanh công khai, rõ ràng, giảm tình trạng “mờ mịt” trong kê khai.
Thứ hai, bình đẳng giữa các đối tượng kinh tế: Hộ cá nhân có quy mô lớn gần bằng doanh nghiệp sẽ chịu mức quản lý tương đương; đồng thời, đối tượng kinh tế thụ hưởng chính sách cũng sẽ công bằng hơn nếu có cùng quy mô.
Thứ ba, cân đối chính sách thuế đối với người lao động: Hiện tại người làm thuê sẵn sàng chịu mức thuế theo lương, nhưng hộ kinh doanh nhỏ lẻ vẫn hưởng lợi từ phương pháp khoán. Việc thay đổi cơ cấu này đảm bảo mọi người đóng thuế phù hợp với thu nhập thật.
Thực tế, nhiều hộ nhỏ như quán ăn, sạp chợ… có doanh thu thấp hoặc chỉ nhỉnh hơn mức chịu thuế, nhưng vẫn phải đóng thuế cố định theo khoán – điều này dẫn đến nhiều bất cập về quyền lợi và nghĩa vụ.
Dự thảo Luật đưa ra đề xuất phân loại hộ cá nhân kinh doanh thành 4 nhóm theo doanh thu với phương thức quản lý bổ sung linh hoạt:
Nhóm 1: Doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm (ngoại lệ không chịu thuế GTGT, TNCN)
Nhóm 2: Doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ đồng/năm
Nhóm 3: Doanh thu từ 1 – 3 tỷ đồng/năm (nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng) hoặc 1 – 10 tỷ đồng/năm (thương mại, dịch vụ)
Nhóm 4: Doanh thu trên 10 tỷ đồng/năm
Việc áp dụng hóa đơn điện tử và sổ sách kế toán có các mức độ tương ứng:
Nhóm 1 & Nhóm 2: Khuyến khích sử dụng hóa đơn điện tử. Sổ sách đối với mẫu đơn giản (do Bộ Tài chính phát hành, tích hợp phần mềm hỗ trợ kế toán thu chi).
Nhóm 2 sẽ được lộ trình bắt buộc dùng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế hoặc hóa đơn sinh từ thiết bị máy tính tiền, dự kiến triển khai từ năm 2027–2028.
Nhóm 3: Bắt buộc dùng hóa đơn điện tử có mã khi bán lẻ hàng hóa, dịch vụ. Áp dụng chế độ kế toán đơn giản.
Nhóm 4: Áp dụng hóa đơn điện tử có mã. Áp dụng chế độ kế toán tương tự doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Ngoài ra, Cục Thuế đề xuất nâng ngưỡng doanh thu được miễn GTGT và TNCN ít nhất gấp đôi hiện hành (200 triệu đồng/năm). Đồng thời, sửa đổi mức % và cách tính thuế thu nhập cá nhân đối với hộ kinh doanh theo doanh thu thực tế. Những điều chỉnh này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ nhỏ, giảm bớt gánh nặng hành chính, đồng thời tăng cường công bằng.
Ông Mai Sơn khẳng định đây mới chỉ là khung chính sách dự kiến. Cục Thuế sẽ tiếp tục phối hợp lấy ý kiến từ cơ quan chức năng, chuyên gia, hiệp hội và cộng đồng doanh nghiệp, hoàn thiện nội dung và đề xuất trình cấp có thẩm quyền ban hành. Mọi điều chỉnh đều hướng đến hỗ trợ tối đa cho hộ cá nhân, giảm thất thu Nhà nước và minh bạch cơ sở dữ liệu thuế.
Tính đến đầu 2026, lệ phí môn bài sẽ chấm dứt theo quy định tại Nghị quyết 198/2025/QH15 – đây là một phần của cuộc cải cách toàn diện hệ thống quản lý thuế. Khi bỏ thuế khoán và lệ phí môn bài, hộ kinh doanh vẫn sẽ nộp thuế GTGT và TNCN, nhưng với cách tính linh hoạt hơn theo doanh thu thực tế.
Trước đó, ngày 19/6/2025, tại phiên chất vấn Quốc hội, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cũng khẳng định việc xóa bỏ thuế khoán là quyết định đúng đắn, phù hợp với mục tiêu nâng cao phát triển kinh tế tư nhân của Nghị quyết 68-NQ/TW. Tuy nhiên, Phó Thủ tướng lưu ý Bộ Tài chính cần xác định rõ ngưỡng doanh thu tính thuế, hỗ trợ hộ nghèo — hộ nhỏ — dễ tổn thương, tránh gây khó khăn nếu áp dụng hóa đơn điện tử sớm, mất quyền khấu trừ đầu vào.
Đặc biệt, với những hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng và địa điểm ổn định, Phó Thủ tướng đề nghị chuyển dần sang áp dụng hóa đơn điện tử sớm hơn để ngăn thất thu và hỗ trợ họ phát triển – có thể tiến đến quy mô doanh nghiệp. Còn với hộ nhỏ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng, nên tạm thời tiếp tục áp dụng cách tính thuế khoán ổn định trước khi chuyển đổi hoàn toàn.
Giải pháp phân loại hộ cá nhân theo doanh thu và áp dụng quản lý thuế linh hoạt được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều đột phá: Tăng cường minh bạch và trách nhiệm của hộ kinh doanh, hạn chế gian lận, thuế bị thất thoát. Giảm chênh lệch quy mô nhỏ – lớn để người kinh doanh phát triển thuận lợi hơn. Tiến gần hơn mô hình doanh nghiệp cho những hộ có yếu tố thị trường và lượng khách hàng ổn định, góp phần thúc đẩy chuyển đổi tư nhân lên doanh nghiệp.
Mặc dù còn một số lo lắng về khả năng tiếp cận hóa đơn điện tử và sổ sách quá sớm, thì khung quy định linh hoạt theo giai đoạn – như đề xuất – có thể cân bằng giữa minh bạch, hỗ trợ người yếu thế và tối ưu nguồn thu ngân sách.
Việc bỏ thuế khoán từ 2026 và phân loại hộ kinh doanh theo doanh thu là bước tiến mạnh mẽ của ngành thuế hướng tới hệ thống thuế cá nhân chính xác, minh bạch và công bằng. Đối với hộ kinh doanh nhỏ – dù là nhóm 1 hay nhóm 2 – vẫn được ưu tiên đơn giản hóa thủ tục, áp dụng phần mềm sổ sách, và có lộ trình chuyển đổi hợp lý. Trong khi đó, những hộ có quy mô lớn hơn sẽ chịu sự giám sát chặt chẽ hơn và được hỗ trợ để phát triển thành doanh nghiệp. Sự chuyển mình này được đánh giá là phù hợp với xu thế quản lý quốc tế và mục tiêu phát triển kinh tế tư nhân bền vững.