Cần thiết lập cơ chế liên thông, liên kết giữa các nền tảng số

Trong bối cảnh thương mại điện tử ngày càng phát triển mạnh mẽ, việc quản lý chất lượng sản phẩm trên các nền tảng số như mạng xã hội và sàn thương mại điện tử trở thành vấn đề cấp thiết. Để bảo vệ người tiêu dùng, cần thiết lập một cơ chế liên thông, liên kết giữa các nền tảng này nhằm loại bỏ kịp thời những sản phẩm kém chất lượng.

Bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), đã chia sẻ quan điểm về vấn đề này. 

Quy định pháp luật hiện nay yêu cầu gì về nguồn gốc sản phẩm trên các nền tảng thương mại điện tử như thế nào, thưa bà?

Bà Lê Thị Hà:

Trong tổng số 50.334 website thương mại điện tử bán hàng đã được xác nhận thông báo, có khoảng 5.669 website có bán thực phẩm, đồ uống (chiếm 11%), 1.423 website kinh doanh các mặt hàng liên quan đến thực phẩm chức năng (3%) và 234 website cung cấp dịch vụ ăn uống, ẩm thực đến người tiêu dùng (chiếm 0,46%). Cổng thông tin quản lý hoạt động thương mại điện tử cũng ghi nhận trong tổng số 726 sàn giao dịch thương mại điện tử đã được Bộ Công Thương xác nhận đăng ký, có 217 sàn cho phép các thương nhân, tổ chức, cá nhân khác lên bán các sản phẩm là thực phẩm, đồ uống (chiếm 30%), 49 sàn có đăng tải thông tin là các sản phẩm thực phẩm chức năng (chiếm 7%) và 19 sàn có kinh doanh dịch vụ ăn uống, ẩm thực (chiếm 3%).

Thời gian qua, Bộ Công Thương đã đẩy mạnh công tác rà soát, phối hợp ngăn chặn và xử lý vi phạm. Kết quả, năm 2023 đã gỡ bỏ 17.234 sản phẩm và chặn 5.576 gian hàng vi phạm. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2024, các sàn đã thực hiện các biện pháp kỹ thuật nhằm ngăn chặn và đã gỡ gần 400 sản phẩm.

Hiện nay, các quy định pháp luật đã nêu rõ yêu cầu về nguồn gốc sản phẩm trên các nền tảng thương mại điện tử, đặc biệt đối với các mặt hàng thực phẩm. Các sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm đã qua sơ chế hoặc tươi sống, phải có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm. Các chủ sàn thương mại điện tử phải yêu cầu người bán cung cấp thông tin này khi đăng tải sản phẩm. Ngoài ra, họ cũng cần lưu trữ các thông tin này và quản lý người bán bằng cách yêu cầu cung cấp các thông tin cơ bản như mã số thuế và địa chỉ kinh doanh, nhằm đảm bảo việc quản lý và hậu kiểm hiệu quả.

Với trường hợp bán hàng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đơn vị quản lý sẽ xử lý như thế nào?

Bà Lê Thị Hà: Khi phát hiện trường hợp bán hàng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số phối hợp với các đơn vị liên quan như Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) để xử lý.

Dựa trên thông tin từ các cơ quan điều tra như Công an, Quản lý thị trường, cùng phản ánh và khiếu nại từ người tiêu dùng và doanh nghiệp, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ yêu cầu các chủ nền tảng và sàn thương mại điện tử gỡ bỏ thông tin về sản phẩm vi phạm. Nếu vi phạm nằm ngoài phạm vi xử phạt hành chính, có thể chuyển vụ việc cho các cơ quan có thẩm quyền để xử lý hình sự, tùy theo mức độ vi phạm của hành vi.

Những giải pháp nào đang được thực hiện để quản lý chặt chẽ chất lượng sản phẩm giao dịch trên không gian mạng?

Bà Lê Thị Hà: Để quản lý chặt chẽ chất lượng sản phẩm giao dịch trên không gian mạng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đang thực hiện các giải pháp sau:

1. Thực hiện Chỉ thị số 18/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Tập trung vào việc đẩy mạnh kết nối và chia sẻ dữ liệu nhằm phục vụ phát triển thương mại điện tử, chống thất thu thuế, và bảo đảm an ninh tiền tệ.

2. Xây dựng và hoàn thiện cơ sở hạ tầng và cơ sở dữ liệu: Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đang phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Công an và các cơ quan thuộc Bộ Công Thương để xây dựng và hoàn thiện cơ sở dữ liệu thương mại điện tử dùng chung.

3. Tăng cường quản lý hoạt động giao dịch, người bán và nền tảng: Việc xây dựng cơ sở dữ liệu thương mại điện tử dùng chung giúp tăng cường quản lý các hoạt động giao dịch, người bán, và các nền tảng trên mạng, đảm bảo các hoạt động này tuân thủ các quy định pháp luật và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

4. 

Bà có khuyến nghị gì cho các doanh nghiệp khi kinh doanh trên thương mại điện tử, đặc biệt là với các sản phẩm thực phẩm?

Bà Lê Thị Hà: Các chủ sàn giao dịch thương mại điện tử thường không trực tiếp bán hàng, vì vậy trách nhiệm chính thuộc về nhà bán hàng đối với sản phẩm của họ. Tuy nhiên, các chủ sàn khi cho phép người bán hàng kinh doanh sản phẩm thực phẩm cần phải chú ý tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành. Điều này đảm bảo rằng tất cả các bên liên quan đều có thông tin cập nhật nhất, đặc biệt là những sản phẩm đã được cảnh báo bởi các cơ quan chức năng hoặc cơ quan điều tra.

Các sàn thương mại điện tử cần liên tục điều chỉnh và loại bỏ các sản phẩm đã được cảnh báo, không cho phép xuất hiện trên các nền tảng của họ. Đồng thời, các sàn cũng nên thường xuyên tự kiểm tra và rà soát để đảm bảo rằng những sản phẩm không đủ điều kiện kinh doanh không còn được bán sau khi đã nhận được phản ánh từ người tiêu dùng hoặc cơ quan chức năng. Các sàn giao dịch thương mại điện tử lớn thường hợp tác rất tốt khi có yêu cầu gỡ bỏ sản phẩm vi phạm từ cơ quan quản lý nhà nước, đảm bảo tuân thủ pháp luật và bảo vệ người tiêu dùng.

Anh Nguyên