Rào cản khiến doanh nghiệp Việt chưa tiếp cận được nguồn vốn xanh

Trái phiếu xanh: Cơ hội vàng để Việt Nam đạt mục tiêu Net Zero

Để thúc đẩy hành trình xanh hóa nền kinh tế, tài chính xanh là một phương thức đặc biệt mà các quốc gia trên thế giới đều coi trọng.

Trên toàn cầu, ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị doanh nghiệp) đã vượt khỏi phạm vi xu hướng để trở thành trụ cột trong chiến lược kinh doanh của các tập đoàn lớn.

Báo cáo từ McKinsey năm 2023 cho thấy, 83% trong số 2.000 giám đốc điều hành toàn cầu được khảo sát khẳng định đã tích hợp ESG vào chiến lược doanh nghiệp, không chỉ để tuân thủ pháp lý mà còn hướng đến gia tăng giá trị dài hạn.

Tại Việt Nam, tài chính xanh đang được xem là chìa khóa để hiện thực hóa chiến lược tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Dù còn là khái niệm mới, Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến đáng kể, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế và các cam kết quốc tế như Net Zero 2050 tại COP26.

Theo PwC Việt Nam, năm 2022, chỉ 35% doanh nghiệp niêm yết trên HOSE có kế hoạch ESG cụ thể. Tuy nhiên, đến năm 2023, con số này đã tăng vọt lên 66% theo khảo sát của KPMG, phản ánh sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của doanh nghiệp Việt.

Trong bối cảnh nhu cầu đầu tư có trách nhiệm ngày càng gia tăng, việc hiểu rõ bức tranh xếp hạng ESG là điều cần thiết đối với nhà đầu tư, doanh nghiệp và các nhà hoạch định chính sách.

Với mục tiêu “Khám phá tương lai tài chính bền vững: Nâng tầm hiểu biết về tài chính xanh, đón đầu xu hướng và thúc đẩy đầu tư có trách nhiệm tại Việt Nam” - “Hội thảo Tài chính xanh 2025 – Vietnam Green Finance 2025” do S&I Ratings và Fitch Ratings Inc. đồng tổ chức vào chiều 28/9/2025 tại TP. Hồ Chí Minh.

Bà Hoàng Việt Phương – Tổng giám đốc S&I Ratings – cho rằng hội thảo cũng chính là cam kết đồng hành của S&I Ratings trong việc thúc đẩy hoạt động tài chính xanh nhằm thu hút được nguồn vốn xanh cho các doanh nghiệp Việt Nam.

“Doanh nghiệp các ngành năng lượng tiếp cận nhiều nhất với tài chính xanh, sau đó kỳ vọng mở rộng thêm với hạ tầng, logistics, bất động sản, nông nghiệp và nhiều ngành nghề khác”, bà Phương nói.

Tại hội thảo, ông Lê Nhị Năng - Trưởng đại diện văn phòng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) tại TP. Hồ Chí Minh – cho rằng một trong các công cụ tài chính xanh hiện được đưa vào luật hóa trong Luật Bảo vệ môi trường là tín dụng xanh và trái phiếu xanh.

Ông Lê Nhị Năng - Trưởng đại diện văn phòng Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) tại TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: SA.

Trong đó, trái phiếu xanh với tư cách là một công cụ tài chính đặc thù, không chỉ giúp doanh nghiệp huy động vốn cho các dự án thân thiện với môi trường mà còn tạo ra giá trị lan tỏa cho cộng đồng, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng xanh hóa.

Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ với cộng đồng quốc tế về phát triển xanh, đặc biệt là mục tiêu đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 được nêu trong tuyên bố tại COP26. Theo đó, các cơ quan quản lý Nhà nước đã có nhiều nỗ lực trong việc hoàn thiện khung pháp lý.

Tuy nhiên, vẫn còn những thách thức đang tồn tại trên thị trường tài chính xanh. Một trong những nguyên nhân đó là chi phí phát hành trái phiếu xanh hiện vẫn chưa thực sự hấp dẫn so với trái phiếu thông thường, ông Năng thừa nhận.

Ngoài ra, hệ sinh thái hỗ trợ, bao gồm công tác xác minh độc lập, cơ sở dữ liệu tài chính xanh, ứng dụng công nghệ số trong giám sát sử dụng vốn vẫn đang trong quá trình hình thành.

Ông Năng cho biết thêm, để tháo gỡ dần các vướng mắc, gần đây Chính phủ có ban hành Nghị định số 119/2025 có hiệu lực từ ngày 01/8/2025, làm rõ đối tượng áp dụng và hoàn thiện quy định để phát triển thị trường hạn ngạch và tín chỉ carbon tại Việt Nam, dự kiến sẽ được thí điểm trong thời gian tới.

Còn bà Hoàng Việt Phương cho rằng khi tiếp cận nguồn vốn xanh, doanh nghiệp cũng phải đầu tư chi phí và cần bên thứ 3 xác nhận tuân thủ đúng các tiêu chuẩn về ESG. Các doanh nghiệp lớn đã thực thi ESG vì nhận thấy lợi ích về mặt dài hạn.

“Nếu cộng đồng doanh nghiệp tiếp tục tuân thủ tiêu chí ESG và nhận được các chính sách hỗ trợ từ Chính phủ thì dần dần sẽ tác động lan tỏa. Lúc đó, các doanh nghiệp nhỏ hơn cũng sẽ quan tâm, dần áp dụng con đường ESG để tiếp cận nguồn vốn với chi phí thấp hơn”, bà Phương nêu quan điểm.