"Chốt" quyền hạn của Thanh tra Chính phủ, các cơ quan thanh tra

Làm rõ hành vi cấm, tăng tính răn đe và liêm chính trong thanh tra

Một trong những điểm mới đáng chú ý của Luật là quy định cụ thể các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động thanh tra. Đặc biệt, Luật bổ sung hành vi “làm sai lệch tài liệu, vật chứng liên quan đến nội dung thanh tra” vào khoản 6 Điều 6 – động thái được đánh giá là kịp thời nhằm ngăn ngừa can thiệp không minh bạch vào quá trình thanh tra.

Bên cạnh đó, các hành vi như “sách nhiễu, gây khó khăn, phiền hà” hay “bỏ lọt hành vi vi phạm pháp luật” cũng được làm rõ hoặc kế thừa từ các quy định trong Bộ luật Tố tụng Hình sự, Luật Phòng, chống tham nhũng, giúp thống nhất hệ thống pháp luật và nâng cao tính chế tài.

"Chốt" quyền hạn của Thanh tra Chính phủ, các cơ quan thanh tra

Cơ cấu hệ thống thanh tra theo hướng tập trung, tránh phân tán nguồn lực

Theo Điều 7 của Luật, hệ thống cơ quan thanh tra được tổ chức theo hai cấp: Thanh tra Chính phủ và Thanh tra tỉnh. Ngoài ra, các cơ quan thanh tra có tính chất đặc thù tiếp tục được quy định riêng, gồm:

Thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam;

Thanh tra Cơ yếu và thanh tra theo điều ước quốc tế;

Các cơ quan thanh tra khác do Chính phủ quy định.

Sự phân tầng rõ ràng này được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu quả điều phối và giám sát giữa các cấp, giảm thiểu tình trạng trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ.

Cụ thể hóa nhiệm vụ và quyền hạn, tăng tính phối hợp liên ngành

Luật mới đã điều chỉnh, làm rõ hơn chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của từng loại hình cơ quan thanh tra. Theo đó, các cơ quan như Thanh tra Chính phủ, Thanh tra tỉnh, Thanh tra Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và Ngân hàng Nhà nước sẽ có phạm vi hoạt động và thẩm quyền phù hợp với địa vị pháp lý và chức năng quản lý của mình.

Đáng chú ý, Luật bổ sung quyền yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cử cán bộ có chuyên môn tham gia đoàn thanh tra của Thanh tra Chính phủ hoặc Thanh tra tỉnh. Quy định này không chỉ tăng cường tính phối hợp liên ngành mà còn góp phần nâng cao tính chuyên môn và minh bạch trong các cuộc thanh tra.

Giải bài toán chồng chéo trong hoạt động thanh tra

Tình trạng chồng chéo, trùng lặp trong thanh tra nhiều năm qua đã gây lãng phí nguồn lực và ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước. Luật Thanh tra sửa đổi đưa ra các giải pháp cụ thể:

Cơ quan thanh tra không được thanh tra các nội dung thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát về thi hành án dân sự, hành chính.

Thanh tra Chính phủ chỉ thực hiện thanh tra doanh nghiệp thuộc sở hữu UBND cấp tỉnh trong trường hợp đặc biệt, nhằm tránh trùng lặp với Thanh tra tỉnh.

Luật giao Chính phủ quy định chi tiết về xử lý chồng chéo, tạo cơ sở pháp lý cho phân công, phối hợp rõ ràng hơn giữa các cấp, các ngành.