Xây dựng chuỗi giá trị khép kín từ nguồn cung đầu vào cho đến đầu ra
Tập đoàn Masan (Masan Group – Mã: MSN) là một trong những tập đoàn tỷ USD đa ngành của Việt Nam, trong đó tập trung phục vụ các nhu yếu phẩm cơ bản hằng ngày cho người tiêu dùng.
Chuỗi giá trị của Masan gồm The CrownX, Masan MeatLife và Masan High-Tech Materials. Trong đó, The CrownX là đơn vị kết hợp của hai nhóm công ty lớn: Masan Consumer Holdings (MCH) và Wincommerce.
Masan Consumer Holdingslà công ty thành viên thuộc Masan - một trong những công ty hàng tiêu dùng lớn nhất Việt Nam, sản xuất kinh doanh các sản phẩm thuộc nhóm ngành hàng thực phẩm tiện lợi như mỳ ăn liền (Omachi, Kokomi, Sagami) , gia vị (nước mắm Nam Ngư, Chinsu, nước tương Chinsu), đồ uống (nước khoáng Vĩnh Hảo), cà phê (Vinacafe) và bia (Sư tử trắng Ruby). Công ty này đang là cổ đông lớn nhất nắm hơn 70% vốn của CTCP Hàng tiêu dùng Masan (Masan Consumer) đang được giao dịch trên UPCoM với mã chứng khoán MCH.
 |
| Các thương hiệu của Masan Consumer Holdings - thuộc Masan Group xuất hiện thường trực trong căn bếp của người Việt. Ảnh minh hoạ: Masan |
Với Wincommerce, đơn vị này sở hữu chuỗi siêu thị Winmart và cửa hàng tiện lợi Winmart+ với tổng số cửa hàng trên toàn hệ thống hơn 4.000 điểm bán trong toàn quốc, đồng thời sở hữu hệ thống trang trại sản xuất nông nghiệp công nghệ cao WinEco.
Đối với lĩnh vực sản xuất, Masan Group sở hữu CTCP Masan MeatLife – cũng đang giao dịch trên UPCoM với mã chứng khoán MML, vốn hoá hơn 9.200 tỷ đồng (tại ngày 20/5). Công ty này chuyên sản xuất và cung cấp thịt mát có thương hiệu với các sản phẩm nổi bật như thịt heo MeatDeli và thịt gà 3F Việt. Đây là một trong những thương hiệu lớn tại Việt Nam về chuỗi giá trị thịt có thương hiệu.
 |
| Mảng thương hiệu thịt mát MEATDeli khi hằng năm đem về hàng nghìn tỷ đồng doanh thu cho tập đoàn. (Ảnh minh hoạ: Masan). |
Masan còn nắm giữ CTCP Masan High-Tech Materials (UPCoM – Mã: MSR) khi công ty này tập trung vào khai thác và chế biến khoáng sản, bao gồm vonfram, bismut, florit và đồng. Vonfram là kim loại không thể thiếu trong nhiều ngành công nghiệp chủ chốt như chế tạo máy và chế tạo công cụ, công nghiệp sản xuất ô tô, hàng không vũ trụ, ngành dầu khí, ngành hóa chất...
Có thể thấy độ rộng ngành nghề của Tập đoàn Masan trải dài từ những sản phẩm có vòng đời dài như đồ đóng chai cho đến chuỗi siêu thị, hay cả nguồn cung thịt, và khoáng sản. Tựu chung, ý đồ của ban lãnh đạo là xây dựng một chuỗi giá trị khép kín từ nguồn cung đầu vào cho đến đầu ra. Đây là chiến lược tương đối quen thuộc của những tập đoàn lớn. Tuy nhiên, điều này sẽ đòi hỏi chi phí đầu tư lớn và thời gian thu hồi dài hạn.
Tính đến cuối quý I/2025, Masan Group có 2 công ty con sở hữu trực tiếp và 69 công ty sở hữu gián tiếp. Ngoài ra tập đoàn còn góp vốn vào 3 công ty liên kết sở hữu trực tiếp và gián tiếp.
Theo báo cáo tài chính quý I/2025 hợp nhất, Masan Group ghi nhận 18.897 tỷ đồng doanh thu thuần, gần như đi ngang so với cùng kỳ. Lợi nhuận gộp thu về 6.194 tỷ đồng, tăng 18%, tương ứng biên lãi gộp cải thiện lên 32,7% - cao nhất trong vòng nhiều quý trở lại đây và là mức đáng mơ ước đối với mặt hàng thiết yếu.
 |
| Doanh thu thuần của Masan Group sẽ thấp vào giai đoạn đầu năm và tăng mạnh vào quý cuối năm (tính mùa vụ). (Nguồn: Tổng hợp từ BCTC quý của Masan). |
EBITDA (Thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu trừ dần) đạt 4.003 tỷ đồng, tăng 22% so với cùng kỳ nhờ tăng trưởng lợi nhuận ổn định của các mảng tiêu dùng – bán lẻ và chiến lược giảm sở hữu các mảng không cốt lõi.
Lợi nhuận sau thuế của cả tập đoàn đạt 983 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ. Riêng lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ đạt 393 tỷ, gấp gần 4 lần quý I/2024. Lãi cơ bản trên mỗi cổ phần đạt 260 đồng/cp.
Xét theo từng mảng hoạt động, Masan Consumer (Mã: MCH) tiếp tục giữ vững vai trò động lực tăng trưởng chủ lực với doanh thu đạt 7.489 tỷ đồng, tăng 14% so với cùng kỳ. Lợi nhuận hoạt động (EBIT) đạt 1.736 tỷ đồng, cũng tăng 14%. Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế ghi nhận mức giảm nhẹ 3% xuống 1.614 tỷ đồng do thu nhập tài chính thuần giảm sau khi MCH tiến hành chia cổ tức trong năm 2024.
Đối với WinCommerce - đơn vị vận hành hệ thống bán lẻ WinMart - ghi nhận doanh thu đạt 8.785 tỷ đồng, tăng 10% so với quý cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế đạt 58 tỷ đồng, tăng 132 tỷ đồng so với cùng kỳ (cùng kỳ lỗ). Kết quả này đạt được nhờ tăng trưởng doanh thu cùng cửa hàng, nỗ lực mở rộng quy mô mạng lưới và lượng khách hàng mua sắm gia tăng ổn định. Đây là quý thứ ba liên tiếp WinCommerce có lãi.
Đối với mảng thịt mát, Masan MEATLife (Mã: MML) ghi nhận doanh thu đạt 2.070 tỷ đồng, tăng 20%. Lợi nhuận sau thuế đạt 116 tỷ đồng, cải thiện so với mức lỗ cùng kỳ nhờ giá heo hơi thuận lợi, giá trị heo thịt tăng và tối ưu hóa cơ cấu mảng thịt chế biến.
Phúc Long Heritage - đơn vị vận hành chuỗi đồ uống Phúc Long - ghi nhận doanh thu 424 tỷ đồng trong quý đầu năm, tăng 10% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế đạt 43 tỷ đồng, tăng mạnh 99% nhờ đóng góp từ việc mở mới cửa hàng trong kỳ.
Masan High-Tech Materials (Mã: MSR)ghi nhận doanh thu đạt 1.393 tỷ đồng, tăng 12% so với doanh thu quý I/2024. Dù vẫn ghi nhận khoản lỗ 222 tỷ đồng, con số này đã cải thiện tới 480 tỷ đồng nhờ hiệu quả từ việc thoái vốn tại H.C. Starck (công ty sản xuất bột vonfram tại Đức) và giá khoáng sản tăng mạnh do căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.
Xét về mặt chi phí của tập đoàn, ngoài chi phí bán hàng chiếm tỷ lệ nhiều nhất với 3.709 tỷ đồng trong quý I (tăng nhẹ 4%), thì chi phí tài chính khi quý vừa rồi, doanh nghiệp mất hơn 1.882 tỷ đồng cho chi phí này. Riêng chi phí lãi vay, trái phiếu phát hành và hoạt động đầu tư gần 1.400 tỷ đồng.
Bù lại, Masan ghi nhận doanh thu từ hoạt động tài chính 576 tỷ đồng và lãi từ các công ty liên kết lên tới 1.190 tỷ. Nhờ vậy cả quý, Masan Group lãi sau thuế gấp đôi cùng kỳ.
Masan tăng tốc trả nợ, đưa đòn bẩy tài chính về mức an toàn
Về bức tranh tài chính, tập đoàn do tỷ phú Nguyễn Đăng Quang sáng lập đang đối diện với tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu tương đối cao khi tỷ lệ này tăng đột biến từ năm 2020 đến nay, nguyên nhân đến từ việc liên tục huy động vốn cho việc thực hiện các chiến lược của mình.
Tính đến hết quý I/2025, nợ phải trả của Masan Group là 99.823 tỷ đồng, gấp 2,3 lần vốn chủ sở hữu. Trong đó, dư nợ đi vay là hơn 61.300 tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ nợ đi vay/vốn chủ là 1,41 lần.
Chi tiết hơn, công ty có 24.206 tỷ đồng nợ vay, trái phiếu và nợ thuê tài chính ngắn hạn tại cuối kỳ, trong đó có 8.631 tỷ đồng phải trả trong 12 tháng tới. Trong khi đó, nợ vay, trái phiếu và nợ thuê tài chính dài hạn là hơn 37.107 tỷ đồng, giảm hơn 1.700 tỷ đồng so với con số ghi nhận hồi đầu năm.
 |
| Masan Grup đang nỗ lực hạ tỷ lệ đòn bẩy xuống mức an toàn. (Nguồn: Tổng hợp từ BCTC). |
Chỉ trong 3 tháng đầu năm, tập đoàn đã đi vay, phát hành trái phiếu và khác gần 13.465 tỷ đồng, đồng thời cũng đã "nỗ lực" trả nợ gốc vay, trái phiếu gần 18.700 tỷ. Chi phí lãi vay trong 3 tháng đầu năm như đã đề cập ở trên là 1.400 tỷ đồng, tức mỗi tháng doanh nghiệp phải trả 467 tỷ đồng tiền lãi.
Áp lực từ chi phí lãi vay đã khiến biên lợi nhuận trước thuế trên doanh thu thường duy trì dưới mức 10%, tức là cứ 100 đồng tạo ra, trừ các chi phí hoạt động và lãi vay thì tập đoàn có lãi dưới 10 đồng.
 |
| Biên lợi nhuận trước thuế trên doanh thu giảm mạnh so với quý cuối năm 2024 do công ty con là MSR đã thoái vốn công ty H.C. Starck sản xuất bột vonfram tại Đức đem về lợi nhuận nghìn tỷ và được ghi nhận trong BCTC quý IV/2024. Nguồn: Tổng hợp từ BCTC của Masan |
Việc đầu tư mở rộng hệ sinh thái khiến tập đoàn chi một khoản tiền khổng lồ và tất nhiên thời gian hoàn vốn (payback period) sẽ không phải "ngày một ngày hai". Số liệu cho thấy dù đã nỗ lực giảm đòn bẩy tài chính (chủ yếu nhờ hoàn tất thoái vốn H.C. Starck) tỷ lệ này của doanh nghiệp vẫn ở mức cao.
Trong khi đó, Masan luôn duy trì sở hữu lượng tiền mặt dồi dào với hơn 13.000 tỷ đồng tiền, tương đương tiền, giảm khoảng 6.000 tỷ đồng so với đầu năm. Khoản tiền này cũng đã đem về cho doanh nghiệp 403 tỷ đồng tiền lãi từ tiền gửi, cho vay và hoạt động đầu tư trong ba tháng đầu năm.
Bên cạnh đó, các khoản phải thu ngắn hạn là 23.734 tỷ đồng, chiếm 17% tổng tài sản tại cuối quý I/2025, đa số là các khoản đặt cọc ngắn và dài hạn. Báo cáo Masan Group thuyết minh đây là các khoản đặt cọc cho các đối tác để đầu tư như một phần của hoạt động quản lý nguồn vốn của tập đoàn. Trong khi đó, hàng tồn kho giảm 1.000 tỷ về 9.800 tỷ đồng.
Tính đến hết tháng 3/2025, khoản mục đầu tư tài chính dài hạn (đầu tư vào công ty liên kết và góp vốn vào đơn vị khác) đang là khoản mục chiếm tỷ lệ cao thứ hai trong tổng tài sản của Masan, khi chiếm tới 1/4 tổng tài sản với 36.210 tỷ đồng, chỉ thấp hơn con số của tài sản cố định.
Về định hướng chiến lược năm 2025, Masan cho biết sẽ tiếp tục tập trung vào tăng trưởng lợi nhuận với trọng tâm là các mảng kinh doanh cốt lõi tiêu dùng - bán lẻ.
Trong đó, Masan Consumer đặt mục tiêu duy trì mức tăng trưởng doanh thu 2 chữ số trong khi vẫn đảm bảo hiệu quả lợi nhuận cao. WinCommerce sẽ đẩy nhanh tốc độ mở mới cửa hàng, song song với việc duy trì đà tăng trưởng cùng cửa hàng mạnh mẽ để đảm bảo tăng trưởng bền vững.
Tập đoàn cũng ưu tiên phát triển và ứng dụng công nghệ xuyên suốt toàn bộ hoạt động, thúc đẩy hiệu quả vận hành và gia tăng sự tích hợp trong hệ sinh thái tiêu dùng - bán lẻ thông qua chương trình hội viên WiN và sự phối hợp ngày càng chặt chẽ giữa các thương hiệu Masan với WinCommerce.
Một mục tiêu chiến lược quan trọng khác là giảm đòn bẩy tài chính, từ đó cải thiện bảng cân đối kế toán và giảm chi phí tài chính. Sau thương vụ thoái vốn khỏi công ty sản xuất bột vonfram, Masan cũng sẽ tiếp tục giảm sở hữu tại các lĩnh vực không còn là ưu tiên nhằm đơn giản hóa cấu trúc tập đoàn, tái định hình rõ hơn vai trò của mình như một nền tảng tiêu dùng - bán lẻ tập trung và hiệu quả.
Masan cho biết tác động trực tiếp từ các biện pháp thuế quan của Mỹ hiện tại không đáng kể đối với hoạt động kinh doanh của tập đoàn. Thị trường Mỹ chiếm dưới 1% doanh thu của Masan Consumer, trong khi các sản phẩm chủ lực của Masan High-Tech Materials không nằm trong diện bị áp thuế.
Mặc dù vậy, Masan vẫn theo sát diễn biến chính sách thương mại toàn cầu và chủ động điều chỉnh chiến lược giá một cách linh hoạt, đồng thời tái cơ cấu danh mục sản phẩm nhằm giảm thiểu tối đa mọi tác động tiêu cực đến tâm lý tiêu dùng.
Trong kịch bản thuế quan tiếp tục gia tăng, dù hoạt động xuất khẩu và dòng vốn FDI có thể chịu áp lực, các biện pháp kích cầu trong nước dự kiến đóng vai trò bệ đỡ quan trọng. Những ngành hàng thiết yếu như tiêu dùng nhanh và bán lẻ thực phẩm được kỳ vọng sẽ duy trì khả năng chống chịu tốt.
 |
| Chủ tịch Masan Group Nguyễn Đăng Quang - top 10 những người giàu nhất trên sàn chứng khoán Việt Nam. (Ảnh minh hoạ: Masan Group). |
Phát biểu trong Đại hội đồng cổ đông thường niên diễn ra tháng 4/2025, ông Nguyễn Đăng Quang - Chủ tịch Hội đồng quản trị Masan Group - cho rằng, thế giới luôn thay đổi và thay đổi rất nhanh, nhưng ông Quang tin rằng có 3 điều không thay. Đầu tiên là nhu cầu tiêu dùng sẽ không bao giờ dừng mà chỉ đòi hỏi cao hơn, khắt khe hơn, chất lượng hơn.
Tiếp theo, nhãn hiệu là thứ sẽ tồn tại mãi mãi, và đó là thứ người tiêu dùng lựa chọn, yêu cầu các công ty ngành hàng tiêu dùng bỏ trí tuệ, công sức để tạo dựng; Sự thay đổi sẽ không bao giờ dừng lại, công nghệ là động lực quan trọng dẫn dắt sự thay đổi đó.
Cuối cùng, nền tảng kinh doanh thành công là nền tảng tăng trưởng cao và lợi nhuận cao.
"Trí tuệ và năng lực xây dựng thương hiệu sẽ giúp doanh nghiệp tạo ra giá trị cao hơn nhu cầu của người tiêu dùng với tài nguyên thấp nhất. Tổ chức như vậy sẽ được “tượng thưởng” bằng doanh thu, lợi nhuận. Ngày hôm nay chưa như vậy thì ngày mai sẽ như vậy, Masan Group chắc chắn sẽ tạo ra điều đó và sẽ được “tượng thưởng” thành quả.", người đứng đầu tập đoàn tỷ USD khẳng định.
