Gian dối hồ sơ bảo hiểm thất nghiệp người lao động mất toàn bộ quyền lợi

Bà Vũ Thị Thanh Liễu, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội

Mặc dù các cơ quan chức năng đã tăng cường tuyên truyền, mỗi năm vẫn có hàng chục nghìn trường hợp vi phạm liên quan đến việc lợi dụng chính sách trợ cấp thất nghiệp. Để làm rõ thực trạng cũng như các giải pháp hạn chế tình trạng này, phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp & Hội nhập đã có cuộc trao đổi với bà Vũ Thị Thanh Liễu - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội đại diện đơn vị trực tiếp tiếp nhận, xử lý hồ sơ đăng ký hưởng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trên địa bàn Hà Nội – đơn vị thuộc Sở Nội vụ thành phố.

PV: Bà đánh giá như thế nào về việc cho phép người lao động nộp hồ sơ hưởng BHTN thông qua Cổng Dịch vụ công quốc gia?

Bà Vũ Thị Thanh Liễu: Việc triển khai tiếp nhận hồ sơ qua Cổng Dịch vụ công quốc gia đã tạo điều kiện thuận lợi đáng kể cho người lao động trong quá trình đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp (TCTN). Người lao động không phải di chuyển nhiều hay trực tiếp đến trung tâm, từ đó tiết kiệm thời gian và chi phí.

Tuy nhiên, hình thức nộp hồ sơ trực tuyến cũng đặt ra một số vấn đề. Chẳng hạn, có trường hợp người lao động đã có việc làm mới nhưng vẫn cố tình nộp hồ sơ để trục lợi chính sách trợ cấp thất nghiệp.

3 tháng đầu năm 2025, trung tâm đã phát hiện và xử lý nhiều trường hợp vi phạm liên quan đến việc hưởng sai quy định về BHTN. Ảnh minh họa

PV: Trong thời gian qua, số lượng người lao động vi phạm, cố tình đăng ký hưởng TCTN sai quy định tại trung tâm có nhiều không, thưa bà?

Bà Vũ Thị Thanh Liễu: Qua rà soát, trong 3 tháng đầu năm 2025, trung tâm đã phát hiện và xử lý nhiều trường hợp vi phạm liên quan đến việc hưởng sai quy định về BHTN. Số lượng hồ sơ bị thu hồi tăng đáng kể so với cùng kỳ năm 2024.

Cụ thể, trong quý I năm 2024, chúng tôi chỉ thu hồi TCTN đối với 30 trường hợp, nhưng cùng kỳ năm 2025 con số này đã tăng lên hơn 80 trường hợp. Đáng lưu ý, có không ít người chỉ mới hưởng TCTN được khoảng một tuần đã nộp đơn xin hủy vì đã có việc làm, gây áp lực lớn cho đội ngũ cán bộ thực hiện chế độ.

PV: Vậy những trường hợp cố tình trục lợi TCTN sẽ bị xử lý như thế nào?

Bà Vũ Thị Thanh Liễu: Người lao động nếu đã có việc làm nhưng vẫn cố tình trục lợi TCTN sẽ bị xử lý nghiêm. Trước hết, số tiền trợ cấp đã nhận sẽ bị truy thu. Tiếp theo, người lao động sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định pháp luật. Đặc biệt, toàn bộ quá trình tham gia BHTN trước đó có thể sẽ không được bảo lưu.

Đã có những trường hợp người lao động tham gia BHTN liên tục 15–20 năm, nhưng chỉ vì vi phạm khi đăng ký hưởng TCTN đã khiến toàn bộ thời gian đóng trước đó bị hủy bỏ.

PV: Theo bà, khái niệm “việc làm” nên được hiểu như thế nào để người lao động tránh vi phạm?

Bà Vũ Thị Thanh Liễu: Hiện tại, các văn bản pháp luật vẫn chưa có định nghĩa cụ thể về “việc làm”. Tuy nhiên, “việc làm” được hiểu là khi người lao động thực sự tham gia lao động và tạo ra thu nhập từ hoạt động đó.

Nhiều người lao động làm việc tự do, không có hợp đồng lao động nên không tham gia bảo hiểm xã hội – điều này gây khó khăn cho việc giám sát

Thực tế, nhiều người lao động làm việc tự do, không có hợp đồng lao động nên không tham gia bảo hiểm xã hội – điều này gây khó khăn cho việc giám sát. Khi người lao động nộp hồ sơ đầy đủ, trung tâm bắt buộc phải tiếp nhận, không thể từ chối nếu chưa phát hiện dấu hiệu vi phạm.

Chỉ khi hồ sơ được chuyển sang cơ quan bảo hiểm để chi trả TCTN và phát hiện người lao động đã được đơn vị mới đóng BHXH, lúc đó vi phạm mới được phát hiện. BHXH sẽ lập danh sách gửi về trung tâm để xem xét thu hồi hoặc tạm dừng chi trả TCTN.

PV: Bà có lời khuyến cáo nào dành cho người lao động khi làm hồ sơ hưởng BHTN để tránh các rủi ro không đáng có?

Bà Vũ Thị Thanh Liễu​​​​​​​: Là đơn vị tiếp nhận trực tiếp hồ sơ đề nghị hưởng TCTN, chúng tôi luôn khuyến nghị người lao động cần trung thực trong khai báo tình trạng việc làm. Nếu đang trong thời gian hưởng trợ cấp mà tìm được việc làm, chỉ cần nộp đơn đề nghị dừng trợ cấp thì phần thời gian chưa hưởng sẽ được bảo lưu để sử dụng trong những lần sau.

Người lao động cần lưu ý để tránh vi phạm, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của bản thân, tránh rơi vào tình trạng “thiệt đơn, thiệt kép”.

Xin cảm ơn bà về những chia sẻ!