Thứ năm 05/06/2025 09:51
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

TS. Tô Hoài Nam: "Doanh nghiệp Việt nên chủ động ứng phó trước thuế đối ứng từ Mỹ"

TS. Tô Hoài Nam cho rằng, đây là thời điểm để doanh nghiệp nhìn nhận lại năng lực nội tại và tận dụng những cơ hội mới trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang có nhiều biến động trước thuế đối ứng mới từ Mỹ.
Thuế đối ứng 46% của Mỹ với Việt Nam chính thức có hiệu lực
Thuế đối ứng 46% của Mỹ với Việt Nam chính thức có hiệu lực

Tận dụng cơ hội mới trong bối cảnh thương mại toàn cầu nhiều biến động

Bắt đầu từ hôm nay (9/4), mức thuế đối ứng từ 10 - 84% đối với hàng hóa nhập khẩu từ 86 quốc gia của Mỹ chính thức có hiệu lực, trong đó có Việt Nam với mức thuế lên đến 46%. Dù động thái này đang đặt ra nhiều thách thức cho doanh nghiệp trong nước – đặc biệt là nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa – song theo TS. Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, đây cũng là thời điểm để doanh nghiệp nhìn nhận lại năng lực nội tại và tận dụng những cơ hội mới trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang có nhiều biến động

chính thức có hiệu lực
TS. Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam

Trao đổi với Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập, TS. Tô Hoài Nam cho rằng, việc Mỹ đột ngột áp thuế cao với hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, là một tín hiệu rõ ràng về xu hướng bảo hộ thương mại đang gia tăng nhanh chóng và khó lường. Điều này không chỉ là chính sách riêng của Mỹ, mà còn có thể lan rộng và trở thành xu hướng toàn cầu. Do vậy, theo TS. Tô Hoài Nam, doanh nghiệp Việt – nhất là khối doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) – cần phải sẵn sàng ứng phó.

TS. Tô Hoài Nam chỉ ra rằng, điểm mạnh của doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ là sự linh hoạt. "Do quy mô nhỏ và nguồn lực hạn chế, các DNNVV, đặc biệt là các doanh nghiệp siêu nhỏ – vốn chiếm tới gần 80% tổng số doanh nghiệp cả nước – rất dễ bị tổn thương trước những thay đổi đột ngột của môi trường kinh tế và chính sách. Tuy nhiên, chính quy mô nhỏ này cũng tạo ra ưu thế linh hoạt và khả năng xoay chuyển nhanh chóng. Nếu được định hướng đúng đắn, cộng thêm sự hỗ trợ kịp thời từ phía Nhà nước và các tổ chức liên quan, các doanh nghiệp này hoàn toàn có thể thích nghi và tận dụng cơ hội một cách hiệu quả", TS.Tô Hoài Nam phân tích.

Ngoài ra, việc Mỹ tăng thuế với hàng hóa Trung Quốc chắc chắn sẽ làm quan hệ giữa hai nước trở nên căng thẳng hơn – và điều này không chỉ gây khó cho Trung Quốc, mà cả Việt Nam cũng phải đối mặt với những thách thức nhất định. Tuy nhiên, TS.Tô Hoài Nam cho rằng, chính sự thay đổi này cũng sẽ tạo ra dư địa cho hàng hóa từ các quốc gia khác – trong đó có Việt Nam – có cơ hội chen chân và thay thế vị trí của Trung Quốc tại thị trường Mỹ.

"Cơ hội cụ thể có hay không thì còn phải xem xét kỹ, nhưng tôi cho rằng, thị trường ngách sẽ trở nên rõ nét hơn đối với một số mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Vấn đề quan trọng là chúng ta phải biết cách khai thác các thị trường này một cách hiệu quả", TS. Tô Hoài Nam chia sẻ.

Trong bối cảnh như vậy, các cơ quan ngoại giao, cơ quan đại diện thương mại và thương vụ Việt Nam ở nước ngoài cần phát huy tối đa vai trò tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp. Họ không thể chỉ dừng lại ở việc đưa ra những khuyến nghị chung chung, mà phải chỉ rõ những thị trường ngách cụ thể, giúp doanh nghiệp tiếp cận thông tin chính xác và kịp thời. Nếu không làm được điều đó thì rõ ràng là các cơ quan này chưa hoàn thành trách nhiệm.

Để làm được điều đó, TS. Tô Hoài Nam cho rằng cần vai trò chủ động của các cơ quan ngoại giao, thương vụ Việt Nam ở nước ngoài trong việc cung cấp thông tin chính xác, cụ thể, thay vì những cảnh báo hoặc khuyến nghị mang tính chung chung. Bên cạnh đó, cần tận dụng mạng lưới kiều bào để mở rộng thị trường, song DNNVV cũng phải tự nâng cao năng lực, duy trì trạng thái sẵn sàng. Trạng thái sẵn sàng ở đây không chỉ là sự chuẩn bị về tinh thần, mà còn là năng lực thực tế. Ví dụ, khi phát hiện ra một cơ hội, doanh nghiệp cần có ngay phương án về logistics, có khả năng điều chỉnh chất lượng hàng hóa, chứng từ, truy xuất nguồn gốc… để có thể đáp ứng mọi yêu cầu từ thị trường một cách nhanh chóng.

Căng thẳng Mỹ - Trung có thể mở ra “khe cửa” cho hàng Việt

Với mức thuế đối ứng mà Tổng thống Donald Trump áp lên hàng chục quốc gia bắt đầu có hiệu lực, Trung Quốc chính là quốc gia chịu mức thuế lớn nhất. Theo đó. ông Trump áp thuế đối ứng 34% lên Trung Quốc hôm 2/4, sau đó ký lệnh áp thêm 50% vào ngày 8/4. Cộng dồn với mức thuế 20% trước đó, Trung Quốc sẽ chịu tổng cộng thuế 104% đối với hàng hóa xuất sang Mỹ kể từ khi ông Donald Trump nhậm chức và ban hành chính sách thuế quan.

"Khi nói về căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, có thể nhận thấy rằng Mỹ sẽ tiếp tục siết chặt việc nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc. Đây chính là cơ hội cho các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam bởi điều này đồng nghĩa với việc các nhà nhập khẩu Mỹ sẽ buộc phải tìm nguồn cung thay thế", TS. Tô Hoài Nam nhận định.

Theo TS. Tô Hoài Nam, Việt Nam cần tận dụng tốt cơ hội này. Hiện nay, Việt Nam đang nằm trong nhóm những quốc gia có tiềm năng lớn để thay thế một phần chuỗi cung ứng từ Trung Quốc, nhờ vào nhiều lợi thế cạnh tranh như: chi phí lao động thấp, vị trí địa lý thuận lợi, môi trường chính trị ổn định và địa chính trị được đánh giá tích cực, đặc biệt là gần các trung tâm sản xuất và tiêu dùng lớn trên thế giới. Thực tế đã chứng minh điều này. Trong các giai đoạn căng thẳng Mỹ - Trung trước đây, nhiều doanh nghiệp Việt Nam trong các lĩnh vực như dệt may, da giày, điện tử đã ghi nhận sự gia tăng đơn hàng từ các đối tác tại Mỹ và châu Âu.

Một trong những cách hiệu quả để giảm tác động của thuế đối ứng là cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng giá trị gia tăng.
Một trong những cách hiệu quả để giảm tác động của thuế đối ứng là cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng giá trị gia tăng.

Ngoài ra, TS Tô Hoài Nam cũng chỉ ra rằng, một lợi thế quan trọng của Việt Nam là mạng lưới các hiệp định thương mại tự do (FTA). Việt Nam hiện là một trong số ít quốc gia ký kết nhiều FTA thế hệ mới nhất hiện nay, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam tiếp cận các thị trường lớn với ưu đãi thuế quan đáng kể. Điều này giúp tăng khả năng cạnh tranh của hàng Việt so với hàng hóa từ các quốc gia chưa có FTA với các đối tác đó. Điển hình như, nhờ Hiệp định EVFTA, thuế xuất khẩu các mặt hàng như cà phê, hạt điều sang thị trường châu Âu đã được giảm về mức 0%. Điều này mở ra dư địa tăng trưởng lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ngành nông sản.

Điểm mạnh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện nay chính là đặc điểm quy mô nhỏ, tổ chức gọn nhẹ, nên dễ dàng điều chỉnh mô hình kinh doanh và thậm chí có thể thay đổi sản phẩm, thị trường một cách linh hoạt và nhanh chóng. Trong khi đó, các doanh nghiệp lớn hay các tập đoàn thường có bộ máy cồng kềnh, khiến quá trình thay đổi trở nên khó khăn và chậm chạp hơn

"Chính nhờ sự linh hoạt và nhanh nhạy đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể chuyển hướng kịp thời theo tín hiệu của thị trường, với tốc độ cao hơn, từ đó giảm thiểu thiệt hại một cách đáng kể. Ví dụ là trong thời kỳ đại dịch COVID-19, nhiều xưởng may quy mô nhỏ đã nhanh chóng chuyển sang sản xuất khẩu trang kháng khuẩn, thậm chí xuất khẩu sang Mỹ và châu Âu. Đây là điều mà nhiều doanh nghiệp lớn không thể kịp thời xoay chuyển. Có thể thấy rõ, rất nhiều doanh nghiệp dệt may đã chuyển sang sản xuất khẩu trang và các thiết bị y tế trong thời gian ngắn để thích ứng và phát triển, chứng minh rõ ràng tính linh hoạt vượt trội của doanh nghiệp nhỏ và vừa", TS Tô Hoài Nam chỉ rõ.

Một lợi thế quan trọng khác mà ông Nam nhấn mạnh là sự quan tâm sâu sát của Đảng và Nhà nước đối với cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trong thời gian qua, nhiều nghị quyết, luật và chính sách cụ thể đã được ban hành nhằm hỗ trợ khu vực này. Tiêu biểu là Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, cùng các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đều khẳng định rõ vai trò then chốt của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nền kinh tế. Mới đây nhất, Chỉ thị số 10 của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 25/3 một lần nữa nhấn mạnh vị trí trung tâm của khu vực này trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội.

Bên cạnh đó, nhiều tổ chức quốc tế cũng đang tài trợ các dự án lớn nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong quá trình chuyển đổi số, phát triển bền vững, tiếp cận tài chính xanh... "Vấn đề đặt ra là làm sao để các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể liên kết lại, hợp lực để khai thác tối đa lợi thế về sự linh hoạt, nhạy bén, kết hợp với các chính sách hỗ trợ của Nhà nước đang được triển khai ngày càng hiệu quả hơn. Cộng hưởng với các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do, sự dịch chuyển của chuỗi cung ứng toàn cầu, thì đây có thể là thời điểm 'vàng', thời điểm bứt phá để khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa khẳng định vai trò và tạo đột phá", ông Nam đề xuất.

TS. Tô Hoài Nam cũng nhấn mạnh thêm, trong bối cảnh hiện nay, sự chủ động chính là yếu tố sống còn. Theo ông Nam, về phía cơ quan nhà nước, cần chủ động trong việc ban hành, thực thi và giám sát chính sách. Về phía doanh nghiệp, không thể ngồi yên chờ đợi chính sách, cũng không thể bị động nghe ngóng thị trường rồi mới bắt đầu kinh doanh. "Doanh nghiệp cần chủ động ứng phó trước thuế đối ứng từ Mỹ, chủ động trong việc nâng cao năng lực, nắm bắt xu thế và sẵn sàng thay đổi để thích ứng và phát triển", TS. Tô Hoài Nam chia sẻ.

Một trong những cách hiệu quả để giảm tác động của thuế đối ứng là cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng giá trị gia tăng. Trong đó, các doanh nghiệp cũng cần đặc biệt chú ý đến quá trình chuyển đổi xanh, bởi đây không còn là một lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. TS Tô Hoài Nam nhấn mạnh, doanh nghiệp nếu không thích ứng kịp sẽ bị tụt lại và đánh mất cơ hội cạnh tranh. Thay vì xem đây là rào cản, cần coi chuyển đổi xanh là cơ hội bứt phá trong phát triển bền vững, nâng cao giá trị thương hiệu và mở rộng thị trường. Hiện nay, các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản đã ban hành tiêu chuẩn rõ ràng về phát thải, năng lượng tái tạo và bảo vệ môi trường. Doanh nghiệp Việt cần chủ động tiếp cận, điều chỉnh và nâng cấp quy trình sản xuất để phù hợp, qua đó tái định vị vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

"Chúng ta không chỉ còn là nơi sản xuất gia công đơn thuần, với lợi thế nhân công rẻ hay tài nguyên rẻ, mà hoàn toàn có thể trở thành đối tác chiến lược, cung cấp các sản phẩm xanh, sạch, thân thiện với môi trường – yếu tố đang ngày càng được các nhà đầu tư và người tiêu dùng trên toàn thế giới đặc biệt coi trọng. Khi các nhà đầu tư nhận thấy sự thay đổi tích cực và chủ động từ phía doanh nghiệp Việt Nam, họ sẽ sẵn sàng hợp tác, rót vốn và đồng hành lâu dài trong chiến lược phát triển bền vững", TS. Tô Hoài Nam nhận định

Tin bài khác
Vốn FDI đổ vào Hà Nội 5 tháng đầu năm gấp 2,6 lần cùng kỳ

Vốn FDI đổ vào Hà Nội 5 tháng đầu năm gấp 2,6 lần cùng kỳ

Chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, Hà Nội đã ghi nhận mức thu hút vốn FDI đạt gần 2,9 tỷ USD, tăng gấp 2,6 lần so với cùng kỳ năm trước.
Tăng thuế thuốc lá – giải pháp “cùng thắng” cho y tế và ngân sách

Tăng thuế thuốc lá – giải pháp “cùng thắng” cho y tế và ngân sách

Theo ông Đặng Khắc Lợi – Phó Cục trưởng Cục Báo chí: “Thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong, vượt qua cả HIV/AIDS, lao và sốt rét cộng lại. Tăng thuế là giải pháp then chốt, không chỉ về mặt tài chính mà còn là chính sách y tế công cộng cấp thiết.”
Khoa học công nghệ: “Đòn bẩy” giúp nông nghiệp Việt Nam bứt phá

Khoa học công nghệ: “Đòn bẩy” giúp nông nghiệp Việt Nam bứt phá

Khoa học công nghệ ngày càng đóng vai trò cốt lõi trong tái cơ cấu nông nghiệp, nâng cao giá trị sản phẩm, phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu.
Bộ Tài chính thúc giải ngân đầu tư công, ưu tiên dự án hạ tầng

Bộ Tài chính thúc giải ngân đầu tư công, ưu tiên dự án hạ tầng

Tốc độ giải ngân đầu tư công năm 2025 đang tăng rõ rệt, Bộ Tài chính yêu cầu xử lý vướng mắc, đảm bảo 100% kế hoạch vốn được giải ngân đúng tiến độ.
Cắt giảm gần 1 năm thủ tục hành chính tạo đột phá phát triển nhà ở xã hội

Cắt giảm gần 1 năm thủ tục hành chính tạo đột phá phát triển nhà ở xã hội

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì Hội nghị triển khai nhằm hiện thực hóa các cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội – một trong những chủ trương trọng điểm trong chiến lược an sinh xã hội quốc gia.
Thường vụ Quốc hội xem xét cơ chế đặc biệt cho đường sắt quốc gia

Thường vụ Quốc hội xem xét cơ chế đặc biệt cho đường sắt quốc gia

Dự thảo nghị quyết về cơ chế đặc thù cho ngành đường sắt sẽ trình Quốc hội vào cuối tháng 6, kỳ vọng tạo đột phá, giải phóng hàng triệu tỷ đồng vốn đầu tư.
Việt Nam chủ động nhập khẩu nông sản Mỹ - gắn kết chuỗi cung ứng toàn cầu

Việt Nam chủ động nhập khẩu nông sản Mỹ - gắn kết chuỗi cung ứng toàn cầu

Chuyến công tác của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cùng đoàn gần 50 doanh nghiệp, hiệp hội nông nghiệp Việt Nam sang Hoa Kỳ không chỉ nhằm xúc tiến nhập khẩu hàng hóa, mà còn thể hiện tư thế chủ động, thiện chí cân bằng thương mại và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng nông lâm thủy sản (NLTS) toàn cầu.
Kiến nghị cơ chế đặc thù cho khu thương mại tự do và trung tâm tài chính quốc tế

Kiến nghị cơ chế đặc thù cho khu thương mại tự do và trung tâm tài chính quốc tế

Đà Nẵng đang chủ động đề xuất các cơ chế chính sách riêng biệt nhằm hiện thực hóa hai dự án chiến lược: Khu thương mại tự do (TMTD) và trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT) Việt Nam đặt tại thành phố.
Chủ động thị trường, kiểm soát dòng hàng: Gỡ nút thắt cho xuất khẩu nông sản Việt

Chủ động thị trường, kiểm soát dòng hàng: Gỡ nút thắt cho xuất khẩu nông sản Việt

Công điện 79/CĐ-TTg do Thủ tướng Phạm Minh Chính ký ban hành ngày 31/5/2025 không chỉ là lời nhắc nhở, mà còn là chỉ đạo hành động khẩn trương, yêu cầu các bộ ngành và địa phương “không để tình trạng ùn tắc nông sản tái diễn”, hướng đến mục tiêu lâu dài: phát triển xuất khẩu nông sản bền vững, chủ động, chính ngạch.
Bỏ thuế khoán, áp kê khai - Hộ kinh doanh vào cuộc cải cách toàn diện

Bỏ thuế khoán, áp kê khai - Hộ kinh doanh vào cuộc cải cách toàn diện

Chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai minh bạch không chỉ hiện đại hóa quản lý thuế mà còn tạo nền tảng phát triển bền vững cho hộ kinh doanh và kinh tế tư nhân.
Khai trương Cổng Pháp luật quốc gia đồng hành doanh nghiệp bước vào kỷ nguyên mới

Khai trương Cổng Pháp luật quốc gia đồng hành doanh nghiệp bước vào kỷ nguyên mới

Sáng nay (31/5), Thủ tướng Chính phủ đã thực hiện nghi thức bấm nút khai trương Cổng Pháp luật quốc gia đồng hành cùng người dân, doanh nghiệp bước vào kỷ nguyên mới.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải pháp quyết liệt nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải pháp quyết liệt nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 77/CĐ-TTg ngày 29/5/2025, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp nhà nước triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh và nâng cao hiệu quả quản trị, đầu tư trong khối doanh nghiệp nhà nước.
Tăng tốc cải thiện hiệu quả doanh nghiệp nhà nước để đạt mục tiêu tăng trưởng 2025

Tăng tốc cải thiện hiệu quả doanh nghiệp nhà nước để đạt mục tiêu tăng trưởng 2025

Ngày 29/5/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 77/CĐ-TTg về các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước.
Thủ tướng yêu cầu mạnh tay cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng

Thủ tướng yêu cầu mạnh tay cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng

Ngày 29/5/2025, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Công điện số 78/CĐ-TTg yêu cầu tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực xây dựng.
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Ngân hàng "mở lòng ra một chút nữa" để giảm lãi suất

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Ngân hàng "mở lòng ra một chút nữa" để giảm lãi suất

Khởi động chương trình tín dụng quy mô 500.000 tỉ đồng nhằm thúc đẩy đầu tư vào hạ tầng, công nghệ số và chuyển đổi số quốc gia, Thủ tướng Phạm Minh Chính mong các ngân hàng "mở lòng ra một chút nữa" để lãi suất thấp hơn ít nhất 1,5% so với lãi suất bình quân trung, dài hạn hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số hiệu quả hơn.