Thứ ba 29/07/2025 09:06
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Ngân hàng Thế giới: Thương chiến đe dọa tới hai phần ba các nền kinh tế đang phát triển

Ngân hàng Thế giới cảnh báo cuộc thương chiến do Mỹ khơi mào sẽ kéo giảm tăng trưởng của gần 70% các nước đang phát triển trong năm 2025, làm đảo ngược những thành tựu toàn cầu hóa trong nhiều thập kỷ qua.

Tăng trưởng toàn cầu chậm nhất kể từ năm 2008

Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới nhất, Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo tốc độ tăng trưởng của các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển sẽ chỉ đạt 3,8% trong năm 2025, giảm so với mức 4,2% của năm trước và thấp hơn một điểm phần trăm so với mức trung bình của thập niên 2010.

Ngân hàng Thế giới: Thương chiến đe dọa tới hai phần ba các nền kinh tế đang phát triển
Thương chiến đe dọa tới hai phần ba các nền kinh tế đang phát triển

Tăng trưởng GDP bình quân đầu người tại các quốc gia này cũng chỉ đạt 2,9%, giảm mạnh so với giai đoạn 2000–2019. Về tổng thể, đây sẽ là năm có tốc độ tăng trưởng toàn cầu thấp nhất kể từ năm 2008, nếu loại trừ các năm suy thoái kinh tế.

Nguyên nhân chính được xác định là leo thang căng thẳng thương mại toàn cầu, đặc biệt sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố loạt thuế quan đối ứng hồi tháng 4/2025, và gia tăng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu nhắm vào Trung Quốc và các đối tác thương mại lớn.

Nguy cơ đảo ngược kỳ tích toàn cầu hóa

Hơn 50 năm qua, thương mại toàn cầu đã giúp GDP bình quân đầu người tại các nước đang phát triển tăng gần gấp bốn lần, đưa hơn 1 tỷ người thoát nghèo cùng cực. Tuy nhiên, Ngân hàng Thế giới cảnh báo xu hướng này đang bị đảo ngược nhanh chóng.

Ông Indermit Gill - Chuyên gia kinh tế trưởng của WB - nhận định gay gắt: “Ngoại trừ châu Á, các nước đang phát triển giờ đây đang trở thành một khu vực không còn phát triển. Tăng trưởng của nhóm nước đang phát triển đã giảm dần trong ba thập kỷ liên tiếp, từ 6% mỗi năm trong thập niên 2000 xuống còn dưới 4% trong thập niên 2020”.

Một yếu tố khác làm gia tăng áp lực là dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào các nước đang phát triển đã giảm một nửa so với mức đỉnh năm 2008. Ngoài ra, WB dự báo tăng trưởng thương mại toàn cầu hàng hóa và dịch vụ sẽ chỉ đạt 1,8% trong năm 2025, giảm mạnh so với mức 3,4% năm ngoái.

Báo cáo cũng cho biết, trong khi các nước phát triển có thể khôi phục mức thu nhập bình quân đầu người như trước đại dịch COVID-19, thì các nước đang phát triển, ngoại trừ Trung Quốc, sẽ tụt lại 6% so với xu hướng cũ. “Với tốc độ hiện tại, phải mất hai thập kỷ để các nền kinh tế đang phát triển phục hồi phần tăng trưởng đã mất trong thập niên này”, WB cảnh báo.

Cơ quan này kêu gọi cần có hợp tác toàn cầu để xây dựng lại hệ thống thương mại ổn định, minh bạch và hỗ trợ quy mô lớn hơn cho các quốc gia dễ tổn thương do xung đột, nợ công và biến đổi khí hậu. Đáng chú ý, một số ngân hàng trung ương lớn tại các thị trường mới nổi đã bắt đầu hạ thấp kỳ vọng tăng trưởng.

Ngân hàng Trung ương Mexico - nền kinh tế phụ thuộc lớn vào thương mại với Mỹ, đã hạ dự báo tăng trưởng năm nay xuống gần bằng 0%. Tương tự, Ngân hàng Dự trữ Nam Phi cảnh báo tăng trưởng 1,2% của nước này đang bị đe dọa bởi “sự kết hợp giữa hàng rào thuế quan cao và bất ổn chính sách kéo dài”.

Bà Gita Gopinath - Phó Tổng giám đốc IMF - nhận định, các nền kinh tế mới nổi đang phải đối mặt với “bài toán chính sách khó hơn cả giai đoạn đại dịch”, vì tác động không thể đoán định từ các hàng rào thương mại và rủi ro dòng vốn đảo chiều.

Nghịch lý: Nhà đầu tư vẫn đổ tiền vào thị trường mới nổi

Dù các dự báo tỏ ra ảm đạm, dòng tiền đầu tư vẫn đang chảy mạnh vào một số thị trường mới nổi lớn. Chỉ tính từ đầu năm 2025, đồng real Brazil đã tăng 11% so với USD, vượt cả franc Thụy Sĩ và euro. Chứng khoán và trái phiếu bằng nội tệ tại các nước mới nổi cũng tăng khoảng 10% từ đầu năm đến nay, chỉ đứng sau thị trường châu Âu.

Ngân hàng JPMorgan lý giải hiện tượng này là do nhà đầu tư tại châu Á, vốn từng rót mạnh vào cổ phiếu và trái phiếu Mỹ, nay bắt đầu quay đầu, dẫn đến nhu cầu cao với tài sản nội địa và đồng nội tệ tăng giá.

Trong báo cáo ngày thứ Ba (10/6), JPMorgan viết: “Dù xuất khẩu có thể chậm lại vì thuế, dòng vốn quay về khiến tiền tệ các nước châu Á tăng giá, điều mà đầu năm ít ai dự đoán”.

Theo bà Alaa Bushehri - Giám đốc bộ phận nợ thị trường mới nổi tại BNP Paribas Asset Management, một số nền kinh tế đang phát triển đã “xây dựng được nền tảng tài chính mạnh mẽ hơn” sau một thập kỷ tái cấu trúc hậu khủng hoảng giá dầu 2015 và các cú sốc tài chính khác.

Mỹ và Trung Quốc đạt khung thỏa thuận tạm ngừng thương chiến Mỹ và Trung Quốc đạt khung thỏa thuận tạm ngừng thương chiến
Bắc Kinh thu hút “influencer” Mỹ bằng chuyến du lịch Trung Quốc miễn phí Bắc Kinh thu hút “influencer” Mỹ bằng chuyến du lịch Trung Quốc miễn phí
Nguy cơ giảm phát từ Trung Quốc đang lan rộng ở Đông Nam Á Nguy cơ giảm phát từ Trung Quốc đang lan rộng ở Đông Nam Á
Tin bài khác
Fed và cuộc họp “nảy lửa” giữa áp lực cắt giảm lãi suất

Fed và cuộc họp “nảy lửa” giữa áp lực cắt giảm lãi suất

Dù nhiều khả năng sẽ giữ nguyên lãi suất trong tháng 7, Fed đang đối mặt với tranh luận nội bộ ngày càng gay gắt trước kỳ vọng cắt giảm lãi suất vào mùa thu.
Mỹ - EU đạt thỏa thuận thuế 15%: Tránh chiến tranh thương mại phút chót

Mỹ - EU đạt thỏa thuận thuế 15%: Tránh chiến tranh thương mại phút chót

Mỹ và Liên minh châu Âu vừa đạt được thỏa thuận thương mại lớn, giúp EU tránh được mức thuế đối ứng 30 – 50% và ổn định quan hệ với Hoa Kỳ trước hạn chót ngày 1/8.
Ông Trump thăm trụ sở Fed, tiếp tục gây sức ép về lãi suất

Ông Trump thăm trụ sở Fed, tiếp tục gây sức ép về lãi suất

Trong chuyến thăm bất thường tới trụ sở Fed, Tổng thống Donald Trump đã công khai chỉ trích Chủ tịch Powell và yêu cầu cắt giảm mạnh lãi suất, giữa lúc dự án cải tạo tòa nhà của Fed bị đội vốn.
Thuế quan leo thang, Goldman Sachs hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ

Thuế quan leo thang, Goldman Sachs hạ dự báo tăng trưởng kinh tế Mỹ

Ngân hàng Goldman Sachs hạ dự báo tăng trưởng GDP Mỹ còn 1% trong năm 2025, đồng thời nhận định lạm phát lõi duy trì trên 3% do tác động từ thuế nhập khẩu tăng cao dưới thời Tổng thống Trump.
Nhật – Mỹ đạt thỏa thuận, ông Trump sẽ áp thuế 15% và nhận đầu tư "khổng lồ"

Nhật – Mỹ đạt thỏa thuận, ông Trump sẽ áp thuế 15% và nhận đầu tư "khổng lồ"

Tổng thống Trump tuyên bố đã đạt thỏa thuận “khổng lồ” với Nhật Bản, với mức thuế 15% cho hàng nhập khẩu vào Mỹ - cho thấy Washington vẫn theo đuổi chính sách thương mại cứng rắn ngay cả với đồng minh thân cận.
Fed sẽ điều chỉnh giảm lãi suất: Thời điểm không quan trọng bằng hướng đi

Fed sẽ điều chỉnh giảm lãi suất: Thời điểm không quan trọng bằng hướng đi

Chủ tịch Fed khu vực San Francisco cho biết, việc cắt giảm lãi suất hai lần trong năm nay là kịch bản hợp lý, nhất là khi tác động từ thuế quan đến lạm phát có vẻ không quá nghiêm trọng.
Biến đổi khí hậu khiến giá thực phẩm toàn cầu tăng vọt

Biến đổi khí hậu khiến giá thực phẩm toàn cầu tăng vọt

Từ rau diếp tăng giá 300% ở Úc đến rau củ Mỹ leo thang 80%, nghiên cứu mới chỉ ra thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu đang là nguyên nhân trực tiếp đẩy giá thực phẩm toàn cầu lên cao.
Mỹ tăng áp lực thương mại với EU bằng đe dọa thuế 15 – 20%

Mỹ tăng áp lực thương mại với EU bằng đe dọa thuế 15 – 20%

Tổng thống Trump đang gia tăng áp lực thương mại với EU với mức thuế tối thiểu 15–20% áp lên tất cả hàng hóa từ khối này, đẩy đàm phán đến bờ vực sụp đổ trong bối cảnh hạn chót 1/8 đang đến gần.
Chưa tới 50% doanh nghiệp Mỹ còn muốn đầu tư vào Trung Quốc

Chưa tới 50% doanh nghiệp Mỹ còn muốn đầu tư vào Trung Quốc

Quan hệ thương mại căng thẳng khiến tỷ lệ doanh nghiệp Mỹ đóng băng kế hoạch đầu tư vào Trung Quốc tăng vọt lên mức cao chưa từng có, theo khảo sát mới từ Hội đồng Doanh nghiệp Mỹ - Trung.
Tác động kinh tế của thuế quan Mỹ đang dần hiện rõ

Tác động kinh tế của thuế quan Mỹ đang dần hiện rõ

Chủ tịch Fed New York cảnh báo tác động từ thuế quan đang dần hiện rõ, khi lạm phát Mỹ đối mặt nhiều sức ép mới và thị trường tài chính nhạy cảm hơn bao giờ hết.
Ông Trump gia tăng áp lực lên Chủ tịch Fed, dù nói việc sa thải là “khó xảy ra”

Ông Trump gia tăng áp lực lên Chủ tịch Fed, dù nói việc sa thải là “khó xảy ra”

Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định “khó có khả năng” sa thải Chủ tịch Fed Jerome Powell, nhưng cách ông đưa ra tuyên bố lại khiến thị trường hiểu như một lời cảnh báo.
Nguy cơ Chủ tịch Fed bị sa thải là rủi ro bị đánh giá quá thấp?

Nguy cơ Chủ tịch Fed bị sa thải là rủi ro bị đánh giá quá thấp?

Thị trường Mỹ đang lập đỉnh, nhưng rủi ro lớn nhất lại nằm ở khả năng Tổng thống Donald Trump có thể sa thải Chủ tịch Fed Jerome Powell – đe dọa tính độc lập của ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới.
Mỹ sẽ áp thuế Indonesia 19%; EU sẵn sàng "trả đũa"

Mỹ sẽ áp thuế Indonesia 19%; EU sẵn sàng "trả đũa"

Tổng thống Donald Trump tuyên bố áp thuế 19% lên hàng hóa Indonesia, mở đường cho loạt thỏa thuận mới. Trong khi đó, EU đã sẵn sàng đáp trả nếu đàm phán thương mại với Mỹ thất bại.
Nỗi lo lạm phát của Fed có khả năng quay trở lại

Nỗi lo lạm phát của Fed có khả năng quay trở lại

Dữ liệu CPI tháng 6/2025 sắp công bố sẽ hé lộ liệu chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump có đang đẩy lạm phát tăng cao, điều có thể khiến Fed trì hoãn kế hoạch cắt giảm lãi suất trong năm nay.
EU tìm “lối thoát” thương mại tại châu Á giữa áp lực thuế quan Mỹ

EU tìm “lối thoát” thương mại tại châu Á giữa áp lực thuế quan Mỹ

Trước áp lực gia tăng từ chính sách thuế của Mỹ, EU đang thúc đẩy các thỏa thuận thương mại với Ấn Độ và các quốc gia châu Á khác, nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.