Xuất khẩu gạo đạt kỷ lục năm 2024, đối diện khó khăn trong năm 2025

Năm 2024 là một năm đáng nhớ đối với ngành xuất khẩu gạo Việt Nam khi đạt kỷ lục mới về khối lượng và giá trị. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Việt Nam ước tính xuất khẩu hơn 9 triệu tấn gạo trong năm 2024, mang về 5,7 tỷ USD, tăng mạnh cả về khối lượng lẫn giá trị so với năm trước. Đây là kết quả của nỗ lực phát triển giống lúa chất lượng cao và sự điều chỉnh chiến lược xuất khẩu, khi giá gạo xuất khẩu bình quân năm 2024 đạt hơn 600 USD/tấn, mức cao nhất từ trước tới nay.

Mặc dù đạt được con số ấn tượng, Việt Nam vẫn chưa thể vượt qua Thái Lan và Ấn Độ để chiếm vị trí dẫn đầu trong xuất khẩu gạo toàn cầu. Thái Lan, với nhu cầu mạnh mẽ từ các quốc gia như Indonesia và Philippines, đã xuất khẩu 10 triệu tấn gạo, trong khi Ấn Độ tiếp tục giữ vững vị trí số một với 17 triệu tấn.

Năm 2024 là một năm đáng nhớ đối với ngành xuất khẩu gạo Việt Nam khi đạt kỷ lục mới về khối lượng và giá trị.

Dù khối lượng xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt mức cao nhất trong lịch sử nhưng triển vọng xuất khẩu năm 2025 lại gặp không ít khó khăn. Đặc biệt, sự trở lại mạnh mẽ của Ấn Độ trong năm 2025 được dự báo sẽ tạo áp lực lớn lên thị trường gạo Việt Nam. Theo dự báo, Ấn Độ có thể tăng lượng gạo xuất khẩu lên đến 22 triệu tấn, một con số khổng lồ, làm gia tăng sự cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Thêm vào đó, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong tháng 12/2024 đã giảm mạnh, phản ánh sự thay đổi trong cung cầu toàn cầu. Cụ thể, giá gạo xuất khẩu 5% tấm của Việt Nam giảm xuống còn 485 USD/tấn, thấp hơn cả giá gạo Thái Lan (501 USD/tấn), mức thấp nhất trong 19 tháng qua. Sự sụt giảm này phần lớn đến từ việc Philippines tạm ngừng nhập khẩu gạo trong khi lượng dự trữ trong nước của quốc gia này đang dư thừa.

Dù đối mặt với thách thức, gạo Việt Nam vẫn có nhiều lợi thế nhờ vào chất lượng ngày càng cao và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường quốc tế. Các giống gạo thơm như Đài Thơm 8, OM 18, ST được nông dân Việt Nam chú trọng sản xuất để xuất khẩu. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Việt Nam đang chuyển dịch chiến lược xuất khẩu gạo sang các dòng gạo chất lượng cao, giảm dần việc xuất khẩu gạo cấp thấp.

Philippines vẫn là thị trường lớn nhất của gạo Việt Nam, chiếm 40% tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Thị trường này ưa chuộng các loại gạo thơm, điều này giúp Việt Nam duy trì được chỗ đứng vững chắc tại đây, dù sự cạnh tranh từ các quốc gia khác ngày càng lớn.

Để vượt qua các khó khăn trong xuất khẩu gạo, ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch VFA, cho rằng cần có sự hỗ trợ kịp thời từ các ngân hàng và cơ quan thuế, nhằm giảm áp lực tài chính cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương cần đẩy mạnh xúc tiến thương mại và tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA) để mở rộng thị trường mới cho gạo Việt Nam.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đang chú trọng đến phát triển mô hình nông nghiệp bền vững, trong đó có lúa-cá, lúa-tôm, giúp nâng cao giá trị sản xuất lúa gạo. Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, cho biết ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục nghiên cứu và phát triển các vùng trồng lúa chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường xuất khẩu.

Theo bà Hương, dù xuất khẩu gạo Việt Nam năm 2024 đạt kỷ lục mới, các thách thức trong năm 2025 vẫn là một bài toán khó. Việc duy trì chất lượng gạo, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và hỗ trợ kịp thời cho các doanh nghiệp xuất khẩu sẽ là yếu tố quan trọng để giữ vững thị trường và tiếp tục cạnh tranh với các đối thủ mạnh như Ấn Độ và Thái Lan. Chỉ khi đó, gạo Việt Nam mới có thể duy trì được đà tăng trưởng và vươn lên trở thành một trong những nhà xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.