Ngành dệt may tăng trưởng nhưng còn lúng túng? Doanh nghiệp dệt may trước yêu cầu chuyển đổi kép để "vững chân" ở thị trường EU |
Ngành dệt may Việt Nam đang ngày càng khẳng định vị thế vững chắc trên thị trường toàn cầu, khi liên tục giữ vững vị trí trong top 3 quốc gia xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới. Trong một cuộc trao tại diễn đàn kinh tế Việt Nam diễn ra chiều ngày 7/1/2025, Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) – ông Lê Tiến Trường, đã chỉ ra những cơ hội, thách thức và chiến lược phát triển của ngành dệt may Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa và xu hướng sản xuất xanh.
Theo ông Trường, ngành dệt may Việt Nam hiện là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực của quốc gia, đứng thứ 2 thế giới về quy mô sản xuất và đã duy trì vị trí này trong suốt 6 năm qua. Tuy nhiên, ngành này không phải không đối mặt với những thách thức lớn, trong đó điểm nghẽn đầu tiên là tư duy phát triển. Liệu ngành dệt may có thể đổi mới sáng tạo và chuyển đổi sang công nghiệp hiện đại với tự động hóa cao? Đây là câu hỏi mà ông Trường cho rằng cần phải được giải đáp để ngành dệt may tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
Bên cạnh đó, ông Trường cũng chỉ ra một vấn đề quan trọng khác là sự phát triển của ngành dệt may trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới nền công nghiệp xanh, sạch và có giá trị gia tăng cao. Một câu hỏi lớn là liệu ngành dệt may, đặc biệt là dệt may truyền thống, có thể thích nghi với xu thế này hay không? Và nếu có, ngành dệt may sẽ đóng vai trò như thế nào trong quá trình phát triển nền kinh tế xanh của đất nước?
Ông Lê Tiến Trường - Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam |
Ông Trường nhấn mạnh, sản phẩm dệt may là những sản phẩm không thể thay thế, luôn có nhu cầu và thị trường. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ngành dệt may phải đối mặt với xu hướng sản xuất xanh và tuần hoàn, nơi các quốc gia và doanh nghiệp đều đang hướng tới việc giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường. Việt Nam cũng không phải ngoại lệ, nhưng theo ông Trường, việc triển khai sản xuất xanh trong thực tế vẫn gặp rất nhiều khó khăn, và sản lượng tiêu thụ các sản phẩm dệt may xanh từ nguyên liệu tái chế hiện nay còn thấp hơn so với các năm trước.
Tuy nhiên, ông Lê Tiến Trường tin rằng xu thế sản xuất xanh sẽ là hướng đi dài hạn của ngành, dù rằng hiện nay còn nhiều bất cập về quy mô và năng suất. Việc chuyển đổi sang sản xuất xanh sẽ giúp ngành dệt may Việt Nam nâng cao giá trị gia tăng và giảm thiểu tác động đến môi trường, qua đó đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của thế giới, đặc biệt là ở các thị trường khó tính như châu Âu và Bắc Mỹ.
Chủ tịch Tập đoàn Dệt may Việt Nam chia sẻ: “Khi đánh giá một quốc gia xuất khẩu dệt may, có 8 tiêu chí chính cần phải xem xét, bao gồm: tốc độ ra thị trường, độ linh hoạt trong sản xuất, chất lượng sản phẩm, đơn giá, rủi ro về lao động, trách nhiệm xã hội, khả năng tích hợp chuỗi cung ứng và rủi ro môi trường, địa chính trị. Việt Nam hiện đang đứng cùng với Trung Quốc và Ấn Độ ở nhóm quốc gia có điểm số cao nhất trong 8 tiêu chí này”.
Tuy nhiên, ông Trường chỉ ra rằng Việt Nam vẫn chưa có điểm mạnh đột phá như Trung Quốc, đặc biệt là trong chuỗi cung ứng tích hợp và giá thành sản phẩm. Đây là một yếu tố khiến Việt Nam chưa thể vượt qua Trung Quốc về quy mô sản xuất, dù đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong việc nâng cao chất lượng và cải tiến quy trình sản xuất.
Mặc dù ngành dệt may Việt Nam đang đứng thứ hai thế giới về quy mô giao dịch thương mại, chiếm khoảng 7% thị trường dệt may toàn cầu, nhưng ông Trường khẳng định, Việt Nam vẫn phải đối mặt với một số thách thức lớn trong việc duy trì và phát triển vị thế này trong tương lai. Trong đó, đối thủ cạnh tranh chính của Việt Nam không chỉ là Trung Quốc, mà còn là các quốc gia như Bangladesh và Ấn Độ, đặc biệt trong vấn đề cạnh tranh về giá.
Việc duy trì một lực lượng lao động dồi dào và có tay nghề cao là một lợi thế lớn của Việt Nam trong ngành dệt may. Tuy nhiên, ông Trường cũng cảnh báo, nếu không cải thiện năng suất lao động và giảm thiểu chi phí sản xuất, Việt Nam sẽ gặp phải khó khăn lớn trong việc duy trì sự cạnh tranh với các quốc gia khác.
Trong bối cảnh ngành dệt may Việt Nam đang chuyển mình, ông Lê Tiến Trường khẳng định, Việt Nam có cơ hội lớn để phát triển ngành này trong tương lai, nếu có những chiến lược đúng đắn và khắc phục được các điểm yếu hiện tại. “Chìa khóa” cho sự thành công là việc kết hợp giữa đổi mới sáng tạo, áp dụng công nghệ hiện đại, và phát triển bền vững trong xu thế sản xuất xanh.
Ngành dệt may Việt Nam không chỉ phải nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm, mà còn phải xây dựng một chuỗi cung ứng mạnh mẽ và bền vững, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế. Cùng với đó, việc chú trọng tới yếu tố bảo vệ môi trường và cải thiện trách nhiệm xã hội sẽ giúp Việt Nam khẳng định vị thế là một trong những quốc gia xuất khẩu dệt may hàng đầu thế giới.
Trong tương lai, với những chiến lược phát triển đúng đắn, ngành dệt may Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng những cơ hội và thách thức để vươn lên mạnh mẽ hơn nữa, đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế xanh và bền vững toàn cầu.