Cần làm gì để hoàn thiện cơ chế điều hành giá xăng dầu?
Chuyên gia kinh tế - TS. Nguyễn Minh Phong chia sẻ với phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp và Hội nhập xung quanh vấn đề về dự thảo Nghị định kinh doanh xăng dầu đang được doanh nghiệp quan tâm.
Bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ thống kê giá (Tổng cục Thống kê) đã chia sẻ quan điểm của mình về tình hình kiểm soát lạm phát trong năm nay trong một cuộc phỏng vấn báo chí gần đây.
"Trái với những dự đoán ban đầu, việc kiểm soát lạm phát trong năm nay không hề dễ dàng," bà Nguyễn Thu Oanh mở đầu. "Chưa bao giờ Ban Chỉ đạo điều hành giá của Chính phủ và các bộ, ngành hữu quan coi việc này là một công việc đơn giản, thậm chí trong điều kiện có nhiều yếu tố thuận lợi hỗ trợ."
Bà Oanh phân tích về diễn biến của chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trong quý đầu năm: "Dù quý I ghi nhận mức tăng giá còn khá ổn định, với CPI chỉ tăng 3,77% trong 3 tháng đầu năm, nhưng sang tháng 4/2024, CPI đã tăng đến 4,4% so với cùng kỳ năm trước. Điều này đã làm tăng CPI trong 4 tháng đầu năm lên 3,93%, và hầu hết các nhóm hàng hóa và dịch vụ đều ghi nhận sự tăng giá, trừ bưu chính - viễn thông."
Khi được hỏi về triển vọng lạm phát trong năm nay, bà Oanh cho biết: "Chúng tôi đã xây dựng 3 kịch bản dựa trên thị trường nội địa và tình hình thế giới, đánh giá các yếu tố tác động tới lạm phát của Việt Nam. Kịch bản tốt nhất dự đoán CPI tăng 3,8%, trong khi kịch bản tiêu cực nhất dự báo tăng lên 4,5%. Trong kịch bản đầu tiên, CPI đạt đỉnh vào tháng 4 và sau đó giảm dần. Kịch bản thứ hai dự đoán CPI tăng cao nhất vào tháng 5 và sau đó giảm dần. Kịch bản thứ ba có nhiều yếu tố biến động, nhưng chúng tôi đánh giá cao khả năng xảy ra kịch bản thứ hai, đặc biệt là do sự tăng cường tiêu dùng trong chu kỳ lễ nghỉ 30/4 và 1/5."
Về yếu tố khách quan từ bên ngoài, bà Nguyễn Thu Oanh nhấn mạnh: "Tác động từ thị trường thế giới đối với kinh tế Việt Nam rất lớn. Lạm phát trên toàn cầu đang có dấu hiệu giảm nhờ các chính sách tiền tệ chặt chẽ, nhưng việc dự đoán thời điểm giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương là rất khó." Bà cũng nhấn mạnh về tác động của biến động thị trường và vận chuyển hàng hóa đến lạm phát của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh nhập khẩu hàng hóa quan trọng chiếm tỷ lệ lớn.
Bà Oanh đã chia sẻ quan điểm của mình về việc Fed vẫn duy trì lãi suất ở mức cao và cách tác động của điều này đến tình hình lạm phát của Việt Nam.
"Lãi suất cao dẫn đến lượng tiền bơm ra thị trường ít hơn, làm tăng giá trị của đồng Việt Nam so với các đồng tiền khác," bà giải thích. "Việc Fed giữ lãi suất ở mức cao đã khiến tỷ giá VND/USD tăng, làm cho việc nhập khẩu hàng hóa trở nên đắt đỏ hơn đối với doanh nghiệp."
Bà cũng đề cập đến sự ảnh hưởng của việc vay USD đối với doanh nghiệp. "Khi doanh nghiệp vay USD để nhập khẩu hàng hóa, việc mua lại USD để trả nợ sẽ gặp phải chi phí tăng lên do tỷ giá đã tăng," bà nêu rõ. "Kết quả là chi phí sản xuất tăng, giá thành sản xuất tăng, và điều này có tác động trực tiếp đến lạm phát."
Về tác động của việc Fed duy trì lãi suất cao đến thị trường nội địa, "chưa có thông báo cụ thể về thời điểm Fed sẽ nới lỏng chính sách tiền tệ, giảm lãi suất, khiến giá trị USD trên thị trường quốc tế tiếp tục tăng cao." Bà nhấn mạnh rằng tình hình này tạo áp lực lớn đối với lạm phát của Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh giá USD tăng cao.
Về việc đối phó với lạm phát trong bối cảnh giá xăng dầu, lương thực và giá điện đều đang tăng. "Khí hậu thế giới biến động cực đoan, làm tăng giá hàng tiêu dùng thiết yếu như gạo, cà phê, cacao và đường, điều này đặt ra thách thức lớn trong việc kiểm soát lạm phát, khi các mặt hàng này chiếm phần lớn trong chỉ số CPI của chúng ta.", bà Oanh lưu ý.
Về tác động của giá xăng dầu và giá điện đối với lạm phát: "Giá xăng dầu tăng đột ngột do những biến động xung quanh thế giới, và điều này có ảnh hưởng rất lớn đến CPI," bà nói. "Tương tự, giá điện dự kiến sẽ tiếp tục tăng, gây ra áp lực lớn đối với CPI. Ngành điện cũng phải nhập khẩu máy móc, thiết bị để duy trì hoạt động, đầu tư, tái đầu tư; nguyên, nhiên liệu để chạy nhiệt điện và cũng phải chịu tác động bởi tăng lương tối thiểu vùng, lương cơ sở, nên dù muốn hay không, giá điện năm nay chắc chắn tiếp tục tăng, thậm chí tăng nhiều lần, sẽ tác động ngay tới CPI, bởi khi giá điện tăng 10%, tác động làm CPI tăng 0,33 điểm phần trăm".
Quý Anh
