Dệt may nâng chất hút FDI

Với hàng loạt hiệp định thương mại tự do được ký kết gần đây, Việt Nam đang tạo ra sức hút mạnh mẽ với các doanh nghiệp ngoại, đặc biệt trong lĩnh vực phụ liệu dệt may.

Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas) cho biết hàng chục quốc gia và vùng lãnh thổ đang có hoạt động đầu tư dệt, nhuộm, may tại Việt Nam. Trong đó, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông, Trung Quốc và Bristish VirginIslands có tổng số vốn đầu tư trên 1 tỷ USD.

Làn sóng đầu tư mới

Năng lực xuất khẩu (XK) của ngành dệt may Việt Nam đã gia tăng rất nhanh trong những năm qua và một yếu tố quan trọng làm nên sự trưởng thành đó là lượng vốn FDI khủng được đổ vào ngành này.

Dòng chảy vốn FDI vào ngành dệt may Việt Nam có sự tăng vọt trong một số thời điểm, đặc biệt là giai đoạn từ 2015 trở lại đây.

Thống kê cho thấy riêng năm 2015 chứng kiến lượng vốn “khủng” chưa từng thấy là 4,135 tỷ USD, năm 2016 đạt 2,573 tỷ USD, năm 2017 là 1,714 tỷ USD, năm 2018 đạt 2.027 tỷ USD và 10 tháng năm 2019 là 1.349 tỷ USD.

Đáng lưu ý, gần đây, nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ đã gia tăng nguồn vốn đầu tư vào ngành dệt may Việt Nam. Theo đó, Hàn Quốc đang giữ vị trí số 1 trong làn sóng đầu tư dệt may tại Việt Nam, với tổng lượng vốn đăng ký lên đến 4,798 tỷ USD cùng 464 dự án. Tiếp theo là Đài Loan với gần 3 tỷ USD đầu tư vào 132 dự án; Hồng Kông giữ vị trí thứ 3 với tổng vốn 2,395 tỷ USD với 147 dự án. Trung Quốc 2,116 tỷ USD với 197 dự án. Đáng lưu ý, Bristish VirginIslands có tổng vốn đầu tư 1,607 tỷ USD - thấp nhất trong nhóm 1 tỷ USD, nhưng giá trị mỗi dự án đầu tư cao nhất khi chỉ có 70 dự án tại Việt Nam.

Một số quốc gia có hoạt động đầu tư dệt may tại Việt Nam khá nhộn nhịp với quy mô vốn từ 350 - 850 triệu USD gồm: Singapore, Thổ Nhĩ Kỳ, Nhật Bản 434 triệu USD, Vương quốc Anh…

Ở top thấp hơn từ 200 triệu USD trở xuống có Mỹ với 190,5 triệu USD, Italia: 80 triệu USD, Đan Mạch: 75 triệu USD, Thái Lan: 71 triệu USD, Angola: 68,4 triệu USD, Malaysia: 61,5 triệu USD, Ấn Độ: 52,7 triệu USD, Hà Lan: 44,8 triệu USD, Đức: 38,5 triệu USD, Thụy Sỹ: 37,3 triệu USD…

Ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Vitas, cho hay ngành dệt may có được năng lực sản xuất như hiện nay là nhờ vào nguồn vốn FDI. Các tập đoàn lớn đến từ Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản… đã giúp ngành dệt may hòa nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu và tác động tích cực tới việc mở rộng thị trường XK, nhất là các thị trường Mỹ, EU, làm thay đổi đáng kể cơ cấu XK.

Đáng lưu ý, trước đây các nhà đầu tư ngoại tìm đến Việt Nam ở lĩnh vực dệt may chỉ thuần túy gia công, nhưng nay ngoài đa dạng hóa từ đầu tư trực tiếp, gián tiếp thông qua việc thâu tóm, mua lại cổ phần của doanh nghiệp (DN) trong nước, phần lớn các dự án đang tập trung đầu tư vào lĩnh vực sợi, may và phụ liệu.

Các dự án đầu tư được rải đều ở nhiều địa phương do cơ sở hạ tầng ngày càng được hoàn thiện, thuận tiện, với quy mô mỗi dự án từ hàng chục đến hàng trăm triệu USD.

Chẳng hạn, Đồng Nai là 4,84 tỷ USD, Bình Dương: 2,393 tỷ USD, Tây Ninh: 1,9 tỷ USD, Long An: 1,01 tỷ USD, Nam Định: 861 triệu USD, Hải Dương: 757 triệu USD…

Ngành dệt may có nhiều cơ hội từ các FTA đã ký kết

Cải thiện nguyên phụ liệu

Theo đánh giá của các chuyên gia, với hàng loạt hiệp định thương mại tự do (FTA) được ký kết gần đây như: Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), FTA Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á Âu (VN-EAEU FTA), FTA Việt Nam - EU (EVFTA), Việt Nam đang tạo ra sức hút mạnh mẽ với các DN ngoại do có lợi thế về thị trường XK và giảm thuế.

Nêu dẫn chứng, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Vitas cho hay mặc dù EVFTA vừa ký kết giữa tháng 6/2019, nhưng tin vui đã đến sớm khi số lượng nhà đầu tư khu vực này đang tăng đáng kể. Trước đây, đầu tư nước ngoài vào dệt may không có lực hút, nhưng 3 năm nay, không chỉ có các DN đến từ châu Á như: Hàn Quốc, Nhật Bản…, mà DN lớn từ Mỹ, châu Âu đã vào hàng loạt. Đáng chú ý là nhà đầu tư nước ngoài tập trung vào sản xuất nguyên phụ liệu - là khâu mà các DN dệt may Việt đang còn yếu, phải nhập khẩu là chính.

Điển hình, mới đây, một tập đoàn Đức đã đầu tư dự án kéo sợi len lông cừu lớn tại Đà Lạt; tập đoàn Israel, Mỹ đầu tư vào dệt ở Bình Định, nhuộm ở Nam Định... “Điều này cho thấy đang có một làn sóng đầu tư FDI vào nguyên phụ liệu dệt may”, ông Giang nói.

Sự đổ bộ của các nhà đầu tư nước ngoài vào ngành dệt may đã khiến năng lực sản xuất và quy mô XK tăng nhanh. Năm 2018, tổng kim ngạch XK toàn ngành dệt may đạt trên 36 tỷ USD, tăng 16,1% so với năm 2017, trong đó khối FDI nắm giữ khoảng 65% tổng kim ngạch XK.

Trong báo cáo gửi Quốc hội mới đây, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh thừa nhận về tình trạng XK còn phụ thuộc quá nhiều vào DN FDI. So với khối DN trong nước thì khối DN FDI sở hữu những lợi thế rõ rệt về các yếu tố sản xuất.

Điều quan trọng là sản phẩm của các DN FDI khi đầu tư vào Việt Nam nằm trong chuỗi cung ứng sản phẩm toàn cầu, nên khả năng cạnh tranh và giá trị gia tăng tốt hơn khối DN trong nước.

Chẳng hạn, Tập đoàn Hansae (Hàn Quốc) vào Việt Nam năm 2000 với nhà máy đầu tiên đặt tại Tây Ninh, đến nay đã có 3 nhà máy, đạt kim ngạch XK vài trăm triệu USD/năm.

Tại miền Bắc, công ty TNHH May Tinh Lợi (Hong Kong) cũng đang đầu tư xây dựng dự án may thứ 3 tại Tứ Kỳ (Hải Dương), quy mô 28 triệu sản phẩm/năm, tổng vốn đầu tư 39 triệu USD... Với chiến lược mở rộng năng lực sản xuất, công ty này đang dồn sức đầu tư để đạt mục tiêu kim ngạch XK 800 triệu USD/năm trong vài năm tới và là DN may mặc lớn nhất cả nước.

Tuy nhiên, các chuyên gia đánh giá mặc dù việc thu hút, đón nhận làn sóng của các nhà đầu tư ngoại đang diễn ra khá “thuận buồm xuôi gió”, nhưng để giữ được họ lâu dài hay không còn tùy thuộc vào môi trường đầu tư, các cơ chế chính sách.

Đặc biệt, trong giai đoạn tới, việc thu hút FDI vào ngành dệt may cần tập trung vào các dự án thượng nguồn, sản xuất nguyên phụ liệu để giảm dần phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu.

Thanh Hoa