Xuất khẩu dệt may tăng 9%, nhưng mục tiêu 48 tỷ USD đầy thách thức Ngành dệt may Việt Nam trước sức ép cạnh tranh: Tìm lối đi mới để bứt phá |
Ngành dệt may Việt Nam, vốn là một trong những trụ cột xuất khẩu chính của nền kinh tế, đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử. Sau nhiều thập kỷ duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng nhờ vào lợi thế lao động giá rẻ và quy mô sản xuất lớn, "động lực cũ" này đã không còn đủ sức nặng để tạo ra sự bứt phá cần thiết trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 và xu hướng phát triển bền vững toàn cầu.
![]() |
Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex). |
Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), khẳng định sự chậm lại trong tốc độ tăng trưởng kim ngạch không phải là tín hiệu tiêu cực, mà là minh chứng cho sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế tất yếu. Tương tự như con đường các nền kinh tế phát triển trước đây như Đài Loan (Trung Quốc) hay Hàn Quốc đã đi, ngành dệt may Việt Nam buộc phải chuyển từ tăng trưởng số lượng sang tăng trưởng chất lượng và giá trị gia tăng.
Theo ông Trường, để dệt may tiếp tục đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng GDP cao của quốc gia, Vinatex xác định cần tập trung vào hai chiến lược cốt lõi mang tính nền tảng.
Chiến lược đầu tiên là gia tăng thặng dư xuất khẩu Chủ tịch Vinatex cho biết, mục tiêu không chỉ là tăng kim ngạch xuất khẩu (mục tiêu 2025 là 47 – 48 tỷ USD) mà quan trọng hơn là giảm nhập khẩu nguyên liệu, đặc biệt là ở các khâu sợi – dệt – nhuộm. Khi ngành chủ động được nguồn cung nguyên liệu trong nước, tỉ lệ giá trị nội địa (VA – Value Added) sẽ tăng lên, phản ánh lợi ích kinh tế thực sự mà ngành mang lại. Tỷ lệ VA hiện tại của sản phẩm dệt may Việt Nam đang ở mức khoảng 45% và cần được nâng lên mức 55% – 60% để đảm bảo sức cạnh tranh bền vững. Sự cân bằng giữa xuất khẩu thành phẩm may mặc (90%) và xuất khẩu nguyên liệu (10%) cũng cần được điều chỉnh theo hướng gia tăng vai trò của nguyên phụ liệu trong nước.
Chiến lược thứ hai mang ý nghĩa xã hội sâu sắc là nâng cao thu nhập người lao động. Với hơn 3 triệu công nhân, việc nâng cao thu nhập không chỉ là an sinh mà còn là yếu tố quyết định năng suất. Vinatex đặt mục tiêu tăng thu nhập bình quân lên 7,500 – 8,000 USD/năm cho người lao động. Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp phải đạt được mức doanh thu bình quân tối thiểu 20,000 USD trên mỗi lao động, buộc ngành phải tập trung vào sản xuất các sản phẩm có giá trị cao hơn.
![]() |
Để người lao động ngành dệt may có thu nhập 800 USD doanh nghiệp phải chuyển mình. |
Chủ tịch Vinatex Lê Tiến Trường nhấn mạnh, để giải quyết bài toán năng suất và chất lượng, đổi mới công nghệ là chìa khóa then chốt. Công nghệ số, tự động hóa, robot hóa và Trí tuệ nhân tạo (AI) được xác định là giải pháp trọng tâm. Việc ứng dụng công nghệ 4.0 có thể tăng năng suất lên từ 30% đến 50% đồng thời giảm đáng kể tỷ lệ lỗi sản phẩm, trực tiếp kéo giảm chi phí sản xuất.
Ông Trường cho rằng, dệt may là "động lực cũ" nhưng không thể bị loại bỏ. Cách duy nhất để duy trì vai trò đầu tàu xuất khẩu là "làm mới động lực cũ" bằng cách đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ, nâng cao năng lực quản trị và ứng dụng các giải pháp hiện đại.
“Cùng với công nghệ, ngành dệt may phải đặt mục tiêu phát triển bền vững và kinh tế tuần hoàn là chiến lược sống còn đến năm 2030, tầm nhìn 2035. Các doanh nghiệp được khuyến khích đầu tư vào công nghệ xanh, giảm phát thải, tăng tỷ lệ tái chế và tái sử dụng nguyên liệu. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường quốc tế không chỉ là trách nhiệm mà còn là điều kiện tiên quyết để tận dụng ưu đãi từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP và EVFTA”, vị này chia sẻ.
Cũng theo ông Trường, dsác hiệp định này tuy mang lại lợi thế thuế quan, nhưng lại đặt ra yêu cầu khắt khe về quy tắc xuất xứ ("từ sợi trở đi"). Điều này buộc ngành phải xây dựng chuỗi sản xuất khép kín trong nước, từ khâu đầu tiên là sợi cho đến sản phẩm may mặc cuối cùng, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu ngoài khối và tối ưu hóa lợi ích từ FTA.
Chủ tịch Vinatex nhấn mạnh, ngành dệt may Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới. Sự chuyển dịch mô hình, đầu tư công nghệ, xây dựng thương hiệu và nâng cao thu nhập lao động là con đường duy nhất để ngành tiếp tục là trụ cột kinh tế và vươn lên nấc thang giá trị cao trên bản đồ thời trang toàn cầu.
“Không chỉ là tăng trưởng về số lượng, mà phải là tăng trưởng về chất lượng và giá trị.”, ông nói.