Vàng, món tài sản quý giá được người dân và giới đầu tư xem như một “nơi trú ẩn” an toàn, luôn là yếu tố tạo ra những biến động lớn trong nền kinh tế. Tuy nhiên, sự bất ổn của giá vàng trong nước thời gian qua đã khiến không ít người lo lắng, đặc biệt là khi vàng trở thành một công cụ đầu tư hấp dẫn nhưng lại thiếu sự kiểm soát từ các cơ quan quản lý.
Vấn đề NHNN không mua vàng đã được đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp, nêu ra trong phiên chất vấn sáng nay. Ông Hòa đặt câu hỏi, vì sao NHNN chỉ bán vàng mà không thu mua vàng miếng, khiến người dân gặp khó khăn khi muốn bán vàng để lấy tiền mặt.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng lý giải việc không cung cấp vàng miếng ra thị trường (Ảnh: Quochoi.vn). |
Liên quan đến vấn đề này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng lý giải, NHNN chỉ thực hiện giải pháp bán vàng nhằm tăng cung vàng trên thị trường, với mục tiêu ổn định giá cả và thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế. Bà Hồng cho biết, từ năm 2014 đến nay, NHNN không cung cấp vàng miếng ra thị trường vì NHNN không sản xuất vàng. Do đó, việc cung cấp vàng chỉ được thực hiện trong bối cảnh nhu cầu gia tăng và mục tiêu giảm giá vàng trong nước.
Nhưng tại sao không có phương án mua lại vàng? Lý do đơn giản là trong bối cảnh thị trường hiện nay, việc mua lại vàng không phải là giải pháp khả thi. Thị trường vàng Việt Nam chủ yếu phụ thuộc vào nhập khẩu vàng từ nước ngoài, trong khi nhu cầu vàng miếng trong nước tăng cao, đặc biệt là ở hai thành phố lớn Hà Nội và TP.HCM. Không có sản xuất vàng miếng trong nước, nên NHNN không thể thu mua vàng như các ngân hàng thương mại.
Điều này cũng gây ra thắc mắc cho nhiều đại biểu Quốc hội. Tại sao NHNN chỉ tổ chức bán vàng miếng ở hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM, trong khi nhu cầu vàng của người dân ở các tỉnh thành khác vẫn rất cao? Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng, NHNN không quy định nơi bán vàng mà chỉ cấp phép cho các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp kinh doanh vàng miếng mở cửa hàng. Các địa phương khác, nơi nhu cầu vàng không mạnh như tại các thành phố lớn, không có hiện tượng xếp hàng mua vàng miếng, nên không có yêu cầu mở điểm bán vàng.
Tuy nhiên, bà Hồng cũng chỉ rõ rằng, các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng sẽ tự quyết định mở điểm bán vàng ở các khu vực có nhu cầu. Điều này có nghĩa là nếu người dân ở các tỉnh muốn mua vàng miếng, họ hoàn toàn có thể tìm đến các cửa hàng vàng tư nhân hoặc doanh nghiệp kinh doanh vàng đã được cấp phép.
Thị trường vàng trong nước luôn chịu sự tác động mạnh mẽ từ biến động giá vàng thế giới. Từ năm 2021, giá vàng quốc tế đã có những đợt tăng mạnh, kéo theo giá vàng trong nước leo thang. Đặc biệt, trong giai đoạn từ tháng 6/2024, khi giá vàng thế giới lập đỉnh, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế đã đạt mức cao kỷ lục, lên tới 15-18 triệu đồng/lượng.
Để ứng phó với tình hình này, NHNN đã quyết định tăng cung vàng thông qua việc tổ chức đấu thầu vàng miếng, nhằm thu hẹp chênh lệch giá vàng giữa trong và ngoài nước. Qua 9 phiên đấu thầu từ tháng 6/2024 đến nay, mức chênh lệch đã giảm xuống còn khoảng 3-4 triệu đồng/lượng, giúp ổn định giá vàng và giảm bớt tình trạng đầu cơ.
Mặc dù các giải pháp của NHNN đã có tác dụng làm giảm chênh lệch giá, nhưng thị trường vàng vẫn đang đối mặt với rất nhiều bất ổn. Việc nhập khẩu vàng từ nước ngoài cũng khiến tình trạng lệ thuộc vào giá vàng quốc tế càng rõ nét hơn.
Đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp (Ảnh: Quochoi.vn). |
Ngoài vấn đề vàng, đại biểu Phạm Văn Hòa còn đặt câu hỏi về tình hình kiều hối. Trong năm 2023, Việt Nam đã đón nhận hơn 16 tỷ USD kiều hối, tuy nhiên, người dân gửi tiền vào ngân hàng lại không được hưởng lãi suất. Đây là một nghịch lý, khi NHNN phải trả lãi suất cao khi vay vốn ngoại tệ, nhưng lại không có chính sách ưu đãi nào cho người dân gửi kiều hối vào ngân hàng.
Với việc lãi suất gửi tiền bằng đồng Việt Nam đang ở mức rất thấp, nhiều người dân có thể lựa chọn không gửi tiền vào ngân hàng, thay vào đó là giữ tiền mặt hoặc đầu tư vào các loại tài sản khác như vàng. Đây chính là một trong những lý do khiến vàng trở thành "kênh trú ẩn" hấp dẫn đối với người dân, đồng thời cũng là yếu tố góp phần khiến thị trường vàng trong nước không ngừng biến động.
Rõ ràng, với việc vàng miếng không sản xuất trong nước, các giải pháp hiện nay của NHNN dù đã giúp giảm bớt biến động giá, nhưng vẫn chưa thể giải quyết triệt để nhu cầu của người dân và thị trường vàng. Để duy trì sự ổn định và thúc đẩy niềm tin của người dân vào các giải pháp của Chính phủ, cần có chính sách linh hoạt hơn, đặc biệt là trong việc mở rộng phạm vi cung cấp vàng, cũng như cải cách hệ thống lãi suất và quản lý kiều hối. Chỉ khi có sự đổi mới trong chính sách và quy định, thị trường vàng Việt Nam mới có thể phát triển bền vững và ổn định hơn trong tương lai.