Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính cho nông sản Việt
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, 9 tháng đầu năm 2019, kim ngạch xuất khẩu nông sản với các mặt hàng rau quả, hạt điều, hạt tiêu, chè, cà phê, gạo, sắn và sản phẩm sắn, cao su, đạt 12,54 tỷ USD, giảm 7,9% so với cùng kỳ năm 2018. Thị trường nhập khẩu hàng nông sản chủ yếu của nước ta là Trung Quốc với giá trị 4,25 tỷ USD, giảm 10,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Cụ thể như mặt hàng rau quả xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc giảm tới 13,5% so với cùng kỳ năm 2018, chỉ đạt 1,9 tỷ USD. Việc sụt giảm của mặt hàng nông sản xuất khẩu sang Trung Quốc đã cho thấy thị trường này có nhiều thay đổi.
Ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Quốc hội.
Bình luận về sự thay đổi của thị trường Trung Quốc trong thời gian vừa qua, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho rằng việc chuyển đổi chính sách nhập khẩu của Trung Quốc là điều tất yếu, đây là xu thế phát triển của một nền kinh tế khi họ đã vượt ngưỡng thu nhập 10.000 USD/người.
Theo ông Kiên, thời gian qua, về cơ bản chỉ có những doanh nghiệp lớn, có tiềm lực về kinh tế, có khả năng phân tích thị trường mới tiếp cận và tiếp cận thành công thị trường Trung Quốc. Còn những doanh nghiệp vẫn tự hào với phương thức sản xuất của hộ nông dân, hộ bán lẻ chắc chắn vào thị trường Trung Quốc rất khó.
Ông Kiên đưa ra ví dụ, ở Sóc Trăng - một tỉnh của đồng bằng sông Cửu Long có nhiều sản phẩm như tôm, cá ba sa, gạo xuất khẩu. Tuy nhiên, cả 3 mặt hàng đấy không có một người nông dân nào trong tỉnh có thể trực tiếp xuất khẩu sang các thị trường mà đều phải tham gia vào chuỗi liên kết đứng đầu là một doanh nghiệp chế biến mới có thể xuất khẩu.
Vì thế, ông Kiên nhấn mạnh, doanh nghiệp phải nhìn nhận lại mình, nhìn nhận lại thị trường mà chúng ta định hướng tới, để sau đó có những thay đổi. Điều đáng lưu ý, những thay đổi này sẽ đào thải một loạt nông dân khi mà họ thờ ơ với sản xuất, khi họ không có ý chí vươn lên thì thị trường sẽ đào thải.
Truy xuất nguồn gốc là yêu cầu tất yếu
Đồng quan điểm, bà Mai Thị Ánh Tuyết, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho biết: Trước đây, chúng ta nghĩ thị trường Trung Quốc dễ tính nhưng chỉ 9 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu nông sản đã sụt giảm khi Trung Quốc siết lại tiêu chuẩn truy xuất nguồn gốc. Việc siết chặt các tiêu chuẩn này cũng là cảnh báo cho Việt Nam, khi không chỉ thị trường Trung Quốc mà các thị trường khác đều đặt ra đối với hàng hóa của chúng ta.
"Siết" truy xuất nguồn gốc đối với nông sản Việt là yêu cầu tất yếu của thị trường.
Từ đó, bà Ánh Tuyết cho rằng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải thông tin cho nông dân về tiêu chuẩn, kỹ thuật từng loại để đáp ứng yêu cầu của các thị trường. Vai trò của Nhà nước rất quan trọng, là bệ đỡ tác động nâng cao nhận thức cho người sản xuất và doanh nghiệp thực hiện các chuỗi liên kết. Tuy nhiên, đến nay sự gắn kết đó chưa có chính sách nên vẫn bị bỏ ngỏ, sự gắn kết mới chỉ thành công ở quy mô nhỏ còn quy mô lớn chưa có. Chúng ta chưa tạo được vai trò của doanh nghiệp gắn với nông dân. Nên trên thực tế doanh nghiệp thấy ở đâu tốt hơn, rẻ hơn thì mua.
Bên cạnh đó, chính sách của chúng ta khá dàn trải, cần phải đánh giá lại khi xuất sang thị trường khó tính thì khâu nào là khâu quyết định và phải tập trung vào hỗ trợ. Vì vậy cần có chính sách thực sự đi vào cuộc sống để góp phần tích cực vào vấn đề xuất khẩu sang Trung Quốc nói riêng và các thị trường khác nói chung trong thời gian tới.
Thanh Minh
