 |
| Ông Nguyễn Văn Phụng – Nguyên Cục trưởng Cục Thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế tại tọa đàm “Hộ kinh doanh trước vấn nạn hàng giả và tuân thủ thuế” |
Thời gian qua, ngành thuế đã đồng loạt siết chặt hai lĩnh vực trọng yếu là chống hàng giả, hàng nhái và triển khai hóa đơn điện tử. Trong bối cảnh ấy, Tổng cục Thuế đã vận hành tốt hệ thống kết nối dữ liệu trực tuyến giữa người bán và người mua. Bàn luận về vấn đề này, tại tọa đàm “Hộ kinh doanh trước vấn nạn hàng giả và tuân thủ thuế” diễn ra sáng 22/6, ông Nguyễn Văn Phụng – Nguyên Cục trưởng Cục Thuế doanh nghiệp lớn, Tổng cục Thuế chia sẻ: "Trong chiến dịch này, các nhà thuốc, từ doanh nghiệp dược đến các quầy bán lẻ được đưa vào nhóm ưu tiên kiểm tra đầu tiên. Từ mã số thuế của các quầy dược, cơ quan thuế có thể truy ngược toàn bộ chuỗi giao dịch, từ đó phát hiện ra nhiều sai lệch đáng chú ý.
Ông Phụng cũng dẫn chứng, một trường hợp cụ thể cho thấy một hộ kinh doanh khai giá vốn hàng nhập là 6,8 tỷ đồng, nhưng doanh thu kê khai chỉ vỏn vẹn 1,2 tỷ đồng. Khi cán bộ thuế kiểm tra, hộ này cho biết có ba nhân viên, mỗi người nhận lương 5 triệu đồng/tháng, tức tổng chi phí nhân công chỉ khoảng 180 triệu đồng/năm. Như vậy, tổng chi phí (gồm giá vốn và nhân công) gần 7 tỷ đồng mà doanh thu lại chỉ hơn 1 tỷ, rõ ràng không hợp lý. Khi được phân tích, chủ hộ đã thừa nhận kê khai thiếu và chấp nhận nộp bổ sung thuế thu nhập với mức 1,5%. Chính nhờ có hóa đơn điện tử và dữ liệu từ các nhà thuốc mà cơ quan thuế đã “bắt” được sai lệch này.
Không chỉ vậy, quá trình kiểm tra cũng giúp làm rõ một số khoản thu nhập chưa được kiểm soát từ phía các bác sĩ và trình dược viên - hai nhóm đối tượng có thu nhập cao nhưng trước đây thường không kê khai đầy đủ. Điều này cho thấy, hóa đơn điện tử đang góp phần quan trọng trong việc minh bạch hóa các dòng tiền trong lĩnh vực y dược.
Tuy nhiên, ông Phụng cũng thẳng thắn chỉ ra một thực tế rằng, việc quản lý thuế hiện nay vẫn còn nhiều lỗ hổng. Các hộ kinh doanh dưới ngưỡng doanh thu khoán thường kê khai thấp để được hưởng mức thuế khoán, trong khi những hộ vượt ngưỡng lẽ ra phải chuyển sang phương thức kê khai thì lại không bị nhắc nhở. Cơ quan thuế hiện nay vẫn đang tập trung vào các doanh nghiệp lớn, chưa quan tâm đúng mức đến nhóm nhỏ lẻ, dẫn đến việc thất thu thuế là điều khó tránh khỏi.
Một vấn đề khác đang gây tranh luận trong xã hội là việc đẩy mạnh thanh toán không tiền mặt. Nhiều người lo lắng rằng việc sử dụng mã QR hay chuyển khoản sẽ bị “soi” thuế. Ông Phụng chia sẻ câu chuyện thực tế: một người bán nước nhân trần, mỗi ngày thu được khoảng 300 nghìn đồng, hoàn toàn nằm trong diện miễn thuế. Vì vậy, ông khẳng định: “Đừng ngại chuyển đổi số chỉ vì sợ bị đánh thuế. Ai doanh thu cao thì nộp thuế đầy đủ, ai kinh doanh nhỏ, doanh thu thấp thì pháp luật đã miễn".
 |
| Với các mô hình hộ kinh doanh hiện hữu, cần khuyến khích họ lập sổ, ghi chép, kê khai trung thực. |
Từ những câu chuyện thực tế, có thể thấy hóa đơn điện tử và thanh toán không tiền mặt không nhằm “đánh” vào hộ kinh doanh nhỏ, mà là công cụ hữu hiệu để đảm bảo công bằng thuế. Khi quản lý minh bạch và hiệu quả, Nhà nước không chỉ giảm được thất thu mà còn tạo động lực cho kinh doanh chính thức phát triển bền vững, đúng pháp luật.
Đồng tình với ý kiến các chuyên gia và doanh nghiệp tại tọa đàm, ông Phụng thừa nhận Người bán bún, bán phở, bán bánh mì hay văn phòng phẩm như bút, sách không cần hoang mang chuyện “truy xuất ngvới các mô hình hộ kinh doanh hiện hữu, cần khuyến khích họ lập sổ, ghi chép, kê khai trung thực.uồn gốc” đối với đầu vào phổ thông hay xuất xứ nội địa. Ông Phụng nhấn mạnh :"Chỉ cần minh bạch, tất cả hộ kinh doanh buôn bán hãy hoạt động bình thường".
 |
| Toàn cảnh tọa đàm “Hộ kinh doanh trước vấn nạn hàng giả và tuân thủ thuế” . |
Cũng tại tọa đàm diễn ra sáng ngày 22/6, ông Phụng cũng đề xuất một số giải pháp nhằm tạo môi trường kinh doanh rõ ràng, công bằng:
Thứ nhất, các thông tin nội bộ ngành thuế phải thống nhất. Doanh nghiệp, hộ kinh doanh không thể nhận ba câu trả lời khác nhau từ ba cán bộ, thay vào đó thông tin đưa ra cần thống nhất, xuyên suốt và dễ hiểu
Thứ hai, cần kiên quyết mở rộng hóa đơn điện tử. Nhờ đó, doanh thu thực được công khai; Nhà nước minh bạch, người bán nhỏ vẫn giữ quyền miễn thuế.
Thứ ba, cần xem lại ngưỡng doanh thu miễn thuế. Đồng thời, các tỷ lệ thuế khoán trên doanh thu nên rà soát, vì biên lợi nhuận thực tế của nhiều mặt hàng chỉ vài chục nghìn đồng.
Cuối cùng, với doanh nghiệp, hóa đơn điện tử phải ghi đầy đủ thông tin người mua; không còn chuyện “khách lẻ không lấy hóa đơn” khi giao dịch số lượng lớn. Khi giá bán trừ giá vốn được chứng minh bằng hóa đơn đầu vào, đầu ra, doanh nghiệp yên tâm; còn tính thuế kiểu “trên doanh thu” dễ dẫn đến khai thấp, giấu doanh số, đẩy người kinh doanh vào thế khó.
Tóm lại, minh bạch dữ liệu, ngưỡng thuế hợp lý và thông tin nhất quán sẽ giúp hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ yên tâm hoạt động, đồng thời bảo đảm nguồn thu công bằng, bền vững cho Nhà nước.
