Mô hình TOD – Xu hướng kết hợp giữa giao thông và phát triển đô thị thông minh

21:53 19/04/2024

Với sự gia tăng nhanh chóng của dân số đô thị, việc phát triển các hệ thống giao thông hiệu quả và bền vững là một thách thức lớn với các đô thị lớn. Theo đó, mô hình TOD, là sự kết hợp giữa giao thông công cộng và phát triển đô thị thông minh.

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa.

TOD (Transit Oriented Development) được định nghĩa là một mô hình phát triển đô thị lấy định hướng phát triển giao thông công cộng làm cơ sở quy hoạch phát triển, lấy đầu mối giao thông làm điểm tập trung dân cư để từ đó hình thành tiếp hệ thống giao thông phân tán.

Các đô thị được phát triển theo mô hình TOD thường được xây dựng xung quanh các bến xe bus, ga tàu điện hoặc các phương tiện giao thông công cộng khác. Nơi này thường tập trung nhiều tiện ích như trung tâm thương mại, trường học, văn phòng, trung tâm giải trí,... tạo nên một hệ sinh thái đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt của người dân.

Mô hình TOD tập trung vào việc phát triển các khu vực đô thị xung quanh các trạm giao thông công cộng như ga tàu điện ngầm, bến xe buýt hoặc trạm xe điện. Ý tưởng chính của TOD là tạo ra những khu đô thị phức hợp, nơi mọi người có thể sống, làm việc và giải trí mà không cần phụ thuộc vào ô tô cá nhân.

Một trong những lợi ích lớn nhất của mô hình TOD là giảm thiểu lưu lượng giao thông và ô nhiễm môi trường. Bằng cách tạo ra các trung tâm đô thị phát triển quanh các trạm giao thông công cộng, TOD khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng thay vì ô tô cá nhân. Điều này giúp giảm ô nhiễm không khí, tiết kiệm năng lượng và cải thiện chất lượng không gian sống.

Mô hình TOD cũng tạo ra một môi trường sống tích hợp, nơi mọi người có thể tiếp cận dễ dàng đến các tiện ích như cửa hàng, nhà hàng, công viên và khu vui chơi giải trí. Việc tạo ra các khu đô thị như vậy không chỉ tạo điểm đến thu hút người dân, mà còn thúc đẩy hoạt động kinh tế và tạo việc làm trong khu vực.

Một yếu tố quan trọng khác của mô hình TOD là sự tích hợp với công nghệ và thông tin. Các thành phố thông minh ngày nay thường sử dụng các công nghệ tiên tiến như hệ thống giao thông thông minh, quản lý năng lượng, và quản lý chất lượng không khí. TOD có thể được tích hợp với các công nghệ này để tạo ra các khu đô thị thông minh, nơi thông tin về giao thông, năng lượng và môi trường được thu thập và phân tích để cải thiện hiệu quả và sự tiện lợi của hệ thống.

Mô hình TOD đã được áp dụng thành công ở nhiều thành phố trên thế giới. Ví dụ, thành phố Curitiba ở Brazil đã triển khai mô hình TOD trong hệ thống giao thông của mình và đạt được kết quả ấn tượng về việc giảm lưu lượng giao thông và nâng cao chất lượng cuộc sống của cư dân. Thành phố Portland ở Hoa Kỳ cũng đã thành công trong việc xây dựng các khu đô thị TOD, kết hợp các trạm giao thông công cộng với các dịch vụ và tiện ích, tạo ra một môi trường sống tiện nghi và bền vững.

Tuy nhiên, việc triển khai mô hình TOD cũng đặt ra một số thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là đòi hỏi sự hợp tác giữa các bên liên quan, bao gồm chính quyền địa phương, các nhà phát triển bất động sản và cộng đồng dân cư. Đồng thời, việc đảm bảo tính bền vững và tính kinh tế của các dự án TOD cũng là một yếu tố quan trọng.

Trong tương lai, với sự phát triển của công nghệ và nhận thức về vấn đề môi trường, mô hình TOD có thể trở thành một xu hướng phổ biến và quan trọng trong phát triển đô thị. Việc đầu tư và hỗ trợ cho các dự án TOD sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các thành phố thông minh, giao thông hiệu quả và môi trường sống bền vững.

Tóm lại, mô hình Giao thông hướng dẫn Tuyến (TOD) là một phương pháp tiếp cận đáng chú ý trong việc phát triển các hệ thống giao thông và đô thị thông minh. Bằng cách kết hợp giao thông công cộng và phát triển đô thị, TOD tạo ra các khu đô thị tích hợp, giảm ô nhiễm môi trường, cung cấp tiện ích và tạo việc làm. Sự phát triển của mô hình TOD đòi hỏi sự hợp tác và đầu tư từ các bên liên quan, nhưng nó có tiềm năng để tạo ra các thành phố thông minh và bền vững trong tương lai.

Tại Việt Nam, mô hình TOD cũng đang có kế hoạch được triển khai, đặc biệt là TP.HCM. Tỷ lệ nhập cư tại TP. HCM tăng đều qua từng năm dẫn đến cơ sở hạ tầng bị quá tải. Theo số liệu Niên giám Thống kê mới nhất của Tổng cục Thống kê năm 2021, TP. HCM đứng thứ 2 cả nước với tỷ suất nhập cư lên đến 25,4%. Trước tình trạng này, mô hình TOD đang được đẩy mạnh ở các quận ven thành phố để các khu này trở thành đô thị vệ tinh, thu hút dân cư về sinh sống. Dự kiến cho giai đoạn 2022-2025, tổng kinh phí đầu tư cho cơ sở hạ tầng ở TP.HCM là 243.000 tỷ đồng, trong đó, riêng chi phí đầu tư xây dựng metro ước tính đã là 103.000 tỷ đồng, chiếm đến khoảng 43%.

Nghệ Nhân