Thứ hai 04/11/2024 15:14
Hotline: 024.355.63.010
Góc nhìn Chuyên gia

Thu hút đầu tư vào ngành điện mấu chốt nhất vẫn là câu chuyện điều hành giá

21/08/2024 14:10
"Điện mặt trời phát được 4 tiếng một ngày là tối đa, điện gió thì phập phù nên không thể nào nói những nguồn điện ấy sẽ có giá rẻ", chuyên gia Bùi Xuân Hồi khẳng định.
aa

Ảnh minh họa
Điện năng được xem như đầu vào của mọi hoạt động sản xuất

Điện năng là một sản phẩm hàng hóa đặc thù và được xem như đầu vào của mọi hoạt động sản xuất, có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, xã hội, cũng như phục vụ đời sống dân sinh và bảo đảm an ninh-quốc phòng của đất nước.

Nhận thức được tầm quan trọng của điện đối với phát triển kinh tế - xã hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ luôn nhất quán với quan điểm "phải đảm bảo điện năng trong mọi tình huống". Chính phủ đã ban hành nhiều chỉ thị quyết liệt và đồng bộ, bao gồm các chỉ đạo cấp bách và dài hạn nhằm đảm bảo an ninh năng lượng, đặc biệt là thúc đẩy đầu tư và đa dạng hóa nguồn lực vào sản xuất, cung cấp và phân phối điện. Những nỗ lực này đã tạo sự yên tâm cho các nhà đầu tư khi đầu tư vào ngành điện.

Tuy nhiên, trong quá trình thu hút đầu tư vào sản xuất điện, bên cạnh những thuận lợi cơ bản, vẫn còn nhiều khó khăn và thách thức. Các "nút thắt" và "rào cản" lớn nhất hiện nay chính là những điểm bất cập trong cơ cấu giá thành và cách tính giá điện. Giá bán điện hiện nay vẫn còn thấp hơn giá thị trường, trong khi chi phí đầu vào của ngành điện như than, dầu và khí luôn biến động và duy trì ở mức cao. Điều này đã ảnh hưởng lớn đến quá trình thực hiện "lộ trình tính đúng, tính đủ giá bán điện" trong nền kinh tế thị trường.

Hiện tại, các nguồn điện giá rẻ của Việt Nam đã gần như cạn kiệt tiềm năng phát triển. Trong Quy hoạch Điện VIII, Việt Nam đã tập trung phát triển mạnh điện khí và điện gió ngoài khơi – hai loại hình điện có chi phí đầu tư lớn. Việc triển khai các dự án này đòi hỏi nguồn vốn khổng lồ, đặt ra nhiều thách thức cho ngành điện.

Mặc dù EVN đã nỗ lực cắt giảm chi phí sản xuất kinh doanh, nhưng do giá điện chưa hợp lý, ngành điện không có đủ nguồn lực để đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, từ đó giảm giá thành sản xuất, truyền tải và phân phối điện. Việc này cũng làm giảm khả năng thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước vào ngành điện. Đây là thách thức rất lớn mà ngành điện phải đối mặt và giải quyết.

Do đó, vấn đề đặt ra hiện nay là làm sao thu hút được đầu tư vào ngành điện, đặc biệt là liên quan đến cơ chế, chính sách, cơ cấu giá thành và cách tính giá bán điện. Đồng thời, cần thực hiện lộ trình tính đúng, tính đủ giá điện trong bối cảnh phát triển nền kinh tế thị trường để ngành điện có thể phát triển bền vững trong tương lai.

Ảnh minh họa
PGS.TS Bùi Xuân Hồi

Tại Tọa đàm "Đột phá nào để thu hút đầu tư vào ngành điện?", PGS.TS Bùi Xuân Hồi, chuyên gia Kinh tế năng lượng, nhấn mạnh rằng mấu chốt trong thu hút đầu tư vào ngành điện vẫn là câu chuyện về điều hành giá.

Ông Hồi chia sẻ: Thông thường cơ cấu biểu giá đều mang 2 thành phần: Một là tính toán chi phí công suất mà chúng ta gọi là giá công suất (giá thuê bao); hai là chi phí điện năng, thuê bao xong rồi, dùng bao nhiêu trả bấy nhiêu. Đây thông thường là cách tiếp cận của các nước trên thế giới.

Nhìn lại hệ thống giá của Việt Nam, hiện nay cách tính của chúng ta theo giá bán lẻ điện bình quân, tôi cho rằng có hạn chế, nhưng không phải là cốt lõi của những khó khăn của ngành điện hiện nay.

Mấu chốt nhất vẫn là câu chuyện điều hành giá. Nếu chúng ta cố gắng dần dần tách bạch những hoạt động công ích và hoạt động thị trường, thì sẽ có cơ chế điều tiết giá phù hợp. Nếu không thể điều hành giá điện theo cơ chế thị trường ngay thì tất cả các khía cạnh điều tiết cũng phải dần dần hướng đến thị trường.

Chúng ta xây dựng cơ cấu biểu giá từ năm 2014, khi chúng ta mong muốn phát triển sản xuất nên để giá điện sản xuất thấp, chúng ta muốn cân bằng tài chính cho EVN chúng ta buộc phải đẩy giá điện kinh doanh lên. Trong quá trình đấy, bắt buộc phải điều tiết dần, ưu tiên cho sản xuất dần giảm đi và trả đúng vai trò của hộ sản xuất.

Nhưng chúng ta để lệch quá và không điều chỉnh, dẫn đến việc bây giờ nếu ngay lập tức xóa bù chéo thì chắc chắn không làm được vì sẽ gây sốc cho nền kinh tế. Nhưng rõ ràng phải hành động để từng bước điều tiết giá điện theo cơ chế thị trường.

Đây là điều rất cần thiết. Tôi cho rằng phải định vị đúng, không phải vướng mắc về cách tính giá thành, mà quan trọng nhất là công tác điều hành giá.

Về dự báo giá điện, ông Hồi khẳng định: "Dù có nỗ lực tái cơ cấu nguồn điện đến đâu, chúng ta vẫn không thể bỏ qua vai trò của các nguồn năng lượng cơ sở như điện than và điện khí. Ngay cả khi phát triển nguồn năng lượng tái tạo, thì các nguồn điện cơ sở vẫn đóng vai trò quan trọng." Theo ông, với xu hướng giá nhiên liệu đầu vào tăng cao, giá thành cung ứng điện chắc chắn sẽ tăng.

Về các vấn đề địa chính trị toàn cầu, ông Hồi nhấn mạnh rằng không thể kỳ vọng giá nhiên liệu đầu vào giảm ngay lập tức; ngược lại, giá cả có thể dao động ở mức cao hơn. "Chúng ta phải chấp nhận điều đó," ông nói.

Ông cũng thẳng thắn nhận định về mục tiêu Net Zero vào năm 2050: "Không có điện sạch giá rẻ. Các quốc gia khác cũng muốn phát triển điện sạch, nhưng điện mặt trời chỉ phát tối đa 4 giờ mỗi ngày, còn điện gió thì không ổn định. Vì vậy, không thể kỳ vọng rằng những nguồn điện này sẽ rẻ hơn."

Theo ông Hồi: "Giá điện sẽ chắc chắn tăng, do tác động của biến động địa chính trị toàn cầu và xu hướng chuyển dịch năng lượng."

Ông Hồi cũng nhấn mạnh vai trò của EVN – doanh nghiệp bán lẻ điện lớn nhất hiện nay. "Nếu giá điện duy trì ở mức thấp, EVN sẽ lỗ. Mà EVN là doanh nghiệp nhà nước, nếu lỗ thì Nhà nước mất vốn. Nếu EVN có lợi nhuận, Nhà nước sẽ có cơ hội tái đầu tư mở rộng. Ngược lại, nếu EVN lỗ nặng, khả năng thanh toán của họ sẽ bị ảnh hưởng, kéo theo sự sụp đổ của các doanh nghiệp khác tham gia vào chuỗi cung ứng điện, gây khó khăn trong việc thu hút đầu tư vào ngành điện."

Ông Hồi nhấn mạnh: "Quy hoạch Điện VIII rất đồ sộ và tham vọng, nhưng nếu tiếp tục điều hành giá điện như hiện nay, việc triển khai Quy hoạch Điện VIII sẽ trở nên rất xa vời, thậm chí là rất khó khăn."

Kiến nghị, đề xuất xung quanh việc đi tìm lời giải cho bài toán về hút đầu tư vào phát triển bền vững ngành điện, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, theo ông Hồi: Đầu tiên, sửa Luật Điện lực là một cơ hội và phải xác định đúng là cơ hội thật. Lý do không thể năm nay mang ra sửa, năm sau mang ra sửa. Nó là cơ hội và nếu đã là cơ hội thì đề nghị các đơn vị làm luật trước khi trình đến những cấp cao hơn, đến Quốc hội thì phải làm thật kỹ lưỡng.

"Tôi nói như thế dưới góc độ một người cũng tham gia một số hội thảo, tôi thấy rằng hiện nay có những dự thảo chưa chất lượng khi chuyển lên các cấp có thẩm quyền cao hơn. Đây là chia sẻ rất thật, vì làm luật rất khác làm các văn bản bình thường. Hãy làm Luật Điện lực một cách chất lượng, tạo ra một dự thảo tốt trình lên Quốc hội. Hãy đưa tất cả những vấn đề thật sự trọng tâm, trọng điểm của ngành vào để làm sao sau này dưới luật là những văn bản pháp quy khác làm cho ngành vận hành tốt.

Thứ hai, chúng ta quyết liệt cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện. Không thể để một văn bản quan trọng như thế từ năm 2014 đến bây giờ không điều chỉnh. Chúng ta càng để lâu không điều chỉnh thì những lần điều chỉnh sau sẽ vô cùng khó vì tác động rất lớn. Trong dự thảo, chúng tôi dùng từ "vi chỉnh" dần dần. Tôi dùng từ nhẹ nhàng là phân biệt giá. Tức là phân biệt giá để mỗi lần điều chỉnh là giảm dần, chứ không thể điều chỉnh sốc ngay".

Anh Nguyên

Bài liên quan
Tin bài khác
TS. Nguyễn Văn Đính: Thị trường bất động sản TP.HCM đang Phục hồi tích cực

TS. Nguyễn Văn Đính: Thị trường bất động sản TP.HCM đang Phục hồi tích cực

Theo TS. Nguyễn Văn Đính, sau khi Quốc hội thông qua ba luật quan trọng về Đất đai, Nhà ở và Kinh doanh bất động sản, thị trường bất động sản TP.HCM đã ghi nhận sự hồi phục tích cực.
PGS. TS. Trần Kim Chung: Luật Đất đai 1987 là nền móng của thị trường bất động sản

PGS. TS. Trần Kim Chung: Luật Đất đai 1987 là nền móng của thị trường bất động sản

Theo PGS. TS. Trần Kim Chung, Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Luật Đất đai 1987 đã tạo nền móng cho sự phát triển của thị trường bất động sản.
TS. Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Vinasme: Thuế suất ưu đãi 15-17% chưa thực sự hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ

TS. Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Vinasme: Thuế suất ưu đãi 15-17% chưa thực sự hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ

TS. Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Vinasme cho rằng đề xuất áp thuế suất 15% cho doanh nghiệp siêu nhỏ và 17% cho doanh nghiệp nhỏ chưa thực sự hấp dẫn.
Thuế bất động sản: Giải pháp kiểm soát giá nhà tại Việt Nam

Thuế bất động sản: Giải pháp kiểm soát giá nhà tại Việt Nam

Bộ Xây dựng đang xem xét chính sách thuế đối với những cá nhân sở hữu nhiều bất động sản nhằm hạn chế đầu cơ. Chuyên gia Savills nhận định rằng thuế là công cụ hiệu quả để bình ổn giá nhà và quản lý tài nguyên.
Tiết kiệm năng lượng: Lời giải cho bài toán cạnh tranh của doanh nghiệp Việt

Tiết kiệm năng lượng: Lời giải cho bài toán cạnh tranh của doanh nghiệp Việt

Trong bối cảnh chi phí năng lượng ngày càng gia tăng và các yêu cầu khắt khe từ thị trường quốc tế, các doanh nghiệp cần có những giải pháp cụ thể để tối ưu hóa năng lượng.
Cần làm gì để hoàn thiện cơ chế điều hành giá xăng dầu?

Cần làm gì để hoàn thiện cơ chế điều hành giá xăng dầu?

Chuyên gia kinh tế - TS. Nguyễn Minh Phong chia sẻ với phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập xung quanh vấn đề về dự thảo Nghị định kinh doanh xăng dầu đang được doanh nghiệp quan tâm.
Chủ tịch Ericsson Việt Nam: "5G sẽ là nhân tố chuyển đổi quan trọng trong nhiều ngành"

Chủ tịch Ericsson Việt Nam: "5G sẽ là nhân tố chuyển đổi quan trọng trong nhiều ngành"

Chủ tịch Ericsson Việt Nam ước tính 5G sẽ chiếm khoảng 50% thuê bao di động vào năm 2029. Hiện nay, hơn 25% lưu lượng dữ liệu được truyền tải qua 5G.
Đánh thuế căn nhà thứ hai có kiểm soát được giá bất động sản?

Đánh thuế căn nhà thứ hai có kiểm soát được giá bất động sản?

Hiện nay vấn đề đánh thuế căn nhà thứ hai đang được đưa ra bàn thảo nhiều. Việc đề xuất của Bộ Xây dựng cũng như sự lên tiếng của Thứ trưởng Bộ Tài Chính về việc đề xuất đánh thuế căn nhà thứ hai.
Biến thách thức từ bất ổn năng lượng thành cơ hội cho doanh nghiệp sản xuất

Biến thách thức từ bất ổn năng lượng thành cơ hội cho doanh nghiệp sản xuất

Trong bối cảnh bất ổn năng lượng, các doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam nên đầu tư vào năng lượng tái tạo và chuyển đổi sang mô hình kinh doanh bền vững.
Chuyên gia kinh tế Lương Văn Tự: Giá cà phê sẽ nhanh chóng “rời đỉnh”

Chuyên gia kinh tế Lương Văn Tự: Giá cà phê sẽ nhanh chóng “rời đỉnh”

Giá cà phê Robusta đang có xu hướng tăng rất mạnh thời gian gần đây. Tuy nhiên, xu hướng này được dự báo sẽ không kéo dài.
Quy định tạm hoãn xuất cảnh đối với người nợ thuế: Góc nhìn từ ngành thuế

Quy định tạm hoãn xuất cảnh đối với người nợ thuế: Góc nhìn từ ngành thuế

Để tăng cường hiệu quả thu nợ, việc kết hợp nhiều biện pháp cưỡng chế khác nhau, cùng với ứng dụng công nghệ hiện đại, sẽ là yếu tố quyết định thành công trong quản lý thuế của Việt Nam.
"Làn sóng thanh toán không tiền mặt mở ra cơ hội cho người tiêu dùng và doanh nghiệp"

"Làn sóng thanh toán không tiền mặt mở ra cơ hội cho người tiêu dùng và doanh nghiệp"

Xu hướng thanh toán không tiền mặt ngày càng thịnh hành, mang đến nhiều tiềm năng tăng trưởng và đổi mới, mở ra cơ hội cho cả người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Nghị định 115 – Luật Đấu thầu: Những điểm mới nhà đầu tư cần biết

Nghị định 115 – Luật Đấu thầu: Những điểm mới nhà đầu tư cần biết

Nghị định 115 với nhiều điểm mới, cơ bản hoàn thiện khung pháp lý cho việc lựa chọn nhà đầu tư trong các dự án đầu tư có sử dụng đất.
Sở Giao dịch hàng hóa: Điểm kết nối lợi ích doanh nghiệp - người trồng cà phê

Sở Giao dịch hàng hóa: Điểm kết nối lợi ích doanh nghiệp - người trồng cà phê

Tiếp tục câu chuyện quanh cây cà phê, ông Lương Tuấn Vũ - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Hàng hóa Gia Cát Lợi “bật mí” những điều ít được biết đến lâu nay trong mối quan hệ giữa doanh nghiệp và người trồng cà phê.
TS. Nguyễn Thanh Nga: Tài Chính Xanh động lực cho đầu tư bền vững

TS. Nguyễn Thanh Nga: Tài Chính Xanh động lực cho đầu tư bền vững

Theo TS. Nguyễn Thanh Nga, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách Tài chính, tài chính xanh không chỉ hỗ trợ chuyển đổi sang mô hình ít carbon mà còn tạo cơ hội đầu tư trong năng lượng tái tạo, giao thông sạch và công trình xanh.
Đọc thêm