Thứ bảy 19/07/2025 11:24
Hotline: 024.355.63.010
Bất động sản

Thách thức và quy định pháp lý trong cải tạo chung cư cũ

14/08/2024 09:25
Theo thông tin từ Bộ Xây dựng, tính đến thời điểm gần đây, Hà Nội có khoảng 1.800 tòa chung cư cũ, trong khi TP. Hồ Chí Minh có khoảng 1.521 tòa chung cư cũ.

Nhiều trong số các tòa nhà này đã xuống cấp nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho cư dân sinh sống tại đó. Việc cải tạo và xây dựng lại các chung cư cũ là một vấn đề cấp bách đối với cả hai thành phố này, nhằm đảm bảo an toàn và cải thiện điều kiện sống cho người dân.

Việc cải tạo và nâng cấp các tòa chung cư cũ tại Việt Nam phải tuân thủ một số quy định pháp luật liên quan, chủ yếu được quy định trong Luật Nhà ở và các văn bản pháp lý liên quan
Việc cải tạo và nâng cấp các tòa chung cư cũ phải tuân thủ một số quy định pháp luật liên quan, chủ yếu được quy định trong Luật Nhà ở và các văn bản pháp lý liên quan.

Việc cải tạo chung cư cũ tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã trở thành một vấn đề cấp bách, khi hàng trăm tòa nhà đã xuống cấp nghiêm trọng, đe dọa an toàn của cư dân. Tuy nhiên, tiến độ cải tạo những khu chung cư này vẫn rất chậm chạp, với chỉ khoảng 1% số chung cư cũ được cải tạo hoàn thành tại Hà Nội kể từ năm 2005. Nguyên nhân chủ yếu là do thiếu các chính sách cụ thể nhằm hài hòa lợi ích giữa các bên liên quan, bao gồm chính quyền, người dân và doanh nghiệp.

Từ ngày 1/8/2024, 3 luật quan trọng là Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản, và Luật Nhà ở đã có hiệu lực, cùng với các văn bản hướng dẫn thi hành như Nghị định 98/2024/NĐ-CP về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư. Những quy định mới này được kỳ vọng sẽ tạo ra sự cân bằng lợi ích giữa các bên, thúc đẩy quá trình cải tạo chung cư cũ.

Cụ thể, Luật Nhà ở năm 2023 đã sửa đổi và bổ sung nhiều nội dung quan trọng. Những thay đổi này được đánh giá là phù hợp với điều kiện thực tế, giúp tháo gỡ những khó khăn, bất cập trong việc cải tạo, xây dựng lại chung cư và nhà tập thể cũ. Một trong những điểm nổi bật của Luật Nhà ở 2023 là việc đưa ra các cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào quá trình cải tạo, đồng thời bảo vệ quyền lợi của cư dân sống trong các tòa nhà chung cư cũ.

Luật Đất đai và Luật Kinh doanh bất động sản cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tháo gỡ vướng mắc. Các quy định mới tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất và phát triển dự án bất động sản, từ đó thúc đẩy quá trình cải tạo chung cư cũ. Những cải cách này không chỉ giúp cải thiện điều kiện sống cho cư dân mà còn góp phần chỉnh trang đô thị, nâng cao giá trị bất động sản tại các khu vực trung tâm.

Việc cải tạo và nâng cấp các tòa chung cư cũ là một nhiệm vụ đầy thách thức, đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các yêu cầu pháp lý và thủ tục cần thiết. Đầu tiên, quá trình này bắt đầu với việc khảo sát và đánh giá hiện trạng kỹ thuật của tòa nhà để xác định mức độ xuống cấp và nhu cầu cải tạo. Sau đó, một kế hoạch chi tiết về việc cải tạo, bao gồm thiết kế kiến trúc, kỹ thuật và dự toán chi phí, cần được lập ra.

Tuy nhiên, một trong những trở ngại lớn nhất là việc đạt được sự đồng thuận từ cư dân. Sự đồng thuận của cư dân là yếu tố quan trọng, nhưng thường khó đạt được do sự khác biệt về lợi ích và quan điểm. Thông thường, việc cải tạo cần có sự đồng thuận của ít nhất 70% cư dân. Sau khi có sự đồng thuận, hồ sơ xin cấp phép cải tạo cần được nộp tại cơ quan chức năng có thẩm quyền, thường là Sở Xây dựng địa phương. Hồ sơ này bao gồm kế hoạch cải tạo, bản vẽ thiết kế và các giấy tờ pháp lý liên quan.

Việc lựa chọn nhà thầu có đủ năng lực và kinh nghiệm để thực hiện dự án cải tạo là bước tiếp theo. Sau đó, các bên liên quan, bao gồm chủ đầu tư, nhà thầu và đại diện cư dân, cần ký kết hợp đồng. Quá trình thực hiện cải tạo phải tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng đã được phê duyệt. Đồng thời, giám sát quá trình thi công và tổ chức nghiệm thu công trình sau khi hoàn thành cũng là bước không thể thiếu.

Bên cạnh những thủ tục này, việc cải tạo chung cư cũ còn đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức khác. Hạn chế về tài chính là một vấn đề lớn, khi nhiều dự án yêu cầu nguồn vốn lớn mà chủ đầu tư có thể gặp khó khăn trong việc huy động. Thủ tục pháp lý phức tạp và thường mất nhiều thời gian cũng là một rào cản đáng kể. Đối với các doanh nghiệp, lợi ích kinh tế từ việc cải tạo chung cư cũ có thể không rõ ràng, đặc biệt khi diện tích đất không đủ lớn để xây dựng thêm các căn hộ mới.

Việc tái định cư cho cư dân trong quá trình cải tạo là một thách thức lớn khác. Đảm bảo nơi ở tạm thời và điều kiện sống cho cư dân trong thời gian cải tạo là vấn đề cần được giải quyết. Nhiều tòa chung cư cũ có cơ sở hạ tầng xuống cấp nghiêm trọng, đòi hỏi phải cải tạo toàn diện, từ hệ thống điện nước đến kết cấu chịu lực, điều này làm tăng chi phí và thời gian cải tạo. Đảm bảo an toàn trong quá trình thi công và chất lượng công trình sau khi cải tạo cũng là một thách thức lớn, đặc biệt với những tòa nhà đã quá cũ kỹ.

Vai trò của chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ và thúc đẩy các dự án cải tạo là rất quan trọng. Tuy nhiên, sự can thiệp không hiệu quả hoặc thiếu quyết liệt có thể làm chậm tiến độ cải tạo. Những khó khăn và thách thức này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, bao gồm chính quyền, doanh nghiệp và cư dân, để tìm ra giải pháp hợp lý và khả thi cho việc cải tạo các tòa chung cư cũ.

Việc cải tạo và nâng cấp các tòa chung cư cũ phải tuân thủ một số quy định pháp luật liên quan, chủ yếu được quy định trong Luật Nhà ở và các văn bản pháp lý liên quan. Dưới đây là một số quy định và điều khoản quan trọng:

Luật Nhà ở 2014: Điều 99: Quy định về việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư. Theo đó, việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ phải được thực hiện khi nhà chung cư bị hư hỏng nặng, có nguy cơ sập đổ, không đảm bảo an toàn cho người sử dụng.

Điều 110: Quy định về quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu nhà chung cư trong việc cải tạo, sửa chữa nhà ở. Nghị định 101/2015/NĐ-CP về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư: Nghị định này hướng dẫn chi tiết về trình tự, thủ tục cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ, bao gồm việc đánh giá chất lượng, lập và phê duyệt kế hoạch cải tạo, cũng như việc tổ chức thực hiện dự án cải tạo.

Thông tư 21/2016/TT-BXD: Thông tư này quy định chi tiết một số nội dung về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo Nghị định 101/2015/NĐ-CP, bao gồm các mẫu văn bản và quy trình thực hiện. Quyết định của UBND cấp tỉnh/thành phố: Tại mỗi địa phương, UBND cấp tỉnh hoặc thành phố có thể ban hành các quyết định cụ thể hướng dẫn việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ trên địa bàn, phù hợp với đặc thù và nhu cầu của từng địa phương.

Luật Xây dựng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2020): Quy định về trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng, trong đó có việc cấp phép cho các dự án cải tạo, nâng cấp nhà chung cư. Các quy định này nhằm đảm bảo rằng quá trình cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ được thực hiện một cách an toàn, hiệu quả, và phù hợp với lợi ích của cả chủ đầu tư và cư dân.

Để thực hiện một dự án cải tạo chung cư cũ, các bên liên quan cần nắm rõ và tuân thủ các quy định pháp luật này, cũng như thường xuyên cập nhật các văn bản pháp luật mới nhất liên quan đến lĩnh vực này.

Trần Tùng

Tin bài khác
Vì sao dòng tiền đầu tư bất động sản tiếp tục “Nam tiến”?

Vì sao dòng tiền đầu tư bất động sản tiếp tục “Nam tiến”?

Dòng tiền đầu tư bất động sản đang dịch chuyển mạnh từ Bắc vào Nam. Vì miền Bắc giá neo cao, sức hút giảm, trong khi miền Nam bùng nổ dự án, giá hợp lý...
Thị trường nhà ở: Chênh lệch lớn giữa cung – cầu

Thị trường nhà ở: Chênh lệch lớn giữa cung – cầu

Savills dự báo triển vọng dài hạn thị trường nhà ở Việt Nam sẽ được củng cố nhờ các cải cách pháp lý, hạ tầng giao thông và xu hướng tiêu dùng của tầng lớp trung lưu tăng trưởng mạnh.
Những yếu tố nào khiến giá bất động sản khó giảm?

Những yếu tố nào khiến giá bất động sản khó giảm?

Thị trường bất động sản chứng kiến nguồn cung tăng mạnh nhưng giá liên tục thiết lập mặt bằng mới. Các chuyên gia chỉ ra nhiều nguyên nhân sâu xa khiến giá nhà khó giảm.
TS. Võ Trí Thành: Bất động sản Hải Phòng hội tụ ba lợi thế phát triển

TS. Võ Trí Thành: Bất động sản Hải Phòng hội tụ ba lợi thế phát triển

Sự kết hợp giữa nền tảng sản xuất, chính sách linh hoạt và chất lượng sống cao giúp Hải Phòng trở thành điểm đến hấp dẫn cho nhà đầu tư chiến lược.
Chuyển dịch thuê toàn cầu: Bất động sản công nghiệp Việt Nam đang ở đâu?

Chuyển dịch thuê toàn cầu: Bất động sản công nghiệp Việt Nam đang ở đâu?

Sự thay đổi chiến lược thuê của các tập đoàn toàn cầu đang tạo bước ngoặt cho bất động sản công nghiệp. Việt Nam đứng trước cơ hội vàng – nhưng liệu có đủ năng lực để nắm bắt?
Cải cách hành chính: Đòn bẩy mới cho bất động sản “bứt phá”

Cải cách hành chính: Đòn bẩy mới cho bất động sản “bứt phá”

Triển khai mô hình chính quyền đô thị hai cấp và sáp nhập địa giới hành chính từ 1/7/2025 mở ra cơ hội vàng giúc thị trường bất động sản chuyển mình vượt rào cản.
Chủ tịch VACC: Cần giải quyết tình trạng “giá đất đuổi giá nhà”

Chủ tịch VACC: Cần giải quyết tình trạng “giá đất đuổi giá nhà”

Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Nguyễn Quốc Hiệp đề xuất cải cách thủ tục hành chính và quy định đấu thầu để xử lý tình trạng “giá đất đuổi giá nhà”, thúc đẩy bất động sản bền vững.
Khánh Hòa: Kêu gọi đầu tư khai thác du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng tại 2 khu rừng phòng hộ

Khánh Hòa: Kêu gọi đầu tư khai thác du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng tại 2 khu rừng phòng hộ

Ban Quản lý rừng phòng hộ Bắc và Nam Khánh Hòa vừa công bố kế hoạch cho thuê môi trường rừng để khai thác du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng và giải trí tại hai khu vực này.
Đề xuất điều chỉnh bảng giá đất nông nghiệp TP. Hồ Chí Minh bằng 65–70% giá đất ở

Đề xuất điều chỉnh bảng giá đất nông nghiệp TP. Hồ Chí Minh bằng 65–70% giá đất ở

Viện Kinh tế Tài nguyên và Môi trường TP. Hồ Chí Minh vừa có văn bản gửi Chủ tịch UBND Thành phố kiến nghị điều chỉnh giá đất nông nghiệp trong Quyết định 79/2024 theo hướng tăng lên mức bằng 65–70% giá đất ở trong bảng giá đất.
Đề xuất bổ sung sân bay Măng Đen, Vân Phong vào quy hoạch hàng không quốc gia

Đề xuất bổ sung sân bay Măng Đen, Vân Phong vào quy hoạch hàng không quốc gia

Bộ Xây dựng vừa trình Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, bổ sung hai sân bay Măng Đen và Vân Phong, mở ra cơ hội đột phá kinh tế - xã hội cho các địa phương.
Chi phí xây dựng leo thang bất động sản bị tác động thế nào?

Chi phí xây dựng leo thang bất động sản bị tác động thế nào?

Báo cáo Savills Impacts chỉ rõ chi phí, tài chính và nhân lực đang ghìm ngành xây dựng. Chịu áp lực nhưng mở ra hướng đi bền vững cho thị trường bất động sản.
Cơ hội vàng để quy hoạch thông minh sau sáp nhập địa giới hành chính

Cơ hội vàng để quy hoạch thông minh sau sáp nhập địa giới hành chính

Việc sáp nhập đơn vị hành chính và chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp mở ra cơ hội vàng cho quy hoạch thông minh.
Có rủi ro từ quy định tính thêm 5,4%/năm tiền sử dụng đất chưa nộp?

Có rủi ro từ quy định tính thêm 5,4%/năm tiền sử dụng đất chưa nộp?

Dự thảo sửa đổi Nghị định 103 quy định mức thu bổ sung 5,4%/năm đối với tiền sử dụng đất chưa nộp đang vấp phải phản ứng từ doanh nghiệp bất động sản. Các nhà đầu tư cảnh báo rủi ro pháp lý và tài chính và đề xuất điều chỉnh chính sách để tránh gây tắc nghẽn thị trường.
Đà Nẵng điều chỉnh giá đất: Mức tăng “sốc” từ 125%–172%

Đà Nẵng điều chỉnh giá đất: Mức tăng “sốc” từ 125%–172%

UBND TP Đà Nẵng ban hành Quyết định 45, điều chỉnh giá đất từ 7-7-2025, tăng mạnh đến 170%. Đường Bạch Đằng lên gần 341 triệu đồng/m², nguồn thu ngân sách bùng nổ, báo hiệu cơ hội và thách thức cho thị trường bất động sản.
Tập đoàn Bcons tổ chức lễ khởi công Dự án Bcons Bình An Đông Tây

Tập đoàn Bcons tổ chức lễ khởi công Dự án Bcons Bình An Đông Tây

Ngày 28/6/2025, sự kiện “Lễ khởi công dự án Bcons Bình An – Đông Tây” là mốc son ghi dấu cho sự phát triển và khẳng định sự gắn bó của Bcons với mảnh đất Bình Dương.