Trung Quốc đối mặt nỗi lo giảm phát khi lạm phát tiêu dùng thấp hơn kỳ vọng

Sự khởi đầu chậm chạp trong nửa cuối năm 2024 đang gia tăng áp lực lên nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Lạm phát tiêu dùng của Trung Quốc đã tăng tốc trong tháng 8, đạt mức cao nhất trong nửa năm qua. Tuy nhiên mức tăng này chủ yếu do chi phí thực phẩm tăng cao bởi những điều kiện thời tiết cực đoan, thay vì sự phục hồi của nhu cầu nội địa. Trong khi đó, giảm phát giá sản xuất đang ngày càng tồi tệ hơn ở quốc gia này.

Sự khởi đầu chậm chạp trong nửa cuối năm 2024 đang gia tăng áp lực lên nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Điều này buộc Trung Quốc phải đưa ra thêm nhiều chính sách trong bối cảnh khủng hoảng nhà ở kéo dài, tình trạng thất nghiệp dai dẳng, nợ nần và căng thẳng thương mại ngày càng leo thang.

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng trước của Trung Quốc đã tăng 0,6% so với cùng kỳ năm ngoái, cao hơn so với mức 0,5% của tháng 7, theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) công bố hôm thứ Hai (9/9). Nhưng con số này vẫn thấp hơn dự báo tăng 0,7% trong cuộc thăm dò của Reuters với các nhà kinh tế.

Chỉ số giá tiêu dùng của Trung Quốc tăng nhẹ (thấp hơn dự kiến) trong khi giảm phát sản xuất vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại (Nguồn: Reuters Graphics)

Theo đó, điều kiện thời tiết khắc nghiệt vào mùa hè vừa qua, từ lũ lụt nghiêm trọng đến nắng nóng gay gắt, đã đẩy giá nông sản lên cao, góp phần làm tăng nhanh lạm phát. Các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc hôm thứ Hai cho biết, tổng diện tích cây trồng bị ảnh hưởng do thiên tai trong tháng 8 lên tới 1,46 triệu hecta.

"Chỉ số CPI cao hơn trong tháng 8 là do nhiệt độ cao và thời tiết mưa nhiều", nhà thống kê của NBS, bà Dong Lijuan, cho biết trong một tuyên bố. Giá thực phẩm đã tăng 2,8% so với cùng kỳ năm trước trong tháng 8, trong khi tháng 7 không có sự thay đổi. Lạm phát không tính thực phẩm giảm từ 0,7% trong tháng 7 xuống còn 0,2%.

“Tuy nhiên, sự phục hồi yếu hơn dự kiến và do đó không đủ để xoa dịu nỗi lo giảm phát. Phần lớn sự cải thiện đến từ sự tăng giá thực phẩm, dễ bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết thay đổi và sự biến động về năng lực sản xuất”, nhà kinh tế Bắc Á tại Coface, Junyu Tan, nhận định.

Cụ thể hơn, chỉ số lạm phát lõi (loại trừ các biến động giá của thực phẩm và nhiên liệu) đã đạt mức 0,3% trong tháng 8 – mức thấp nhất trong gần ba năm rưỡi, giảm từ mức 0,4% trong tháng 7. Chỉ số lạm phát tiêu dùng đã tăng 0,4% so với tháng trước, so với mức tăng 0,5% trong tháng 7 và thấp hơn dự báo của các nhà kinh tế là 0,5%.

Ngoài ra, đồng nhân dân tệ của Trung Quốc đã giảm so với đồng đô la Mỹ vào hôm thứ Hai, khi lợi suất trái phiếu dài hạn của nước này chạm mức thấp kỷ lục sau dữ liệu lạm phát hàng tháng. Điều này đã làm gia tăng lo ngại về nền kinh tế và nêu bật sự cấp thiết của các biện pháp nới lỏng. Thị trường chứng khoán Trung Quốc đã kết thúc phiên giao dịch buổi sáng với xu hướng giảm.

Trong một bình luận gần đây, cựu Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc Yi Gang đã kêu gọi nỗ lực chống lại áp lực giảm phát tại Hội nghị Thượng đỉnh Bund ở Thượng Hải vào tuần trước.

Trước đó, trong bối cảnh doanh số bán ô tô trong nước tiếp tục giảm tháng thứ tư liên tiếp vào tháng 7, một chiến dịch quốc gia đã được triển khai nhằm dành 41 tỷ USD trái phiếu kho bạc dài hạn để hỗ trợ việc nâng cấp thiết bị và trao đổi hàng tiêu dùng. Tuy nhiên chiến dịch này đã không thành công trong việc thúc đẩy niềm tin của người tiêu dùng.

“Những chính sách này cần thời gian để phát huy tác dụng, vì vậy lạm phát do nhu cầu thúc đẩy rõ ràng chưa thể xuất hiện”, ông Tan cho biết.

Trong khi đó, chỉ số giá sản xuất (PPI) trong tháng 8 đã giảm 1,8% so với cùng kỳ năm trước, mức giảm lớn nhất trong bốn tháng. Con số này thấp hơn mức dự báo giảm 1,4% và còn xấu hơn mức giảm 0,8% của tháng 7.

“Áp lực giảm phát hiện nay bắt nguồn từ vấn đề lớn hơn là thặng dư sản xuất, khi sản lượng vẫn vượt quá nhu cầu”, ông Tan từ Coface nói.

“Chúng tôi cho rằng, tăng chi tiêu tài khóa sẽ thúc đẩy nhu cầu nội địa trong những tháng tới. Tuy nhiên, chính sách của chính phủ vẫn quá nghiêng về đầu tư, và việc tăng chi tiêu tài khóa có thể cuối cùng sẽ làm trầm trọng thêm vấn đề về dư thừa năng lực sản xuất”, Gabriel Ng, trợ lý kinh tế tại Capital Economics, nhận định.

Hoạt động kinh tế trì trệ đã khiến các công ty môi giới toàn cầu hạ dự báo tăng trưởng của Trung Quốc cho năm 2024 xuống dưới mục tiêu chính thức là 5%.