"Bỏ thuế khoán là lúc yêu cầu hộ kinh doanh phải công khai, minh bạch" Nhiều chính sách mới nổi bật về thuế khoán, hộ kinh doanh có hiệu lực từ tháng 6/2025 |
Số hóa quản lý hộ kinh doanh
Từ ngày 1/6, khoảng 270.000 hộ kinh doanh trên toàn quốc sẽ phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và chuyển sang phương thức kê khai thuế. Riêng Hà Nội có khoảng 39.000 hộ nằm trong diện này.
Điều kiện bắt buộc trong quá trình khai báo thuế của các hộ kinh doanh cần phải có là máy tính tiền kết nối phần mềm có chuẩn kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, như máy vi tính hoặc điện thoại thông minh, iPad…
![]() |
Từ 1/6, hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng bắt buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử |
Từ thời điểm quy định có hiệu lực, hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền bắt buộc phải có đầy đủ thông tin người bán: Tên, địa chỉ, mã số thuế; thông tin hàng hóa, dịch vụ: Tên hàng hóa/dịch vụ, đơn giá, số lượng, tổng giá thanh toán; thời điểm lập hóa đơn; mã cơ quan thuế hoặc dữ liệu điện tử cho phép người mua tra cứu và kê khai hóa đơn.
Nếu là tổ chức/doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu trừ thuế giá trị gia tăng, cần bổ sung: giá chưa thuế giá trị gia tăng, thuế suất, tiền thuế giá trị gia tăng, tổng tiền có thuế.
Đặc biệt, thông tin về người mua như tên, địa chỉ, mã số thuế, số định danh cá nhân hoặc số điện thoại chỉ ghi khi người mua yêu cầu.
Các hộ kinh doanh sẽ đóng thuế (gồm thuế VAT và thuế thu nhập cá nhân) trên doanh thu đối với hoạt động bán buôn, bán lẻ hàng hóa là 1,5%; dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu là từ 2-10% (như cho thuê nhà, kho bãi); sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn hàng hóa, xây dựng có bao thầu nguyên vật liệu từ 1,5-4,5% (trong đó gồm vận tải hàng hóa, vận tải hành khách; dịch vụ ăn uống...); hoạt động kinh doanh khác có thuế suất 3%.
Theo các chuyên gia, quy định này nhằm tăng cường tính minh bạch, chống thất thu thuế; đồng thời tạo môi trường kinh doanh công bằng, hiện đại và bền vững. Việc đưa hộ kinh doanh vào lộ trình sử dụng hóa đơn điện tử và thiết bị tính tiền là cách để họ nâng cao năng lực quản lý, chuẩn hóa dữ liệu và từng bước tiếp cận quản trị hiện đại.
Số liệu thống kê cho thấy, đến nay có hơn 95% doanh nghiệp và hộ kinh doanh quy mô lớn sử dụng hóa đơn điện tử, song khu vực hộ kinh doanh nhỏ lẻ, đặc biệt trong các lĩnh vực ăn uống, bán lẻ vẫn chưa đồng bộ.
Chống thất thu thuế
Theo quy định, hộ kinh doanh thuộc diện bắt buộc nếu không đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế sẽ bị xử phạt hành chính, tùy theo tính chất và mức độ vi phạm.
Cụ thể là phạt từ 2-4 triệu đồng đối với hành vi lập sai loại hóa đơn theo quy định và phạt từ 5-10 triệu đồng đối với hành vi không lập hóa đơn khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho người mua.
Giới chuyên gia cho rằng, việc bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử và thiết bị tính tiền giúp đảm bảo công bằng trong thực hiện nghĩa vụ thuế. Trước đây, nhiều hộ kinh doanh có doanh thu lớn, nhưng không khai báo đúng, dẫn đến thất thu ngân sách. Khi thực hiện đúng quy định, cả nhà nước và người dân đều có lợi. Nhà nước tăng thu, còn hộ kinh doanh được bảo vệ quyền lợi, dễ dàng tiếp cận tín dụng, mở rộng hoạt động kinh doanh.
Trao đổi về vấn đề này với phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập, bà Nguyễn Thị Bính - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần sản xuất thương mại dịch vụ Nguyễn Bính - chia sẻ, doanh nghiệp phải có hóa đơn đầu vào đầu ra phải có thuế và mọi thứ rõ ràng minh bạch, nhưng không ít cơ sở kinh doanh bún tại TP. Hồ Chí Minh bao nhiêu năm nay nhưng chỉ làm thuế khoán. Có những đơn vị họ bán tới hàng tấn bún, phở, hủ tiếu, bánh canh nhưng chỉ kê khai có 5kg/ngày. Điều này gây thất thoát rất nhiều thuế của nhà nước.
Nghị định số 70/2025/NĐ-CP được đánh giá không chỉ là một quy định về thuế, mà là bước đi chiến lược trong quá trình số hóa nền kinh tế. Sự thành công của việc thực hiện nghị định này sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng một nền kinh tế minh bạch, hiện đại và phát triển bền vững.
Dù việc chuyển đổi này trong giai đoạn đầu có thể nhiều cá nhân, hộ kinh doanh gặp khó khăn nhưng quy định từ đầu năm 2026 sẽ xóa bỏ hoàn toàn hình thức thuế khoán. Khi đó, tất cả cá nhân, hộ kinh doanh đều chuyển sang kê khai thuế. Như vậy, việc các quán ăn, nhà hàng, hộ kinh doanh có doanh thu lớn thực hiện chuyển đổi từ ngày 1/6 cũng là phù hợp, tạo ra thói quen kinh doanh minh bạch.
Liên quan đến vấn đề trên, ông Mai Sơn - Phó Cục trưởng Cục Thuế, Bộ Tài chính - cho rằng, việc bỏ thuế khoán chuyển sang hình thức tự kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế, giúp phản ánh đúng năng lực kinh doanh và đảm bảo nguyên tắc trong Luật Quản lý thuế “người nộp thuế tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm”.