Thứ ba 22/04/2025 00:56
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Phát triển theo chuỗi giá trị liên kết: Hướng đi bền vững cho nông nghiệp Việt Nam

29/08/2024 17:02
Để thúc đẩy tiêu thụ nông sản một cách tốt nhất và nâng cao giá trị cho nông sản Việt thì việc phát triển hiệu quả và bền vững chuỗi giá trị nông sản là vấn đề sống còn trong tái cơ cấu nông nghiệp.
Việc phát triển hiệu quả và bền vững chuỗi giá trị nông sản là vấn đề sống còn trong tái cơ cấu nông nghiệp
Việc phát triển hiệu quả và bền vững chuỗi giá trị nông sản là vấn đề sống còn trong tái cơ cấu nông nghiệp. Ảnh: Internet

Xây dựng sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị là xu thế tất yếu

Sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị hiện nay được coi là hướng đi bền vững giúp nâng cao hiệu quả sản xuất và thu nhập cho nông dân và doanh nghiệp. Hình thức này đảm bảo cho các tác nhân tham gia trong chuỗi giá trị chia sẻ quyền lợi, trách nhiệm với nhau, điều tiết cung cầu thị trường và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Do đó, việc xây dựng sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị hiện nay đang là xu thế tất yếu.

Để thúc đẩy tiêu thụ nông sản một cách tốt nhất và nâng cao giá trị cho nông sản Việt thì việc phát triển hiệu quả và bền vững chuỗi giá trị nông sản là vấn đề sống còn trong tái cơ cấu nông nghiệp. Điều này nhằm đáp ứng cho thị trường quốc tế đang tiếp tục mở rộng cho Việt Nam với gần 20 FTA đã ký kết và đàm phán, cũng như đáp ứng nhu cầu cho thị trường trong nước với quy mô hơn 100 triệu dân.

Ông Nguyễn Như Tiệp - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và phát triển thị trường.
Ông Nguyễn Như Tiệp - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và phát triển thị trường.

Chia sẻ với Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập bên lề Diễn đàn "Thúc đẩy hợp tác, liên kết, phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp tại Việt Nam" được tổ chức sáng ngày 29/8, ông Nguyễn Như Tiệp - Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và phát triển thị trường cho biết: "Chuỗi giá trị nông nghiệp Việt Nam gần đây đã có những bước phát triển vượt bậc, xây dựng được hơn 2.500 chuỗi lớn. Có rất nhiều sản phẩm nông sản Việt Nam đã được cải thiện đáng kể về mặt chất lượng để tham gia chuỗi giá trị. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam năm nay có khả năng tăng so với năm trước, năm ngoái là 53 tỷ USD thì năm nay có thể sẽ từ 55 tỷ USD trở lên".

Chuỗi giá trị đang trong quá trình phát triển, tuy nhiên theo ông Tiệp nhận định, còn một số điểm nghẽn. "Một thực tế đang gặp phải hiện nay trong liên kết chuỗi giá trị nông nghiệp là vướng mắc giữa người sản xuất với doanh nghiệp. Điều này thì Bộ Nông nghiệp cũng đã nhìn thấy và đang tổ chức các đề án để phát triển vùng nguyên liệu, các sản phẩm nông sản chủ lực như cà phê, gạo, tôm, cá,… Chỉ khi chúng ta phát triển được nguồn nhiên liệu chuẩn, đồng đều về mặt chất lượng thì sẽ xây dựng được nhãn hiệu và phát triển được thành thương hiệu. Chỗ này thì vai trò của doanh nghiệp rất quan trọng", ông Tiệp chia sẻ.

Để nông nghiệp Việt Nam phát triển bền vững theo hướng nâng cao giá trị gia tăng, ông Tiệp đề xuất cần đổi mới sản xuất nông nghiệp thông qua việc tăng cường hợp tác, liên kết chặt chẽ trong chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ giữa nông dân, hợp tác xã, tổ hợp tác với doanh nghiệp. Theo ông, doanh nghiệp phải liên kết sâu từ khi người nông dân trồng, chăn nuôi và hỗ trợ kỹ thuật cho người ta, cùng giám sát với người ta thì đương nhiên sẽ bền vững hơn rất nhiều, bền vững không chỉ là tác động kinh tế mà còn bền vững về cả mặt kỹ thuật, đảm bảo năng suất chất lượng và hiệu quả trong liên kết chuỗi giá trị nông nghiệp.

Ông Tiệp cũng thông tin thêm, hiện có rất nhiều chủ doanh nghiệp trẻ đầu tư vào nông nghiệp, họ tổ chức sản xuất tốt, đưa ra các sản phẩm chất lượng, có thể thu thập đóng gói ngay tại trang trại và bán hàng qua thương mại điện tử. Thông thường, chuỗi truyền thống là phải qua chế biến, qua bán buôn bán lẻ nhưng đến giờ đã có những chuỗi ngắn hơn, từ trang trại sản xuất đã có thể bán thẳng cho người tiêu dùng. Ở đó người ta sản xuất, thu hoạch, đóng gói và giao hàng thẳng đến người tiêu dùng. Điều này giúp người nông dân không chỉ sản xuất mà gắn kết trực tiếp với thị trường, xu hướng này sẽ phát triển hơn nữa trong thời gian tới.

Quy mô hoạt động tài trợ chuỗi cung ứng tại Việt Nam còn hạn chế

Cũng tại Diễn đàn, TS. Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia đã chia sẻ bức tranh tổng quát về thực trạng tài trợ chuỗi cung ứng nông sản Việt Nam.

Theo ông Lực, quy mô hoạt động tài trợ chuỗi cung ứng tại Việt Nam còn rất nhỏ trong khi kim ngạch xuất nhập khẩu tăng khá (khoảng 10%/năm giai đoạn 2013-2023). Năm 2023, các ngân hàng thương mại chỉ tài trợ thương mại cho 20% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu; trong đó, tài trợ chuỗi cung ứng chỉ chiếm 2%. Ngoài ra, các đơn vị cung cấp chủ yếu vẫn là các ngân hàng thương mại, các công ty tài chính chưa tham gia nhiều.

Sản phẩm tài trợ chuỗi cung ứng (SCF) có nhiều rào cản đối với người nông dân khi tiếp cận. Đó là các ngân hàng thương mại thường yêu cầu phải có tài sản đảm bảo, trong khi các sản phẩm tài trợ thương mại gồm tài trợ cho các khoản phải thu, tài trợ hóa đơn, tài trợ lô hàng… còn ít được áp dụng do tính chất rủi ro.

Ảnh minh họa
TS. Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia chia sẻ tại Diễn đàn.

Nhằm khắc phục những vướng mắc trên, ông Lực đề xuất một số giải pháp đối với cơ quan quản lý:

Thứ nhất, hoàn thiện khung pháp lý, đẩy nhanh tiến độ xây dựng hành lang pháp lý cho các mô hình kinh doanh mới (cơ chế sanbox cho Fintech, cho vay ngang hàng, cơ chế chia sẻ dữ liệu...v.v).

Thứ hai, tổng kết đánh giá và có phương án tiếp theo đối với bảo hiểm nông nghiệp.

Thứ ba, tiếp tục phát triển thị trường vốn, đặc biệt là thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Thứ tư, hoàn thiện hệ thống thông tin, dữ liệu dự báo về thị trường, giá cả nông sản nhằm giúp nông dân và doanh nghiệp có định hướng sản xuất, tiêu thụ ổn định.

Thứ năm, cần có chiến lược tiếp thị và mở rộng thị trường xuất khẩu nông sản, tập trung xây dựng thương hiệu, tận dụng FTA thế hệ mới; quyết tâm tháo gỡ thẻ vàng EU.

Cuối cùng, UBND các tỉnh, TP đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng và quyền sở hữu tài sản trên đất (đặc biệt là tài sản như nhà kính, nhà lưới, ao nuôi...).

Về phía các DN nông nghiệp, ông Lực cũng đề xuất doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu về các giải pháp tài trợ chuỗi cung ứng và các lợi ích; tăng cường minh bạch hóa thông tin để có thể tiếp cận các sản phẩm SCF nói riêng và dịch vụ tài chính nói chung; chủ động nghiên cứu để chuyển hướng sang nông nghiệp xanh, phát triển bền vững để có thể tiếp cận nguồn vốn trong và ngoài nước cho lĩnh vực này.

Vai trò các hợp tác xã trong quá trình sản xuất nông nghiệp

Có thể nói, trong hợp tác, liên kết, phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp tại Việt Nam, vai trò của hợp tác xã là không thể phủ nhận. Các hợp tác xã (HTX) có vai trò cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp để liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, nâng cao thu nhập cho thành viên.

Hiện nay cả nước đang có trên 4.000 hợp tác xã tham gia liên kết theo chuỗi giá trị (chiếm gần 13% tổng số hợp tác xã) với các hình thức liên kết chuỗi giá trị phát triển đa dạng theo các công đoạn trong chuỗi giá trị nông sản.

Hiện nay cả nước đang có trên 4.000 hợp tác xã tham gia liên kết theo chuỗi giá trị (chiếm gần 13% tổng số hợp tác xã)
Hiện nay cả nước đang có trên 4.000 hợp tác xã tham gia liên kết theo chuỗi giá trị (chiếm gần 13% tổng số hợp tác xã).

Tại diễn đàn, ông Ngô Sỹ Đạt - Giám đốc Viện Nghiên cứu thị trường và thể chế nông nghiệp, cũng đã đề cao vai trò các hợp tác xã trong quá trình sản xuất nông nghiệp. Hợp tác xã có thế mạnh là có mạng lưới rộng khắp cả nước, tạo ra sản phẩm nông sản có giá trị, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người dân. Hợp tác xã là đầu mối tiếp nhận chuyển giao khoa học kỹ thuật, chính sách của Nhà nước và các nguồn khuyến nông, công trình hạ tầng phục vụ sản xuất kinh doanh, bảo hiểm cho nông dân, hỗ trợ vùng khó khăn, miền núi, dân tộc thiểu số.

Ông Đạt cũng thông tin thêm, hiện có 2.169 hợp tác xã nông nghiệp làm chủ thể sản phẩm OCOP; hơn 1.000 hợp tác xã nông nghiệp có hoạt động du lịch cộng đồng, tạo việc công ăn việc làm và thu nhập cho các thành viên (thu nhập trung bình 52 triệu đồng/năm), góp phần ổn định chính trị - xã hội địa phương . Ngoài ra, đến nay có gần 10% hợp tác xã nông nghiệp có phụ nữ tham gia hội đồng quản trị, giám đốc hợp tác xã.

Đề cập đến giải pháp thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị nông nghiệp, ông Sỹ Đạt đề xuất, Nhà nước cần quan tâm hơn nữa đến việc đào tạo bồi dưỡng nguồn nhân lực hợp tác xã, tiếp tục hỗ trợ chương trình khởi nghiệp hợp tác xã; tiếp cận vay vốn tín dụng, đất đai... Đặc biệt là nhân rộng mô hình hợp tác xã vừa sản xuất vừa tham gia thị trường (sàn giao dịch nông sản); hợp tác xã đánh bắt thủy sản trên biển; bảo vệ nguồn lợi cộng đồng...; hợp tác xã sản xuất sản phẩm OCOP gắn với du lịch nông thôn.

Bảo Bảo

Tin bài khác
Thu ngân sách trung ương ước đạt 39,9% dự toán

Thu ngân sách trung ương ước đạt 39,9% dự toán

Tính tới giữa tháng 4/2025, thu ngân sách trung ương đạt 407,2 nghìn tỷ đồng (đạt 39,9% dự toán), còn ngân sách địa phương đóng góp 394,7 nghìn tỷ đồng (tương đương 41,7% dự toán).
Kịch bản và giải pháp cho ngành nông nghiệp trước chính sách thuế quan của Hoa Kỳ

Kịch bản và giải pháp cho ngành nông nghiệp trước chính sách thuế quan của Hoa Kỳ

Với kịch bản chính sách thuế quan của Hoa Kỳ áp mức thuế 10% duy trì ổn định trong cả năm 2025 và áp dụng đồng đều cho tất cả các quốc gia, tác động đến xuất khẩu của Việt Nam là không đáng kể và mục tiêu tăng trưởng của ngành nông nghiệp vẫn có thể đảm bảo thực hiện.
Thông xe cao tốc Bắc – Nam qua Hà Tĩnh, đẩy nhanh kết nối vùng

Thông xe cao tốc Bắc – Nam qua Hà Tĩnh, đẩy nhanh kết nối vùng

Ngày 19/4/2025, hai dự án cao tốc Bắc – Nam đoạn Bãi Vọt – Vũng Áng chính thức thông xe kỹ thuật, góp phần thúc đẩy liên kết vùng và tạo đà phát triển kinh tế - xã hội khu vực miền Trung.
Phó Giám đốc NIC Đỗ Tiến Thịnh: Cần xây dựng chiến lược phát triển ngành bán dẫn

Phó Giám đốc NIC Đỗ Tiến Thịnh: Cần xây dựng chiến lược phát triển ngành bán dẫn

Phó Giám đốc NIC Đỗ Tiến Thịnh khẳng định ngành bán dẫn là chìa khóa để Việt Nam làm chủ công nghệ, nâng tầm kinh tế và an ninh quốc gia trong tương lai gần.
Vì sao xuất nhập khẩu

Vì sao xuất nhập khẩu 'đột ngột' giảm hai con số trong nửa đầu tháng 4?

Dù tính từ đầu năm đến 15/4, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu vẫn tăng 13,89% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng đợt giảm “đột ngột” trong nửa đầu tháng 4 đang khiến nhiều doanh nghiệp và chuyên gia kinh tế không khỏi lo ngại.
Bộ Tài chính: Đề nghị tăng cường chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN tại địa phương

Bộ Tài chính: Đề nghị tăng cường chỉ đạo thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN tại địa phương

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng – Chủ tịch Hội đồng Quản lý Bảo hiểm xã hội Việt Nam – vừa ký ban hành Công văn số 4860/BTC-BHXH gửi Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy và Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Nội dung công văn đề nghị tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hiệu quả các chính sách về bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Bình Dương, TP Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu thống nhất nhiều vấn đề sáp nhập

Bình Dương, TP Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu thống nhất nhiều vấn đề sáp nhập

Bình Dương, TP Hồ Chí Minh, Bà Rịa - Vũng Tàu phối hợp chặt chẽ trong việc xây dựng đề án, rà soát ranh giới hành chính chồng lấn, và thống nhất phương án sử dụng tài sản công, bố trí trụ sở chính trị - hành chính.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường xin giảm kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 hơn 3.800 tỷ đồng

Bộ Nông nghiệp và Môi trường xin giảm kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 hơn 3.800 tỷ đồng

Vướng mắc giải phóng mặt bằng, sáp nhập bộ ngành và tiến độ chậm khiến Bộ Nông nghiệp và Môi trường xin giảm kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 hơn 3.800 tỷ đồng.
Thu hút đầu tư nước ngoài vào hàng không dân dụng

Thu hút đầu tư nước ngoài vào hàng không dân dụng

Một trong những điểm nổi bật của Dự thảo Luật Hàng không Dân dụng (sửa đổi) là mở rộng cơ chế thu hút đầu tư ngoài ngân sách nhà nước vào lĩnh vực hàng không.
Ba kiến tạo để xây dựng nền tảng cho chuyển đổi xanh bền vững

Ba kiến tạo để xây dựng nền tảng cho chuyển đổi xanh bền vững

Việt Nam đã đưa ra ba định hướng trọng tâm – hay còn gọi là “ba kiến tạo” – để xây dựng nền tảng cho chuyển đổi xanh bền vững tại Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Đối tác vì Tăng trưởng Xanh và Mục tiêu Toàn cầu (P4G) lần thứ 4.
Doanh nghiệp Việt Nam linh hoạt ứng phó “cú sốc” thuế đối ứng của Hoa Kỳ

Doanh nghiệp Việt Nam linh hoạt ứng phó “cú sốc” thuế đối ứng của Hoa Kỳ

Tại Hội thảo “Thuế đối ứng của Hoa Kỳ & Ứng phó của doanh nghiệp Việt Nam”, các chuyên gia đã đề xuất giải pháp giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh.
Chỉ xây dựng 1 trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TPHCM và Đà Nẵng

Chỉ xây dựng 1 trung tâm tài chính quốc tế đặt tại TPHCM và Đà Nẵng

Chiều 17/4, tiếp tục phiên họp thứ 44, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Thúc tiến độ bàn giao mặt bằng trạm dừng nghỉ cao tốc Bắc - Nam

Thúc tiến độ bàn giao mặt bằng trạm dừng nghỉ cao tốc Bắc - Nam

Bộ Xây dựng yêu cầu 4 tỉnh Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Bình và Quảng Trị đẩy nhanh bàn giao mặt bằng trong tháng 4 để xây dựng trạm dừng nghỉ cao tốc Bắc - Nam.
Cắt giảm, đơn giản hóa 100% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết ngành văn hóa - du lịch

Cắt giảm, đơn giản hóa 100% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết ngành văn hóa - du lịch

Trong năm 2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đặt mục tiêu cắt giảm, đơn giản hóa ngay các thủ tục hành chính liên quan đến sản xuất, kinh doanh, trong đó yêu cầu bãi bỏ tối thiểu 30% điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết.
Việt Nam đón nguồn tài trợ 400 triệu USD từ WB và ADB cho 3 dự án lớn

Việt Nam đón nguồn tài trợ 400 triệu USD từ WB và ADB cho 3 dự án lớn

WB và ADB từ lâu đã là hai đối tác phát triển chiến lược của Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong quá trình giảm nghèo, phát triển hạ tầng và nâng cao năng lực quản trị quốc gia.