 |
| Khởi nghiệp xanh: Đầy cảm hứng nhưng không ít rủi ro tiềm ẩn |
Ông Võ Bửu Lợi – người sáng lập Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Thủy Mộc Việt, chuyên sản xuất tinh dầu và thiết bị chiết xuất tinh dầu – nhận định giới trẻ hiện nay rất quan tâm đến khởi nghiệp xanh. Tuy nhiên, không ít dự án lại thiếu tính thực tiễn và gặp nhiều vướng mắc trong quá trình triển khai.
Ông dẫn ví dụ nhiều dự án sử dụng nguyên liệu tưởng như “0 đồng” như bã cà phê, vỏ cam, lá sả… nhưng thực tế phát sinh nhiều chi phí ẩn. “Việc thu gom các loại nguyên liệu này tốn kém hơn các bạn nghĩ. Ban đầu có thể tận dụng nguồn tại chỗ, nhưng khi mở rộng quy mô, chi phí hậu cần, kho bãi, xử lý phụ phẩm… sẽ tăng lên đáng kể”, ông Lợi chia sẻ.
Cũng theo ông, để có được 1 lít tinh dầu bưởi, cần tới khoảng 100 kg vỏ bưởi xanh hoặc 300 kg vỏ bưởi trắng. Điều này đòi hỏi một hệ thống thu gom hiệu quả, cơ sở hạ tầng phù hợp và khả năng xử lý phụ phẩm. Ông khuyến nghị các start-up nên đặt nhà máy gần vùng nguyên liệu, kết hợp cung cấp thiết bị cho các điểm sơ chế ban đầu, đồng thời áp dụng mô hình bao tiêu để kiểm soát chất lượng và tối ưu chi phí.
Tại cuộc thi "Khởi nghiệp Xanh năm 2025" do Trung tâm Nghiên cứu Kinh doanh và Hỗ trợ Doanh nghiệp (BSA) và Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam Chất lượng cao tổ chức, 220 hồ sơ hợp lệ cho thấy sức hút lớn của lĩnh vực này. Ông Nguyễn Minh Hiếu – Phó Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp Sáng tạo TP.HCM (SIHUB) – cho biết nhiều dự án có tiềm năng đáng kể, như tận dụng phế phẩm nông nghiệp để tạo ra sản phẩm giá trị, hoặc sản xuất các sản phẩm chăm sóc sức khỏe có nguồn gốc tự nhiên.
Tuy nhiên, theo ông Hiếu, điểm yếu chung là thiếu chiến lược thương mại hóa rõ ràng. "Nhiều dự án chưa tiếp cận tốt nhu cầu thị trường, chưa xây dựng được định hướng phát triển dài hạn. Việc đăng ký bằng sáng chế và bảo hộ sở hữu trí tuệ cũng bị xem nhẹ, trong khi đây là tài sản vô cùng quan trọng trong nền kinh tế tri thức hiện nay", ông nói.
Khởi nghiệp xanh không còn đơn độc khi TP.HCM và nhiều tổ chức đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ, từ vốn đến kết nối chuyên gia. Ông Trần Nhật Khanh – Giám đốc Điều hành Quỹ Đầu tư mạo hiểm Touchstone Partners – cho biết thông qua chương trình Net Zero Challenge, quỹ đã giải ngân tổng cộng 60 tỷ đồng từ năm 2023 cho các dự án đoạt giải.
“Các quỹ đầu tư mạo hiểm luôn tìm kiếm những ‘ngôi sao tương lai’ từ khi họ còn chưa được biết đến, để đồng hành, hỗ trợ và nâng tầm”, ông Khanh chia sẻ. Những tiêu chí chính để lựa chọn đầu tư bao gồm: trình độ công nghệ, khả năng tiếp cận thị trường, đội ngũ sáng lập và năng lực vận hành.
Theo bà Lê Thị Bé Ba – Phó Giám đốc SIHUB, một tín hiệu tích cực là sự tham gia ngày càng mạnh mẽ của các trường đại học. “Nhiều sinh viên hiện không chỉ dừng lại ở ý tưởng khởi nghiệp xanh trên giấy, mà đã có sản phẩm thử nghiệm (demo), thậm chí bước đầu thương mại hóa”, bà nhận định.
Sự kết hợp giữa đam mê của giới trẻ, nguồn lực hỗ trợ từ xã hội và định hướng chiến lược rõ ràng hứa hẹn sẽ tạo nên làn sóng khởi nghiệp xanh vững chắc hơn, thực chất hơn trong thời gian tới. Để khởi nghiệp xanh không chỉ là trào lưu, mà thực sự trở thành lực đẩy cho tăng trưởng bền vững.
