Hà Nội có cơ hội trở thành trung tâm logistics cả nước nhưng hạ tầng không theo kịp.
Nhiều "chướng ngại vật" cản đường
Ông Nguyễn Tương, cố vấn cao cấp Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) khẳng định Hà Nội có đủ điều kiện phát triển thành trung tâm dịch vụ Logistics của cả nước. Song những rào cản về cơ sở hạ tầng chưa tương ứng, hệ thống pháp luật điều chỉnh hoạt động logistics như chuỗi dịch vụ chuyên chở, lưu chữ và cung ứng hàng hóa còn chồng chéo, thiếu tính ổn định, nguồn nhân lực không chuyên nghiệp… đang là lỗ hổng lớn làm chậm sự phát triển của ngành dịch vụ logicstics của Hà Nội.
Giám đốc Công ty Delta International, ông Trần Đức Nghĩa khẳng định với vận tải liên tỉnh đến Hà Nội có khối lượng lớn chiếm 55% tổng lưu lượng hàng hóa lưu chuyển, thì Hà Nội cũng chính là trung tâm logistics của cả nước. Vị giám đốc dẫn số liệu tuyến Hà Nội – Hải Phòng, lượng hàng hai chiều trên cùng một tuyến vận tải là khá cân bằng, cụ thể, Hà Nội – Hải Phòng là 19%, và ở chiều ngược lại Hải Phòng – Hà Nội là 21%.
Như vậy, nếu có 1 trung tâm logistics ở cả hai đầu Hà Nội - Hải Phòng sẽ loại bỏ đi một cách căn bản xe "chạy rỗng" trên đường, giúp giảm chi phí không chỉ doanh nghiệp mà còn toàn xã hội.
"Chúng ta chưa có khả năng kết nối điều đó. Mặc dù, rất nhiều nỗ lực được bỏ ra cho các sàn giao dịch vận tải, tuy nhiên, do không gắn liền với các hạ tầng logistics - kết nối phương thức vận tải, kết nối các chủ thể - nên không thể chuẩn hóa được các giao dịch thương mại. Chúng ta đang làm logistics 4.0 với hạ tầng logistics truyền thống. Tôi đi khá nhiều nước trên thế giới, hiện chỉ có Hà Nội và Bangkok cấm xe vận tải vào Thủ đô, do không có hạ tầng giao thông đủ để đáp ứng cho nhu cầu logistics. Do đó, đã đẩy logistics vào tình thế khó khăn", ông Nghĩa nói.
Ngoài ra, ông Nghĩa còn cho hay khả năng tiếp cận đất đai của logistics còn khó khăn, nếu không giải quyết được thì không doanh nghiệp nào dám đầu tư. Cách thức tốt nhất để giải quyết đó là là tăng nguồn cung, chuyển đổi mục đích sử dụng đất công nghiệp trên địa bàn Hà Nội.
Cũng theo ông Nghĩa, Hàn Quốc từ khi có ý tưởng đến khi đưa vào thực hiện xây dựng trung tâm logistics quốc gia mất 30 năm. Nếu Hà Nội bắt tay vào làm từ hôm nay thì phải đến 2048 mới có thể đưa vào hoạt động.
Ông Phan Trọng Lê, Phó trưởng ban Kế hoạch Đầu tư VietNam Post cho biết hiện mỗi ngày công ty xử lý 750.000 đơn hàng, quy mô 5-10 năm nữa tăng mạnh 3-5 lần nhưng kho bãi, hạ tầng giao thông vẫn bế tắc.
Phó giám đốc Công ty Cổ phần Hateco logistics Nguyễn Văn Đức co biết hiện thành phố mới chỉ có một trung tâm logistic hạng 1 và 1 trung tâm hạng hai. "Chúng ta đang thiếu hụt trầm trọng trung tâm logistics. Hà Nội là đầu tàu kinh tế lớn nhưng số lượng này quá khiêm tốn, liệu có đáp ứng được nhu cầu của thị trường?", ông Đức cho rằng Hà Nội cần nhanh chóng mở rộng kho hàng quy mô lớn.
Chính sách phải đi trước
Trước thực trạng trên ông Nguyễn Tương kiến nghị cần có chính sách cụ thể hóa luật pháp và quyết định của Chính phủ về phát triển dịch vụ logistics trên địa bàn thành phố. Phát triển dịch vụ logistics đô thị trong điều kiện xây dựng thành phố thông minh và hợp tác liên kết kinh tế vùng và cả nước.
Đặc biệt, cần có chính sách ưu tiên phát triển kết cấu hạ tầng logistics, như ICD và các trung tâm dịch vụ logistics của thành phố (dành quỹ đất, ưu đãi về thuế thu nhập và thuế thiết bị). Nghiên cứu xây dựng các trung tâm dịch vụ tập kết hàng ngoài thành phố sau đó dùng xe tải nhỏ đưa hàng vào thành phố, giải quyết ách tắc và an toàn giao thông nội đô, nhất là giờ cao điểm. Giao thông đường sông cũng được tính đến.
Ông Trần Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) khẳng định Hà Nội có vị trí quan trọng trong bản đồ logistic cả nước song mới chỉ có 2 trung tâm rõ ràng là chưa đủ. Cần phải nâng số lượng và mở rộng quy mô, áp dụng công nghệ hiện đại. Làm thế nào để Hà Nội phát huy đầu tàu trong liên kết vùng, để xứng đáng là trung tâm kinh tế của đất nước. Đây là bài toán đặt ra cho Hà Nôi và các cơ quan liên quan.
"Các trung tâm logistics của Hà Nội số lượng thiếu, quy mô, tính liên kết chưa cao, chưa thể hiện bàn tay quy hoạch, sắp xếp không chỉ phục vụ cho giai đoạn hiện nay mà còn trong gian đoạn 15 - 20 năm nữa", ông Hải nói.
Theo thống kê của VLA, cả nước có khoảng 4.000 doanh nghiệp tham gia cung cấp dịch vụ logistics, trong đó 1.300 doanh nghiệp đang hoạt động tích cực. Hà Nội có khoảng 1.000 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics.
Bạch Dương
