Thời hoàng kim của các startup đang dần đi đến hồi kết?

Theo tờ Business Insider, 2023 là một năm khá tàn khốc đối với các công ty khởi nghiệp. Nhiều nhà sáng lập đang tìm cách huy động vốn đầu tư mạo hiểm nhưng phải mất rất lâu để đạt được một thỏa thuận.

Dữ liệu từ nền tảng Carta chỉ ra một thực trạng tồi tệ đối với các công ty khởi nghiệp. Đó là trong quý III, thời gian giữa các vòng cấp vốn ngày càng dài hơn.

Đối với những công ty khởi nghiệp huy động được vốn trong vòng Series C vào quý III, thời gian trung bình kể từ lần cuối họ gọi vốn trong vòng Series B là 1.090 ngày, tương đương khoảng ba năm. Đối với những công ty khởi nghiệp đã thành công tại Series A, thời gian trung bình từ vòng hạt giống là 787 ngày, tức hơn hai năm.

Nhiều công ty khởi nghiệp trong số này đã huy động vốn lần cuối vào khoảng giữa năm 2020. Một số khác may mắn hơn khi vào đúng thời điểm ngành đầu tư mạo hiểm đang phục hồi sau cú sốc đại dịch hoặc gọi vốn được trong thời kỳ bùng nổ từ năm 2021 đến đầu năm 2022 .

Thời gian chờ đợi lâu hơn giữa các vòng cấp vốn không hoàn toàn quá ngạc nhiên vì nguồn tài trợ của VC (quỹ đầu tư mạo hiểm) năm nay là thấp nhất kể từ 2018. Với 36,7 tỷ USD, nguồn tài trợ trong quý III là tổng số tiền huy động được hàng quý thấp nhất trong hơn 5 năm qua ở Mỹ và Canada, theo dữ liệu của PitchBook.

Báo cáo Q3 Venture Monitor của công ty dữ liệu cho biết: “Giai đoạn cuối đã tách biệt khỏi các giai đoạn khác, vì nguồn cung vốn cho các công ty của họ luôn khan hiếm trong suốt cả năm. Không có kỳ vọng rằng việc giao dịch cho VC của Mỹ sẽ thay đổi trong Quý 4 và thị trường sẽ tiếp tục hoạt động như hiện tại”.

Vì vậy, các quỹ đầu tư mạo hiểm sẽ tiếp tục eo hẹp về vốn, khiến gần 51.000 công ty khởi nghiệp khan hiếm tiền mặt và dành thời gian nhiều hơn để thuyết phục các nhà đầu tư, ít nhất là tới năm 2024.

Các nhà phân tích của PitchBook viết, điều đó có nghĩa là nguồn vốn sẵn có “sẽ vẫn ở mức thấp cho đến khi thị trường sôi động trở lại và thu hút tiền cũng như các công ty trong suốt vòng đời của dự án mạo hiểm”.

Tình trạng hiện tại thậm chí còn nghiêm trọng hơn đối với hoạt động đầu tư ở giai đoạn cuối, vì nhiều nhà đầu tư mạo hiểm đã từ chối viết những tấm séc lớn. Đối với những công ty khởi nghiệp nhận được các tấm séc, tiêu chuẩn sẽ khá cao. Nhưng đối với những công ty hoạt động không tốt, mọi thứ có thể trở nên tồi tệ.

Các nhà phân tích của PitchBook viết: “Mặt khác, các công ty bình thường không thể đạt được các cột mốc quan trọng hoặc thể hiện sự tiến triển trên con đường dẫn đến lợi nhuận, họ cũng gặp phải những trở ngại lớn cho các sự kiện tài chính trong tương lai”.

Trên thực tế, chúng ta đã thấy được tác động của sự căng thẳng về vốn đó.

“Mùa tuyệt chủng” của các công ty khởi nghiệp đang diễn ra và có vẻ như chúng ta sẽ chứng kiến 1 công ty khởi nghiệp mỗi tuần chết dần. Tuần trước, Olive AI, kỳ lân khởi nghiệp AI tập trung vào chăm sóc sức khỏe trị giá 4 tỷ USD, đã thông báo rằng họ sẽ bán bớt các đơn vị kinh doanh cốt lõi của mình và đóng cửa phần còn lại của công ty. Và một vài tuần trước, Convoy, công ty khởi nghiệp vận chuyển hàng hóa kỹ thuật số từng được ca ngợi là “Uber dành cho vận tải đường bộ” – đã huy động được 1,1 tỷ USD từ các nhà đầu tư như Jeff Bezos, Bill Gates, Marc Benioff và những nhân vật nổi tiếng khác trong giới công nghệ – đã đóng cửa và bán công nghệ của mình cho một trong những đối thủ cạnh tranh khởi nghiệp chính của họ trong lĩnh vực này là Flexport.

Đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Convoy, Dan Lewis trong một bản ghi nhớ gửi nhân viên do CNBC xuất bản đã gọi điều kiện thị trường hiện tại là một cơn bão hoàn hảo của các dự kiến nhằm giải thích được phần nào nguyên nhân khiến công ty của ông thất bại.

Lewis nói không chỉ có sự sụp đổ của thị trường vận tải hàng hóa chưa từng có này, mà việc thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh mẽ đã thấy trong 18 tháng qua đã khiến ham muốn đầu tư giảm đáng kể và dòng vốn chảy vào các công ty tư nhân giai đoạn cuối không có lãi bị thu hẹp.

Sự đổ vỡ của Olive AI và Convoy - một trong 2 startup khởi nghiệp có giá trị cao và vốn hóa tốt nhất có lẽ đến nay chỉ là bước khởi đầu cho hàng loạt doanh nghiệp đang sắp rơi vào tình cảnh tương tự như vậy.

Hà Anh (T/h)