Cần hoàn thiện pháp lý về phát hành trái phiếu doanh nghiệp để hạn chế rủi ro

Tiếp tục Chương trình làm việc Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khoá XV, sáng 2/6, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại hội trường về kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội và ngân sách nhà nước năm 2021; Tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.

Nhiều vấn đề liên quan tới hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp được các đại biểu đưa ra thảo luận tại hội trường.

Trong phần phát biểu thảo luận về tình kinh kinh tế xã hội, bà Trần Thị Hồng Thanh, Đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Bình cho biết, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có tốc độ phát triển mạnh mẽ với sự tăng trưởng trở thành một kênh cấp vốn trung và dài hạn quan trọng của doanh nghiệp.

Nhưng theo bà Thanh, cùng với sự tăng trưởng nóng là những rủi ro tiềm ẩn về chất lượng sản phẩm khi có nhiều loại trái phiếu phát hành không tài sản bảo đảm, không bảo lãnh thanh toán, không xếp hạng tín nhiệm. Nhiều trái phiếu doanh nghiệp sắp đến kỳ đáo hạn nhưng sức khỏe của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp bất động sản đang sụt giảm do chịu ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19 nên dễ đối mặt với rủi ro doanh nghiệp không có khả năng trả nợ đến hạn. 

Vẫn theo bà Thanh, ngay khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp manh nha những rủi ro thì cơ quan quản lý nhà nước đã kịp thời phát đi những cảnh báo rủi ro. Thủ tướng Chính phủ cũng đã có công điện để tăng cường công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra, phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Mặc dù vậy, qua những vụ việc như vụ Tân Hoàng Minh cho thấy, cơ chế chính sách của nhà nước đã bị lợi dụng. Dẫn đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp bộc lộ những bất cập, hạn chế như điều kiện phát hành còn lỏng lẻo. Tiêu chí đánh giá xếp hạng doanh nghiệp phát hành và sự kiểm tra, giám sát quản lý của cơ quan chủ quản và các cơ quan liên quan chưa quyết liệt. Nhiều cá nhân đầu tư chưa có được trang bị đầy đủ kiến thức về pháp luật và hiểu biết về thị trường.

Để phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong thời gian tới, bà Thanh đề nghị Chính phủ cần rà soát lại các cơ chế chính sách, tập trung sơ kết, tổng kết để sớm sửa đổi hoàn thiện hành lang pháp lý đối với hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Theo bà Thanh, cần tiếp tục siết chặt hơn các quy định quản lý nhà nước về phát hành trái phiếu doanh nghiệp như: về điều kiện để được phát hành trái phiếu doanh nghiệp, doanh nghiệp phải có tài sản đảm bảo, bắt buộc phải có đánh giá xếp hạng tín nhiệm; cần có quy định pháp lý để thúc đẩy sự ra đời của tổ chức xếp hạng tín nhiệm và giám sát hoạt động của các tổ chức này; cần sửa đổi quy định để nâng cao mức độ công khai hóa, minh bạch hóa thông tin cũng như các quy định an toàn tài chính; sửa đổi quy định về mục đích phát hành trái phiếu nhằm tăng cường trách nhiệm và nghĩa vụ của doanh nghiệp phát hành trong việc sử dụng tiền huy động đúng mục đích.

“Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan quản lý đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật về phát hành đầu tư, giao dịch và sử dụng vốn thu được từ phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp. Tiến hành xử phạt nghiêm, công bố rộng rãi trên phương tiện thông tin đại chúng. Trường hợp xác định có dấu hiệu tội phạm và khẩn trương chuyển hồ sơ sang cơ chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật,” bà Thanh nói.

Trước tình trạng liên tiếp xuất hiện những sai phạm, rủi ro tiềm ẩn và thông tin không chính xác trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp làm ảnh hưởng đến tâm lý gây lo lắng cho nhà đầu tư, tiềm ẩn áp lực tiêu cực cho dòng chảy vốn đầu tư xã hội, bà Thanh cho rằng những vi phạm đó chỉ là cá biệt riêng lẻ. Việc xử lý nghiêm minh là hành động cần thiết nhằm đảm bảo lợi ích của nhà đầu tư, doanh nghiệp phát hành ổn định thị trường.

“Do đó, cần tăng cường tuyên truyền, cung cấp thông tin chính thống, chính xác, kịp thời cho các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, để tăng tính thanh khoản, quay vòng vốn và chia sẻ hạn chế rủi ro trong thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói riêng và thị trường tài chính nói chung cần phải có thị trường mua bán nợ chuyên nghiệp. Thực tiễn đặt ra yêu cầu cần phải sớm xây dựng khuôn khổ pháp lý để hình thành, phát triển thị trường nợ mua bán nợ chuyên nghiệp,” bà Thanh nói.

Cùng về nội dung trên, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Nam, Đại biểu quốc hội tỉnh Thừa Thiên Huế khẳng định thị trường trái phiếu doanh nghiệp là kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế.

Ông cho rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp có tác dụng làm giảm áp lực đối với các kênh tín dụng, góp phần tài trợ vốn cho phát triển nền kinh tế đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong trái phiếu nói riêng cũng như thị trường chứng khoán nói chung. 

Tuy nhiên hời gian vừa qua đã có nhiều doanh nghiệp phát hành trái phiếu không đúng theo quy định của pháp luật gây ra nhiều lo ngại về rủi ro cho các hà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ lẻ, gây mất cân đối với nền kinh tế khi dòng vốn đi vào những thị trường rủi ro, có tính đầu cơ cao thay vì đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh thực tế để phát triển kinh tế-xã hội…

Đề xuất các giải pháp để phát triển thị trường trái phiếu trong thời gian tới, đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Nam đề nghị cần tổ chức giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ theo hình thức giao dịch tập trung để tăng cường công khai, minh bạch cũng như tăng cường quản lý, giám sát chặt thị trường.

Bên cạnh đó, cần giám sát chặt chẽ hơn các tổ chức phân phối bán trái phiếu doanh nghiệp để tránh những hành vi có tính chất lôi kéo, xúi giục người dân mua trái phiếu rủi ro.

TH