Hàng loạt cảng biển tại châu Á rơi vào tình trạng tắc nghẽn

Tình trạng tắc nghẽn cảng biển lan rộng khắp châu Á do căng thẳng thương mại và xáo trộn tuyến hàng hải, khiến thời gian chờ tàu kéo dài tại nhiều cảng lớn.

Hàng loạt cảng biển tại châu Á rơi vào tình trạng tắc nghẽn.

Tình trạng tắc nghẽn ở các cảng biển tại châu Á đang gia tăng, với Singapore, cảng trung chuyển lớn nhất thế giới, là một trong những điểm nóng. Theo số liệu mới nhất, thời gian chờ tàu tại cảng Singapore hiện dao động từ 12 đến 36 giờ, với thời gian trung bình khoảng 1,82 ngày trong tuần qua.

Theo ông Tan Hua Joo, chuyên gia phân tích ngành vận tải container tại Linerlytica, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự xáo trộn trong điều phối tàu, sau khi Mỹ ban hành các mức thuế mới đối với Trung Quốc và nhiều đối tác thương mại khác. Bên cạnh đó, sự chậm trễ tại các cảng đầu nguồn cũng khiến các tàu container dồn về các điểm trung chuyển như Singapore trong thời gian ngắn, gây ra hiện tượng “vón tàu”.

Căng thẳng thương mại và thay đổi tuyến hàng hải khiến các cảng quá tải

Cảng Singapore không phải là trường hợp cá biệt. Theo báo cáo của hãng tàu Hapag-Lloyd ngày 26/5, nhiều cảng lớn tại châu Á cũng đang đối mặt với tình trạng ùn tắc nghiêm trọng. Trong đó, Thượng Hải và Thanh Đảo (Trung Quốc) ghi nhận thời gian chờ từ 24 đến 72 giờ, cảng Ninh Ba (Trung Quốc) là 24–36 giờ, cảng Busan (Hàn Quốc) là 18 giờ, còn cảng Yokohama (Nhật Bản) từ 12 đến 24 giờ.

Tại Malaysia, cảng Klang ghi nhận thời gian chờ trung bình lên tới 1,46 ngày, có lúc kéo dài tới 2,5 ngày. Theo báo cáo của Kuehne+Nagel, mật độ container tại bãi (yard congestion) tại đây đã lên tới 90%, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất bốc xếp.

PSA Singapore, nhà khai thác cảng chính của đảo quốc, thừa nhận tình trạng “tập trung bất thường của các tàu container” trong những tuần gần đây. Theo đại diện PSA, nguyên nhân đến từ việc các hãng tàu tái cấu trúc tuyến đường do ảnh hưởng từ các yếu tố địa chính trị và chiến tranh thương mại. Tình trạng dồn tàu đến từ nhiều khu vực khác nhau, đặc biệt là Trung Quốc, đã khiến các kế hoạch xếp dỡ bị đảo lộn.

Theo dữ liệu của EconDB, thời gian lưu container trung chuyển tại cảng Singapore vào ngày 19/5 đạt trung bình 9,5 ngày, tiệm cận mức đỉnh 10,8 ngày từng được ghi nhận vào cuối tháng 5/2024. Con số này cao hơn đáng kể so với mức trung bình 7,6 ngày kể từ tháng 3/2022 đến nay.

Ông Tan từ Linerlytica cho biết tình trạng tắc nghẽn tại Singapore đã đạt đỉnh trong quý II/2024, và hiện có dấu hiệu cải thiện nhờ việc bổ sung công suất xử lý và bến bãi. Tuy nhiên, áp lực vẫn chưa được giải quyết triệt để và có nguy cơ tái diễn nếu các yếu tố bất định kéo dài.

Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến xáo trộn. Sau khi Mỹ công bố gia hạn 90 ngày giảm thuế với một số đối tác, nhiều doanh nghiệp đã ồ ạt đẩy hàng khỏi các cảng Trung Quốc để tận dụng “khoảng thời gian vàng”. Riêng Trung Quốc và Mỹ đạt thỏa thuận tạm đình chiến vào ngày 12/5, khiến làn sóng giao hàng từ giữa tháng 5 cũng tăng vọt.

Chi phí vận chuyển có thể hạ nhiệt

Trong 4 tuần tới, tổng dung lượng vận tải trên tuyến châu Á – Mỹ dự kiến sẽ tăng mạnh, với hơn 560.000 TEU (đơn vị container 20 feet) rời châu Á mỗi tuần, cao hơn khoảng 50% so với nửa đầu tháng 5/2025. Đợt tăng nguồn cung này được kỳ vọng sẽ kìm hãm đà tăng của cước vận tải biển, vốn đã tăng mạnh khi căng thẳng thương mại khiến chi phí logistics leo thang.

Giới phân tích cảnh báo rằng sự chậm trễ ở châu Âu cũng có thể tiếp tục tác động lan tỏa đến châu Á nếu không được kiểm soát kịp thời. Trong năm ngoái, nhiều hãng tàu từng bỏ qua cảng Singapore vì thời gian chờ bốc dỡ quá lâu khiến họ không thể giữ đúng lịch trình.

Dù chưa trở lại mức khủng hoảng của năm 2024, ngành vận tải biển châu Á vẫn đứng trước nhiều thách thức từ cả yếu tố địa chính trị, thương mại và chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh các chính sách thuế quan của Washington vẫn liên tục thay đổi.