Thứ bảy 19/07/2025 06:39
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

Tìm “cửa” cho công nghiệp hỗ trợ

12/10/2020 00:00
Ngành công nghiệp hỗ trợ đang có những cơ hội mới khi luồng vốn cũng như đơn hàng từ các nước có xu hướng chảy vào Việt Nam. Tuy nhiên, trước khi nói đến cơ hội, doanh nghiệp trong lĩnh vực này phải vượt qua nhiều thách thức.
Tìm “cửa” cho công nghiệp hỗ trợ
Công nghiệp hỗ trợ cần có những lực đẩy mới. Ảnh minh họa

Băn khoăn năng lực cạnh tranh

Những tháng gần đây, CNC Tech, công ty chuyên sản xuất khuôn mẫu chính xác có nhà máy tại Bình Dương và Vĩnh Phúc, liên tục phải chạy hết công suất do đơn hàng tăng đột biến. Ông Nguyễn Văn Hùng, Tổng giám đốc CNC Tech, cho biết trước kia khách hàng của công ty chủ yếu là các công ty Nhật Bản, giờ đây đơn hàng tăng mạnh từ các thị trường mới như Mỹ, châu Âu. Sự dịch chuyển đơn hàng này, theo ông Hùng, là do tác động từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.

Trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, Việt Nam được cho là một trong những nước sẽ tiếp nhận dòng vốn dịch chuyển đầu tư từ Trung Quốc sang Việt Nam, cũng như những đơn hàng gia công từ quốc gia này. Đây có thể là cơ hội để ngành công nghiệp hỗ trợ trong nước phát triển.

Là giám đốc doanh nghiệp có hơn 34 năm hoạt động trong lĩnh vực liên quan tới kết nối thương mại, ông Vũ Trọng Tài, Tổng giám đốc Công ty Reed Tradex Việt Nam, cảm nhận rõ sự phát triển và nhu cầu nhập khẩu máy móc của các doanh nghiệp nội địa tại Việt Nam đang rất lớn.

“Triển lãm được coi như phong vũ biểu để đo nhiệt độ thị trường cũng như để thăm dò nhu cầu đối với từng loại sản phẩm”, ông Tài nói. “Hơn 11.000 người đã đến triển lãm công nghiệp hỗ trợ chúng tôi vừa tổ chức năm nay, tăng 40% so với sự kiện năm ngoái”.

Ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam gần như bắt đầu từ con số 0 vào những năm 1990, tới nay ngành này đã có những bước tiến. Nhiều công ty đã thâm nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu và liên kết chặt chẽ với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).

Ông Choi Joo Ho, Tổng giám đốc Samsung Việt Nam, cho hay dự kiến cuối năm nay số doanh nghiệp là nhà cung ứng cấp 1 của Samsung sẽ tăng lên 42, từ 35 doanh nghiệp năm 2018. “Chúng tôi kỳ vọng vào cuối năm 2020 sẽ có 50 doanh nghiệp Việt Nam làm nhà cung ứng cấp 1”, ông Choi Joo Ho nói. “Thời kỳ đầu khi Samsung mới tới Việt Nam, các doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu cung cấp bao bì, in ấn. Giờ đây, các doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia vào nhiều lĩnh vực khác trong chuỗi cung ứng, ví dụ như tự động hóa thiết bị”.

Dù đã đi được một chặng đường đáng kể so với chính mình, ngành công nghiệp hỗ trợ vẫn ở giai đoạn “rất sơ khai”, nhất là khi so sánh với Thái Lan, theo lãnh đạo Reed Tradex Việt Nam. Tỷ lệ nội địa hóa của ngành công nghiệp ô tô Thái Lan hiện nay đã đạt khoảng 60-70% so với tỷ lệ chỉ 7-10% của Việt Nam. Các doanh nghiệp quốc gia này gần như có thể cung cấp tất cả linh kiện phục vụ các ngành công nghiệp khác nhau.

Năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam còn thấp so với các nước trong khu vực. Báo cáo của Ngân hàng Thế giới cho thấy, các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam vẫn chưa thể kết nối được với khu vực FDI. Việt Nam chủ yếu tham gia vào công đoạn lắp ráp cuối cùng, đòi hỏi nhiều lao động. Nhiều mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao nhưng hàm lượng nhập khẩu cũng cao, giá trị gia tăng thấp. Do đó con số đóng góp ròng vào nền kinh tế của các công ty FDI không cao so với tổng số lượng vốn FDI đổ vào nền kinh tế. Bảng xếp hạng của Việt Nam về chất lượng các nhà cung cấp địa phương trong Chỉ số cạnh tranh toàn cầu cho thấy Việt Nam xếp thứ 109 trong số 138 nền kinh tế, đứng sau Philippines (74), Thái Lan (77) và Malaysia (22), trích báo cáo của Ngân hàng Thế giới.

Ông Michael Greene, Giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) tại Việt Nam, đơn vị đang phối hợp cùng các cơ quan Việt Nam thực hiện một chương trình nhằm tăng sự kết nối giữa doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) Việt Nam với chuỗi cung ứng toàn cầu, cho rằng ngành công nghiệp hỗ trợ đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa của Việt Nam và là một bước đệm thúc đẩy kinh tế bền vững và có tính cạnh tranh cao. Theo số liệu từ Bộ Công Thương, hiện nay có khoảng 1.800 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trên khắp cả nước nhưng chỉ có 300 doanh nghiệp đang tham gia vào chuỗi cung ứng trong lĩnh vực công nghiệp sản xuất giá trị gia tăng cao.

“Đây là tỷ lệ tham gia thấp so với các tiêu chuẩn quốc tế và khu vực”, ông Michael Greene nói. “Việt Nam chưa sản xuất và chế tạo đủ đáp ứng nhu cầu của thị trường trong nước và các công ty hàng đầu trong chuỗi cung ứng”.

Cách nào tận dụng dòng vốn đang dịch chuyển?

Ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), cho rằng thương chiến đã làm thay đổi sự dịch chuyển luồng vốn và hàng hóa. Trong bối cảnh đó, công nghiệp hỗ trợ có thể nắm bắt được sự dịch chuyển này hay không phụ thuộc vào hiệu quả tận dụng nguồn vốn này.

Theo số liệu Tổng cục Thống kê, trong chín tháng đầu năm 2019, dù tổng vốn đăng ký cấp mới và tăng thêm giảm gần 20% nhưng tổng vốn thực hiện chín tháng ước tính đạt 14,2 tỉ đô la Mỹ, tăng 7,3% so với cùng kỳ năm trước. Hơn nữa, nguồn vốn đang chảy vào qua hình thức mua cổ phần với tổng giá trị góp vốn là 10,4 tỉ đô la Mỹ, tăng tới 82,3% so với cùng kỳ năm 2018.

“Dòng vốn tăng mạnh thông qua mua cổ phần”, ông Cường nói. “Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp trong nước làm thế nào tận dụng được dòng vốn mới để phát triển công nghiệp hỗ trợ?”.

Để tận dụng được nguồn vốn này, trước tiên các doanh nghiệp cần khắc phục được những điểm yếu hiện nay của mình. Theo ông Michael Greene, năng lực sản xuất của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam còn thấp, ít áp dụng công nghệ, hạn chế về nguồn nhân lực (cả lao động có tay nghề lẫn quản lý có chuyên môn), kinh nghiệm hạn chế khi hợp tác với các công ty lớn, hiểu biết hạn chế về những yêu cầu của chuỗi cung ứng và chưa tiếp cận nguồn vốn đầy đủ.

Nghiên cứu của USAID cho thấy, chìa khóa để các SME Việt Nam có thể tạo ra liên kết kinh doanh với những công ty lớn chính là hiểu rõ các yêu cầu của bên mua và chủ động nắm bắt cơ hội. Yêu cầu của bên mua khá đa dạng, các SME của Việt Nam phải hiểu rõ không chỉ xu hướng toàn cầu mà còn cả yêu cầu cụ thể của bên mua như chất lượng, số lượng, giá thành, tiêu chuẩn, trao đổi dữ liệu, dịch vụ khách hàng, các vấn đề về môi trường, sức khỏe và an toàn, các tiêu chuẩn về lao động và ngôn ngữ.

Ông Nguyễn Minh Cường, cho rằng, ba nguyên nhân chính khiến các doanh nghiệp khó có khả năng tiếp cận chuỗi giá trị toàn cầu là năng lực cạnh tranh thấp, khó tiếp cận nguồn tài chính và tiếp cận thị trường. Hơn nữa, việc thiết lập chuỗi phân phối hạn chế cũng là nguyên nhân quan trọng khiến doanh nghiệp nội khó có khả năng vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp nước ngoài. Ngay cả khi Việt Nam có thể tự sản xuất được một chiếc điện thoại cực kỳ hiện đại cũng khó có thể bán được hàng vì không có chuỗi phân phối.

“Do đó, chiếm lĩnh thị trường trong nước là vấn đề sống còn, đặc biệt khi Việt Nam có thị trường nội địa khổng lồ, với gần 100 triệu dân và tầng lớp trung lưu đang tăng rất nhanh”, ông Cường nói. “Tới nay, các nước mới nổi và ngay cả Trung Quốc phát triển được đều phải nhờ thị trường nội địa. Đây là lý do họ bảo vệ thị trường của họ rất mạnh”.

Chuyên gia ADB cho rằng, với nền kinh tế có độ mở như Việt Nam, doanh nghiệp nội ít được bảo vệ và cạnh tranh càng khốc liệt với doanh nghiệp nước ngoài, nếu bỏ rơi thị trường nội địa sẽ khó có cơ hội cho không chỉ ngành công nghiệp hỗ trợ mà nhiều ngành khác phát triển.

Vũ Dung

Tin bài khác
Khi ngân hàng bắt tay với startup: Từ “tài sản đảm bảo” đến niềm tin vào nhà sáng lập

Khi ngân hàng bắt tay với startup: Từ “tài sản đảm bảo” đến niềm tin vào nhà sáng lập

"Bạn có tài sản đảm bảo không?" – Đây là câu hỏi đầu tiên mà nhiều ngân hàng đặt ra khi một doanh nghiệp muốn vay vốn. Nhưng với các startup, đôi khi tất cả tài sản họ có chỉ là… chính bản thân mình.
Giá cà phê tăng vọt, Việt Nam lập kỷ lục xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2025

Giá cà phê tăng vọt, Việt Nam lập kỷ lục xuất khẩu 6 tháng đầu năm 2025

Xuất khẩu cà phê của Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt hơn 947 nghìn tấn, trị giá 5,45 tỷ USD, tăng 4,5% về lượng và tăng mạnh 66,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024.
Dệt may, da giày Việt Nam: Bài toán nội địa hóa 70% nguyên liệu

Dệt may, da giày Việt Nam: Bài toán nội địa hóa 70% nguyên liệu

Xuất khẩu vượt 70 tỷ USD nhưng vẫn phụ thuộc tới 60% nguyên phụ liệu nhập khẩu, ngành dệt may và da giày Việt Nam đang đối mặt với thách thức lớn trong chuỗi cung ứng. Mục tiêu đạt 100 tỷ USD xuất khẩu và nội địa hóa 70% nguyên phụ liệu sẽ chỉ khả thi nếu công nghiệp phụ trợ được “cởi trói” bằng những chính sách quyết liệt, thực chất.
Đề xuất hộ kinh doanh phải dùng tài khoản ngân hàng riêng

Đề xuất hộ kinh doanh phải dùng tài khoản ngân hàng riêng

UBND TP Hà Nội đề xuất quy định bắt buộc hộ kinh doanh phải đăng ký tài khoản ngân hàng và sử dụng giao dịch điện tử phục vụ riêng cho hoạt động kinh doanh.
Founder Local Brand LAM KHUE: "Tôi thất bại vì tư duy sai, không phải vì thiếu năng lực"

Founder Local Brand LAM KHUE: "Tôi thất bại vì tư duy sai, không phải vì thiếu năng lực"

Founder LAM KHUE chia sẻ 7 sai lầm khiến thương hiệu thời trang Việt phải đóng cửa sau 8 năm. Bài học đắt giá dành cho startup và người kinh doanh sáng tạo.
Đề xuất hộ kinh doanh bắt buộc đăng ký tài khoản ngân hàng riêng phục vụ kinh doanh

Đề xuất hộ kinh doanh bắt buộc đăng ký tài khoản ngân hàng riêng phục vụ kinh doanh

Góp ý về hồ sơ chính sách của Dự án Luật Quản lý thuế (thay thế), UBND TP Hà Nội đã đưa ra đề xuất yêu cầu hộ kinh doanh phải bắt buộc đăng ký tài khoản ngân hàng hoặc tài khoản giao dịch điện tử riêng biệt phục vụ cho hoạt động kinh doanh.
Kinh doanh vàng tài khoản, chứng chỉ vàng: Cánh cửa nào đang mở?

Kinh doanh vàng tài khoản, chứng chỉ vàng: Cánh cửa nào đang mở?

Trong ngắn hạn, nhà đầu tư vẫn cần theo dõi chặt chẽ diễn biến từ phía NHNN về tiến độ nghiên cứu và triển khai các công cụ vàng tài khoản.
Chính thức bàn giao vốn Nhà nước ở FPT Telecom về Bộ Công an

Chính thức bàn giao vốn Nhà nước ở FPT Telecom về Bộ Công an

FPT Telecom chính thức được bàn giao phần vốn Nhà nước về Bộ Công an, đánh dấu bước đi chiến lược trong an ninh dữ liệu và chuyển đổi số quốc gia.
Đà Nẵng: Đề xuất áp dụng cơ chế đặc thù để thu hút đầu tư vào Khu kinh tế mở Chu Lai

Đà Nẵng: Đề xuất áp dụng cơ chế đặc thù để thu hút đầu tư vào Khu kinh tế mở Chu Lai

Chiều 15/7, lãnh đạo UBND thành phố Đà Nẵng đã có buổi làm việc với Ban Quản lý các Khu Kinh tế và Khu công nghiệp và kiểm tra thực tế một số dự án trong Khu kinh tế mở Chu Lai.
Điểm mặt những tên tuổi trong thị trường xe máy điện Việt Nam

Điểm mặt những tên tuổi trong thị trường xe máy điện Việt Nam

Thị trường xe máy điện của Việt Nam hiện đang lớn nhất ở khu vực ASEAN và lớn thứ 2 thế giới, chỉ sau Trung Quốc. Trong tương lai, thị trường xe điện Việt Nam còn nhiều dư địa để tiếp tục tăng trưởng.
Kiểm soát rủi ro về hóa đơn điện tử: Khó hay dễ?

Kiểm soát rủi ro về hóa đơn điện tử: Khó hay dễ?

Đã có những trường hợp bị truy thu nhầm vì thiếu hiểu biết hoặc hiểu sai quy định, khiến nhiều người lo ngại mọi khoản tiền được chuyển vào tài khoản ngân hàng có thể bị quy là thu nhập và phải chịu thuế.
Doanh nghiệp tư nhân làm gì để minh bạch sản phẩm?

Doanh nghiệp tư nhân làm gì để minh bạch sản phẩm?

Để lấy được niềm tin của người tiêu dùng, vấn đề đầu tiên là chất lượng sản phẩm. Tuy nhiên, làm thế nào để người tiêu dùng biết đó là sản phẩm tốt hay xấu, các thành phần của sản phẩm, quá trình sản xuất?…
“Xanh hóa”: Con đường sống còn giúp doanh nghiệp tạo sức bật trong chuỗi biến động

“Xanh hóa”: Con đường sống còn giúp doanh nghiệp tạo sức bật trong chuỗi biến động

Chia sẻ tại “Diễn đàn Logistics xanh - Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025”, chiều ngày 11/7, tại Hà Nội, nhiều ý kiến bày tỏ: “Xanh hóa” trở thành con đường sống còn giúp doanh nghiệp tăng khả năng cạnh tranh và tạo sức bật trong chuỗi biến động. Phát triển logistics xanh sẽ là lợi thế cạnh tranh để doanh nghiệp Việt đi nhanh hơn, vượt lên trong chiến lược phát triển bền vững toàn cầu.
Logistics xanh: Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025

Logistics xanh: Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025

Chiều ngày 11/7, tại Hà Nội, Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA) tổ chức “Diễn đàn Logistics xanh - Sức bật trong biến động và kết nối cùng FIATA World Congress 2025”.
Những trường hợp nào bị từ chối đăng ký hộ kinh doanh?

Những trường hợp nào bị từ chối đăng ký hộ kinh doanh?

Theo Nghị định 168/2025/NĐ-CP, hộ kinh doanh có thể bị từ chối cấp phép nếu vi phạm hoặc không hoạt động tại địa chỉ đăng ký.