Thứ tư 31/12/2025 00:26
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Liên quan đến thương mại gỗ và các sản phẩm từ gỗ, mặc dù "Hiệp định đối tác tự nguyện về thực thi Luật Lâm nghiệp, quản trị rừng và thương mại lâm sản (VPA/FLEGT)", Việt Nam chỉ ký kết với Liên minh châu Âu (EU), song để thực thi hiệp định này, Chính phủ đã cam kết rất mạnh mẽ rằng, tất cả gỗ và sản phẩm từ gỗ của Việt Nam dù tiêu thụ ở thị trường nội địa, hay xuất khẩu đi bất cứ một thị trường nào trên thế giới, đều phải là gỗ hợp pháp. Điều này, khẳng định một quyết tâm rất lớn của Chính phủ Việt Nam trong thực hiện cam kết theo VPA/FLEGT, thể hiện quyết tâm cao trong việc quản trị và bảo vệ rừng, khai thác, chế biến, thương mại gỗ một cách bền vững.
Ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch thường trực VCCI nhận định, VPA-FLEGT giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) được ký kết ngày 19/10/2018 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/6/2019. Với hiệp định này, Việt Nam đã thể hiện quyết tâm lớn trong việc thực hiện quản trị rừng, cũng như phát triển ngành chế biến gỗ một cách bền vững.
Mặc dù, hiệp định chỉ được ký kết với các đối tác EU nhưng Chính phủ Việt Nam đã đưa ra một cam kết mạnh mẽ, theo đó tất cả gỗ và các sản phẩm gỗ dù là xuất khẩu đi EU hay bất kỳ lãnh thổ và quốc gia nào khác hay tiêu thụ trong thị trường nội địa đều phải được đảm bảo là gỗ hợp pháp.
Trong quá trình nghiên cứu và rà soát các khung khổ pháp luật có liên quan về mua sắm công liên quan tới gỗ và các sản phẩm gỗ theo Kế hoạch triển khai thực hiện Hiệp định VPA-FLEGT do Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1624/QĐ-TTg ngày 14/11/2019, VCCI nhận thấy còn nhiều vấn đề tồn tại cần có sự sửa đổi pháp luật về đấu thầu và bổ sung các tiêu chí bảo đảm gỗ hợp pháp trong các gói thầu mua sắm sản phẩm gỗ.
Từ thực tiễn rà soát do VCCI tiến hành đối với 100 bộ hồ sơ mời thầu mua sắm đồ gỗ nội thất do các cơ quan Nhà nước các cấp, các đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp Nhà nước đã thực hiện trong giai đoạn 2016-2018 qua hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, cho thấy: có tới 77% hồ sơ mời thầu không có yêu cầu về bất kỳ khía cạnh nào của tính hợp pháp của sản phẩ gỗ ngoài các quy định chung của pháp luật đấu thầu; 23% hồ sơ mời thầu có yêu cầu về nào đó về tính hợp pháp của các sản phẩm gỗ mua sắm công, nhưng chỉ quan tâm tới một hoặc một số khía cạnh pháp luật mà không phải là tất cả pháp luật đều liên quan tới sản phẩm gỗ; 11% hồ sơ mời thầu yêu cầu đặt hàng gỗ tự nhiên, gỗ quý thuộc nhóm I, II nên rủi ro đặc biệt cao về tính bất hợp pháp.
Như vậy, có thể thấy bên mời thầu trong các gói thầu hầu như không quan tâm tới vấn đề gỗ hợp pháp, thậm chí có các dấu hiệu mua sắm gỗ có rủi ro về tính hợp pháp, ông Phòng nhấn mạnh. 
Theo bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (VCCI), các qui định nhằm đảm bảo gỗ hợp pháp trong các gói thầu mua sắm công cũng như thương mại gỗ hợp pháp, không chỉ là yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật , nhằm góp phần quản trị rừng và thương mại lâm sản bền vững, mà còn là yêu cầu phục vụ đối ngoại về kinh tế. Bởi không chỉ có EU, mà Mỹ, Australia, Nhật Bản… cùng một số đối tác kinh tế lớn khác của Việt Nam, trong xu thế phát triển bền vững đang ngày càng đề cao tính hợp pháp của gỗ trong khai thác, chế biến, tiêu thụ.
Bà Nguyễn Thị Thu Trang cho rằng, có hai lựa chọn để đưa ra các qui định pháp luật nhằm đảm bảo gỗ hợp pháp trong đấu thầu mua sắm công, đó là sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật hiện hành (các văn bản về hướng dẫn đấu thầu, mua sắm hàng hóa); hoặc, xây dựng văn bản pháp luật mới qui định riêng đối với các gói thầu mua sắm công có sản phẩm gỗ.
Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế và chính sách mua sắm công sản phẩm gỗ, ông Tô Xuân Phúc, Chuyên gia chính sách của Tổ chức Forest Trends cho rằng, nên ưu tiên sử dụng gỗ rừng trồng trong đấu thầu mua sắm công các sản phẩm gỗ ở Việt Nam.
Có thể thí điểm chính sách bắt đầu từ các địa phương với việc lựa chọn địa bàn, lựa chọn ngành, lựa chọn nhóm sản phẩm và kêu gọi sự trợ giúp về kỹ thuật và tài chính của các tổ chức quốc tế. Những bài học kinh nghiệm từ thí điểm sẽ làm đầu vào xây dựng chính sách quốc gia trên toàn quốc.
Theo ông Phúc, chính sách mua sắm công các sản phẩm gỗ là cần thiết và nên bắt buộc. Trong việc ban hành chính sách liên quan tới vấn đề này, Chính phủ nên là người đi tiên phong, chuyển tải thông điệp tới các nhóm tiêu dùng khác. Qua đó, giúp họ thay đổi hành vi và thói quen tiêu dùng theo hướng hợp pháp và bền vững hơn trong tương lai.
Gia Minh
