Trong khi các căng thẳng quân sự giữa Nga-Ukraine vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại, các nước đồng minh phương Tây đã tăng cường các biện pháp trừng phạt vào cuối tuần, bao gồm việc chặn một số ngân hàng khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT và nhắm mục tiêu vào Ngân hàng trung ương Nga, cam kết áp dụng các biện pháp hạn chế khiến ngân hàng này không triển khai dự trữ quốc tế để phá hoại các lệnh trừng phạt. Các biện pháp trừng phạt mới có khả năng giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế Nga và khiến các ngân hàng và công ty Nga khó tiếp cận hệ thống tài chính quốc tế. Chỉ số Russian Ruble/USD đã giảm thêm 20% vào hôm 28/02/2022, hiện giao dịch ở 0.0095 -mức thấp nhất mọi thời đại, giảm từ mức 0.013 trước các chiến dịch quân sự đổ bộ vào Ukraine của Nga.
Người Nga đã xếp hàng dài chờ đợi bên ngoài các máy ATM vào cuối tuần vừa rồi, lo ngại rằng các lệnh trừng phạt mới của phương Tây sẽ gây ra tình trạng thiếu tiền mặt và làm gián đoạn các khoản thanh toán. Ngay cả các công ty lớn cũng gặp nhiều rắc rối, Một số công ty con ở châu Âu của Sberbank Russia, do chính phủ Nga sở hữu phần lớn cũng đang thất bại hoặc có khả năng thất bại trong việc xoay vòng vốn do mất đi độ an toàn về tín dụng trong mắt các đối tác do các lệnh trừng phạt.
Để đối phó với các lệnh trừng phạt, Ngân hàng trung ương Nga cho biết, họ sẽ tiếp tục mua vàng trên thị trường trong nước, thực hiện đấu giá mua lại không có giới hạn và giảm bớt hạn chế đối với các vị thế ngoại tệ mở của các ngân hàng. Đồng thời tăng phạm vi chứng khoán có thể được sử dụng làm tài sản thế chấp để vay vốn. Để đảm bảo thị trường chứng khoán khỏi biến động quá mạnh và lấy lại niềm tin, Nga cho biết họ sẽ tạm thời cấm các công ty môi giới xử lý việc mua bán chứng khoán của những người không cư trú tại Nga và có thể quyết định ngừng giao dịch ở một số thị trường nhất định, cấm các giao dịch bán khống tài sản lợi dụng tình hình thị trường không ổn định để đè giá chứng khoán.
Trong một động thái khẩn cấp khác, Ngân hàng trung ương Nga đã tăng lãi suất chính lên 20% từ 9,5%, đồng thời yêu cầu các công ty xuất khẩu chính sẵn sàng bán ngoại tệ khi đồng rúp giảm xuống mức thấp kỷ lục, có thể lên tới 80% lượng dự trữ ngoại tệ của các công ty này. Nga cũng cho biết mục tiêu lạm phát ở mức 4% và sẽ làm tất cả những gì cần thiết để đảm bảo ổn định tài chính, cho biết việc tăng lãi suất sẽ đưa lãi suất huy động lên mức "cần thiết để bù đắp cho rủi ro mất giá và lạm phát gia tăng".
Tuy nhiên, trừng phạt kinh tế có thể là một con dao hai lưỡi, EU là đối tác thương mại lớn nhất của Nga, chiếm 37% thương mại nước ngoài vào năm 2020, phần lớn trong số đó là năng lượng. Khoảng 70% xuất khẩu khí đốt của Nga và một nửa xuất khẩu dầu của nước này là sang châu Âu. Ngoại trừ quyết định của Đức đối với Nord Stream 2, chưa xuất hiện bất kỳ trừng phạt nào của Mỹ và phương Tây nhằm vào ngành năng lượng của Nga. Nhiều khả năng các biện pháp này sẽ được tính đến trong thời gian tới. Nhưng xét đến mức độ tổn thất mà các nước châu Âu, thậm chí kể cả Mỹ, phải gánh chịu trước viễn cảnh này, cấm vận khí đốt có thể sẽ chỉ là giải pháp sau cùng. Đầu tiên, Đức là nước chịu thiệt nhiều hơn Nga một khi Nord Stream 2 bị "đóng băng" dài hạn. Mục tiêu chính của dự án này là tăng lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga trong bối cảnh Đức đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân và nhiệt điện chạy than. Không có đường ống, Đức sẽ phải thay thế khí đốt giá rẻ của Nga bằng khí hóa lỏng (LNG) đắt đỏ hơn.
Về phần mình, Tập đoàn Gazprom của Nga mới đây đã ký thỏa thuận với đối tác Trung Quốc, tăng gấp đôi công suất vận chuyển khí đốt từ Nga sang Trung Quốc qua tuyến đường ống Sức mạnh Siberia. Trong ngắn hạn, việc "đóng băng" dự án Nord Stream 2, có giá trị 12 tỉ USD, là điều không mấy dễ chịu, nhưng không phải là dấu chấm hết đối với Gazprom.
Hiện tại các biện pháp trừng phạt tiếp theo và hướng đi của các thị trường còn phụ thuộc nhiều vào cuộc đàm phán của Nga và Ukraine tại Belarus, Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập sẽ sớm cập nhật thông tin đến bạn đọc.
Anh Dũng