Thứ tư 16/07/2025 02:08
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Ngân hàng Thế giới: Thương chiến đe dọa tới hai phần ba các nền kinh tế đang phát triển

Ngân hàng Thế giới cảnh báo cuộc thương chiến do Mỹ khơi mào sẽ kéo giảm tăng trưởng của gần 70% các nước đang phát triển trong năm 2025, làm đảo ngược những thành tựu toàn cầu hóa trong nhiều thập kỷ qua.

Tăng trưởng toàn cầu chậm nhất kể từ năm 2008

Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất, Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo tốc độ tăng trưởng của các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển sẽ chỉ đạt 3,8% trong năm 2025, giảm so với mức 4,2% của năm trước và thấp hơn một điểm phần trăm so với mức trung bình của thập niên 2010.

Ngân hàng Thế giới: Thương chiến đe dọa tới hai phần ba các nền kinh tế đang phát triển
Thương chiến đe dọa tới hai phần ba các nền kinh tế đang phát triển

Tăng trưởng GDP bình quân đầu người tại các quốc gia này cũng chỉ đạt 2,9%, giảm mạnh so với giai đoạn 2000–2019. Về tổng thể, đây sẽ là năm có tốc độ tăng trưởng toàn cầu thấp nhất kể từ năm 2008, nếu loại trừ các năm suy thoái kinh tế.

Nguyên nhân chính được xác định là leo thang căng thẳng thương mại toàn cầu, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố loạt thuế quan đối ứng hồi tháng 4/2025, và gia tăng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nhắm vào Trung Quốc và các đối tác thương mại lớn.

Nguy cơ đảo ngược kỳ tích toàn cầu hóa

Hơn 50 năm qua, thương mại toàn cầu đã giúp GDP bình quân đầu người tại các nước đang phát triển tăng gần gấp bốn lần, đưa hơn 1 tỷ người thoát nghèo cùng cực. Tuy nhiên, Ngân hàng Thế giới cảnh báo xu hướng này đang bị đảo ngược nhanh chóng.

Ông Indermit Gill - Chuyên gia kinh tế trưởng của WB - nhận định gay gắt: “Ngoại trừ châu Á, các nước đang phát triển giờ đây đang trở thành một khu vực không còn phát triển. Tăng trưởng của nhóm nước đang phát triển đã giảm dần trong ba thập kỷ liên tiếp, từ 6% mỗi năm trong thập niên 2000 xuống còn dưới 4% trong thập niên 2020”.

Một yếu tố khác làm gia tăng áp lực là dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các nước đang phát triển đã giảm một nửa so với mức đỉnh năm 2008. Ngoài ra, WB dự báo tăng trưởng thương mại toàn cầu hàng hóa và dịch vụ sẽ chỉ đạt 1,8% trong năm 2025, giảm mạnh so với mức 3,4% năm ngoái.

Báo cáo cũng cho biết, trong khi các nước phát triển có thể khôi phục mức thu nhập bình quân đầu người như trước đại dịch COVID-19, thì các nước đang phát triển, ngoại trừ Trung Quốc, sẽ tụt lại 6% so với xu hướng cũ. “Với tốc độ hiện tại, phải mất hai thập kỷ để các nền kinh tế đang phát triển phục hồi phần tăng trưởng đã mất trong thập niên này”, WB cảnh báo.

Cơ quan này kêu gọi cần có hợp tác toàn cầu để xây dựng lại hệ thống thương mại ổn định, minh bạch và hỗ trợ quy mô lớn hơn cho các quốc gia dễ tổn thương do xung đột, nợ công và biến đổi khí hậu. Đáng chú ý, một số ngân hàng trung ương lớn tại các thị trường mới nổi đã bắt đầu hạ thấp kỳ vọng tăng trưởng.

Ngân hàng Trung ương Mexico - nền kinh tế phụ thuộc lớn vào thương mại với Mỹ, đã hạ dự báo tăng trưởng năm nay xuống gần bằng 0%. Tương tự, Ngân hàng Dự trữ Nam Phi cảnh báo tăng trưởng 1,2% của nước này đang bị đe dọa bởi “sự kết hợp giữa hàng rào thuế quan cao và bất ổn chính sách kéo dài”.

Bà Gita Gopinath - Phó Tổng giám đốc IMF - nhận định, các nền kinh tế mới nổi đang phải đối mặt với “bài toán chính sách khó hơn cả giai đoạn đại dịch”, vì tác động không thể đoán định từ các hàng rào thương mại và rủi ro dòng vốn đảo chiều.

Nghịch lý: Nhà đầu tư vẫn đổ tiền vào thị trường mới nổi

Dù các dự báo tỏ ra ảm đạm, dòng tiền đầu tư vẫn đang chảy mạnh vào một số thị trường mới nổi lớn. Chỉ tính từ đầu năm 2025, đồng real Brazil đã tăng 11% so với USD, vượt cả franc Thụy Sĩ và euro. Chứng khoán và trái phiếu bằng nội tệ tại các nước mới nổi cũng tăng khoảng 10% từ đầu năm đến nay, chỉ đứng sau thị trường châu Âu.

Ngân hàng JPMorgan lý giải hiện tượng này là do nhà đầu tư tại châu Á, vốn từng rót mạnh vào cổ phiếu và trái phiếu Mỹ, nay bắt đầu quay đầu, dẫn đến nhu cầu cao với tài sản nội địa và đồng nội tệ tăng giá.

Trong báo cáo ngày thứ Ba (10/6), JPMorgan viết: “Dù xuất khẩu có thể chậm lại vì thuế, dòng vốn quay về khiến tiền tệ các nước châu Á tăng giá, điều mà đầu năm ít ai dự đoán”.

Theo bà Alaa Bushehri - Giám đốc bộ phận nợ thị trường mới nổi tại BNP Paribas Asset Management, một số nền kinh tế đang phát triển đã “xây dựng được nền tảng tài chính mạnh mẽ hơn” sau một thập kỷ tái cấu trúc hậu khủng hoảng giá dầu 2015 và các cú sốc tài chính khác.

Mỹ và Trung Quốc đạt khung thỏa thuận tạm ngừng thương chiến Mỹ và Trung Quốc đạt khung thỏa thuận tạm ngừng thương chiến
Bắc Kinh thu hút “influencer” Mỹ bằng chuyến du lịch Trung Quốc miễn phí Bắc Kinh thu hút “influencer” Mỹ bằng chuyến du lịch Trung Quốc miễn phí
Nguy cơ giảm phát từ Trung Quốc đang lan rộng ở Đông Nam Á Nguy cơ giảm phát từ Trung Quốc đang lan rộng ở Đông Nam Á
Tin bài khác
Nỗi lo lạm phát của Fed có khả năng quay trở lại

Nỗi lo lạm phát của Fed có khả năng quay trở lại

Dữ liệu CPI tháng 6/2025 sắp công bố sẽ hé lộ liệu chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump có đang đẩy lạm phát tăng cao, điều có thể khiến Fed trì hoãn kế hoạch cắt giảm lãi suất trong năm nay.
EU tìm “lối thoát” thương mại tại châu Á giữa áp lực thuế quan Mỹ

EU tìm “lối thoát” thương mại tại châu Á giữa áp lực thuế quan Mỹ

Trước áp lực gia tăng từ chính sách thuế của Mỹ, EU đang thúc đẩy các thỏa thuận thương mại với Ấn Độ và các quốc gia châu Á khác, nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.
Ngành dược lao đao vì đe dọa thuế 200% của Tổng thống Trump

Ngành dược lao đao vì đe dọa thuế 200% của Tổng thống Trump

Đề xuất áp thuế 200% lên dược phẩm nhập khẩu của Tổng thống Donald Trump khiến các tập đoàn dược toàn cầu ráo riết lập kịch bản ứng phó, lo ngại nguy cơ thiếu thuốc và chi phí y tế tăng vọt.
Hàng may mặc Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ giảm xuống mức thấp kỷ lục

Hàng may mặc Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ giảm xuống mức thấp kỷ lục

Giá trị nhập khẩu hàng may mặc từ Trung Quốc vào Mỹ trong tháng 5/2025 chạm đáy thấp nhất kể từ năm 2003 do tác động từ chính sách thuế của Washington, để lại khoảng trống cơ hội cho một số quốc gia.
Các thành viên Fed chia rẽ về tốc độ giảm lãi suất

Các thành viên Fed chia rẽ về tốc độ giảm lãi suất

Biên bản cuộc họp tháng 6/2025 của Fed cho thấy, mặc dù đa số thành viên ủng hộ giảm lãi suất trong năm nay, nhưng mức độ và thời điểm vẫn gây tranh cãi giữa các nhà hoạch định chính sách.
Thuế quan có thể mang lại doanh thu 300 tỷ USD cho Mỹ

Thuế quan có thể mang lại doanh thu 300 tỷ USD cho Mỹ

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent dự báo doanh thu từ thuế quan có thể đạt mức kỷ lục 300 tỷ USD trong năm 2025, nhờ làn sóng áp thuế mạnh mẽ từ chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Thế giới chạy đua trước hạn chót thuế quan của Mỹ

Thế giới chạy đua trước hạn chót thuế quan của Mỹ

Khi hạn chót ngày 9/7 cận kề, các đối tác thương mại lớn của Mỹ đang đẩy nhanh đàm phán để tránh mức thuế đối ứng, trong bối cảnh Bộ trưởng Tài chính Mỹ hé lộ khả năng gia hạn cho một số quốc gia.
Trung Quốc thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình làm động lực tăng trưởng

Trung Quốc thúc đẩy tiêu dùng hộ gia đình làm động lực tăng trưởng

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại và nguy cơ giảm phát ngày càng lớn, giới hoạch định chính sách Trung Quốc đang kêu gọi đưa tiêu dùng hộ gia đình trở thành trọng tâm trong kế hoạch 5 năm tới.
EU: Không thể đạt thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước ngày 9/7

EU: Không thể đạt thỏa thuận thương mại toàn diện với Mỹ trước ngày 9/7

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU và Mỹ hiện chỉ có thể hướng tới một “thỏa thuận nguyên tắc” trước hạn chót áp thuế đối ứng ngày 9/7 của Washington.
Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD thuế quan giữa chiến tranh thương mại

Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD thuế quan giữa chiến tranh thương mại

Thuế quan tăng mạnh đã giúp Mỹ thu kỷ lục 24,2 tỷ USD trong tháng 5/2025, hỗ trợ ngân sách quốc gia giữa lúc thâm hụt ngày càng trầm trọng.
Du lịch Việt Nam vượt Thái Lan trong mắt khách Trung Quốc

Du lịch Việt Nam vượt Thái Lan trong mắt khách Trung Quốc

Việt Nam đang vượt Thái Lan trong cuộc đua thu hút du khách Trung Quốc nhờ tỷ giá thuận lợi, môi trường an toàn và chính sách visa linh hoạt.
Chủ tịch Fed: Nếu không vì thuế, lãi suất đã có thể được giảm

Chủ tịch Fed: Nếu không vì thuế, lãi suất đã có thể được giảm

Chủ tịch Fed Jerome Powell xác nhận kế hoạch áp thuế của Tổng thống Donald Trump đã khiến ngân hàng trung ương phải ngừng cắt giảm lãi suất như dự kiến.
Trung Quốc và năng lực tự chủ công nghệ bất chấp hạn chế từ Mỹ

Trung Quốc và năng lực tự chủ công nghệ bất chấp hạn chế từ Mỹ

Giữa căng thẳng thương mại với Mỹ, Trung Quốc vẫn thể hiện được năng lực tự chủ công nghệ, đương đầu với lệnh hạn chế xuất khẩu từ chính quyền của Tổng thống Donald Trump.
Ông Trump xác nhận ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung

Ông Trump xác nhận ký kết thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung

Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ và Trung Quốc đã ký kết thỏa thuận thương mại, chấm dứt tạm thời căng thẳng thuế quan kéo dài giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Doanh nghiệp nhỏ và vừa Đông Nam Á: Ứng dụng AI hoặc bị đào thải

Doanh nghiệp nhỏ và vừa Đông Nam Á: Ứng dụng AI hoặc bị đào thải

Với tốc độ phát triển AI vượt bậc, doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Đông Nam Á đã không còn lựa chọn đứng ngoài cuộc đua: Hoặc nhanh chóng ứng dụng AI, hoặc chấp nhận bị đào thải.