Thiếu nhà ở cho công nhân - thách thức và cơ hội của doanh nghiệp

Trong khi ngành công nghiệp Việt Nam tiếp tục phát triển mạnh mẽ, việc cung cấp nhà ở cho công nhân là một thách thức đáng kể. Với hơn 4,5 triệu lao động hoạt động trong khu công nghiệp, nhu cầu chỗ ở tương đương với khoảng 12,5 triệu mét vuông sàn. Tuy nhiên, nguồn cung hiện tại chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu này.

Nhà ở công nhân không chỉ đáp ứng nhu cầu chỗ ở, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra một môi trường sống an toàn và tiện nghi cho công nhân làm việc trong các khu công nghiệp. Tình trạng hiện tại của nguồn cung nhà ở công nhân đã được các chuyên gia nhận định. Ông Nguyễn Hồng Vân, Phó Giám đốc dịch vụ tư vấn & định giá Savills Hà Nội, cho biết Việt Nam có hơn 4,5 triệu lao động trong khu công nghiệp, trong đó một nửa cần chỗ ở, tương đương với 12,5 triệu mét vuông sàn. Tuy nhiên, nguồn cung nhà ở công nhân hiện nay chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu này.

Tình hình này đặc biệt phức tạp tại thị trường Hải Phòng, một trong những trung tâm phát triển công nghiệp hàng đầu miền Bắc. Với 14 khu công nghiệp và 26 cụm công nghiệp đang hoạt động, hơn 200.000 lao động đã tập trung tại đây, trong đó ước tính có 50.000 lao động nhập cư. Dự kiến, với việc phát triển thêm 15 khu công nghiệp trên diện tích trên 6.000 ha đất, cần tới 300.000 người lao động và khoảng 1,5 triệu mét vuông sàn cho nhà ở công nhân. Tuy nhiên, thực tế vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu này.

Ông Tạ Việt Anh từ Quỹ Hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) thừa nhận rằng nhu cầu nhà ở xã và nhà ở công nhân đang tăng lên nhanh chóng, nhưng quá trình phát triển đang gặp nhiều khó khăn, dẫn đến thành tựu thấp hơn mục tiêu đã đề ra. Hiện chỉ có khoảng 5,2 triệu mét vuông sàn đã được xây dựng, chiếm 41,6% so với "Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030" đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ ngày 30/11/2011.

Các chuyên gia cho biết rằng việc cung cấp nhà ở cho công nhân là một vấn đề mà nhiều quốc gia Đông Nam Á quan tâm và đã triển khai thành công. Singapore là một ví dụ điển hình với chính sách nhà ở cho người dân thành công, trong đó Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các tòa nhà nhằm đáp ứng nhu cầu chỗ ở. Tuy nhiên, ở Việt Nam, dù đã đặt ra những mục tiêu rõ ràng, việc thực hiện vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, dẫn đến việc một số lượng lớn công nhân chưa có cơ hội tiếp cận nhà ở xã hội.

Ông Vũ Minh Tiến từ Viện Công nhân và công đoàn, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết: "Những tỉnh và thành phố có nhiều khu công nghiệp phát triển như Hà Nội, Đồng Nai, Bình Dương và Long An thường có nhu cầu nhà ở rất cao, chiếm 70-80% tổng nhu cầu. Tuy nhiên, thu nhập để mua nhà là rất khó khăn, dẫn đến 80-90% công nhân phải chấp nhận sống trọ trong khu vực do dân cư xây dựng. Chỉ một số ít công nhân sống trong ký túc xá hoặc khu lưu trú doanh nghiệp, và rất ít người có khả năng mua nhà ở xã hội". Ông cũng nhấn mạnh rằng do thiếu hụt nguồn cung, các dãy trọ xung quanh khu công nghiệp "mọc lên" như nấm, nhưng phần lớn là nhà cũ kỹ, quá đông đúc và tiềm ẩn nhiều rủi ro về sức khỏe và an toàn.

Mặc dù có những khó khăn, các chuyên gia lưu ý rằng dự án nhà ở công nhân sẽ được triển khai trong thời gian tới và doanh nghiệp tư nhân có thể hưởng lợi khi đầu tư vào phân khúc này. Chỉ số giá quý 1/2023 của Savills cũng cho thấy khu vực sản xuất đã tăng thêm 482.000 lao động so với cùng kỳ năm trước, điều này thể hiện nhu cầu lao động tăng mạnh từ đầu năm. Do đó, việc đầu tư vào nhà ở công nhân có thể mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp tư nhân.

PV (t/h)