TS. Nguyễn Anh Tuấn: Doanh nghiệp lữ hành cần chuyển đối số để kiến tạo trải nghiệm độc đáo cho du khách TS. Nguyễn Đức Hiển: Cần phát triển năng lực nội sinh để xây dựng nền kinh tế tự cường |
Sau hơn ba thập kỷ phát triển thần tốc, mô hình tăng trưởng kinh tế của Việt Nam dựa vào xuất khẩu đã gặt hái thành công vang dội, đưa kim ngạch thương mại tăng gần 60 lần. Tuy nhiên, theo TS. Trần Quốc Khánh, nguyên Thứ trưởng Bộ Công thương,Thường trực Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, mô hình này đang đối mặt với giới hạn tự nhiên. Bối cảnh kinh tế toàn cầu thay đổi sâu sắc, với sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo hộ và biến động địa chính trị phức tạp, đang đe dọa trực tiếp đến mô hình đã từng là "chìa khóa vàng" này.
TS. Trần Quốc Khánh khẳng định, hiện nay toàn cầu hóa và xuất khẩu vẫn có tương lai, bởi những lợi ích to lớn của nó là một thực tiễn khách quan. Tuy nhiên, Việt Nam không thể tiếp tục đi theo lối mòn cũ. "Xuất khẩu vẫn là động lực quan trọng, nhưng Việt Nam cần hội nhập thông minh – tức là không chỉ tuân thủ mà còn phải biết ứng biến, tận dụng các hiệp định thương mại để phục vụ lợi ích quốc gia”.
![]() |
TS. Trần Quốc Khánh, nguyên Thứ trưởng Bộ Công thương,Thường trực Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ. |
Bên cạnh việc nâng cấp cách thức hội nhập, TS. Trần Quốc Khánh cho rằng, Việt Nam phải chú trọng hơn đến nội lực kinh tế, đặc biệt là thúc đẩy tiêu dùng dân cư – yếu tố then chốt của nội cầu. Tiêu dùng dân cư là động lực nội cầu bền vững nhất.
TS. Trần Quốc Khánh đề xuất xem xét lại chính sách thuế thu nhập cá nhân để kích thích sức mua của tầng lớp trung lưu đang tăng nhanh. "Nếu người dân có thu nhập tốt hơn, họ sẽ chi tiêu nhiều hơn. Tiêu dùng dân cư mạnh chính là động cơ ổn định nhất của tăng trưởng," ông phân tích.
Một trong những luận điểm mang tính chiến lược của ông Khánh là chuyển trọng tâm từ “tăng kim ngạch” sang “tăng giá trị Việt Nam” trong từng sản phẩm xuất khẩu.
Ông này chỉ rõ, nếu tổng kim ngạch xuất khẩu là 500 tỷ USD mà chỉ 20% được tạo ra tại Việt Nam, thì nền kinh tế chỉ thu về 100 tỷ USD. "Nhưng nếu nâng tỷ lệ này lên 40%, giá trị thực cho Việt Nam sẽ tăng gấp đôi mà không cần tăng khối lượng hàng hóa,” ông nói và cho biết, nếu muốn đạt được điều đó, doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ, nội địa hóa nguyên liệu, và phát triển chuỗi cung ứng trong nước.
Cũng theo TS. Trần Quốc Khánh, Việt Nam có thể lựa chọn song song hai con đường để nâng cao giá trị gia tăng và vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Con đường tiệm tiến, dành cho các ngành công nghiệp truyền thống như dệt may, da giày. Bằng cách cải tiến công nghệ và tăng liên kết doanh nghiệp, các ngành này có thể dần làm chủ chuỗi giá trị và giảm phụ thuộc vào khách hàng bên ngoài. Song song là con đường bứt phá dành cho các lĩnh vực mới như sản xuất vắc xin, công nghiệp y tế, và du lịch điều dưỡng. Đây là cơ hội để Việt Nam "đi tắt đón đầu," bước thẳng vào những chuỗi giá trị toàn cầu có giá trị gia tăng cao hơn ngay từ đầu.
Để chiến lược này thành công, vai trò kiến tạo của Nhà nước là không thể thiếu. Nhà nước cần tạo ra một khung pháp lý thông thoáng, hỗ trợ đổi mới sáng tạo và bảo vệ doanh nghiệp trong những lĩnh vực còn nhiều rủi ro. Những nghị quyết về khoa học – công nghệ (Nghị quyết 57) và kinh tế tư nhân (Nghị quyết 68) phải được triển khai thực chất, tạo niềm tin và động lực cho khu vực doanh nghiệp.
Tuy nhiên, ông cũng khẳng định: "Nhà nước chỉ mở đường, còn doanh nghiệp mới là người chạy." Doanh nghiệp Việt cần dám đầu tư, dám mạo hiểm, dám liên kết để cùng nhau xây dựng chuỗi giá trị Việt Nam, chủ động giảm phụ thuộc vào nguyên liệu, công nghệ nước ngoài và thay thế bằng nguồn lực trong nước.
TS. Trần Quốc Khánh quả quyết, tự cường không có nghĩa là đóng cửa, mà là hội nhập có năng lực và bản lĩnh. Khi nước ta biết "bán hàng thông minh", phát triển nội cầu mạnh mẽ và nâng cao giá trị nội địa, đất nước sẽ không chỉ ứng phó tốt với khủng hoảng mà còn vươn lên mạnh mẽ, đạt được mục tiêu tăng trưởng cao một cách độc lập và bền vững trong kỷ nguyên kinh tế số.