Điểm nhấn được quan tâm tại dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi) là việc Chính phủ dự kiến nâng số lượng ngành nghề được cắt giảm lên tối thiểu 50, thay vì 25 như trong dự thảo đã trình.
Hiện theo luật hiện hành, có 234 ngành, nghề kinh doanh phải xin giấy phép trước khi hoạt động. Trong khi đó, nhiều lĩnh vực đã có thể quản lý hiệu quả bằng tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật, không cần tiếp tục duy trì điều kiện ở cấp luật.
Đại biểu Lê Hoàng Anh (Gia Lai) đánh giá cao sự mạnh dạn của cơ quan soạn thảo khi loại bỏ 25 ngành nghề kinh doanh có điều kiện trong dự thảo. Tuy vậy, đại biểu cho rằng vẫn còn không ít ngành nghề có bản chất chỉ là yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn, không cần phải đứng ở cấp Luật Đầu tư.
Đại biểu đề nghị thu hẹp phạm vi ngành nghề như:
Kinh doanh thực phẩm: đang bao trùm quá rộng, trong khi Luật chuyên ngành đã quy định cụ thể về an toàn thực phẩm. Cấp luật chỉ nên giữ lại các khâu có rủi ro cao; các điều kiện kỹ thuật chuyển xuống nghị định và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.
Thương mại điện tử: không nên bao trùm logistics, thanh toán hay các nền tảng nhỏ, mà chỉ giữ điều kiện với mô hình quy mô lớn, có quản lý dữ liệu người tiêu dùng.
Các nhóm hoạt động kỹ thuật như thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, sản phẩm xử lý môi trường, khảo nghiệm, thử nghiệm… Theo đại biểu, đây là những hoạt động thuần túy kiểm soát chất lượng và rủi ro kỹ thuật, đã có cơ chế đăng ký lưu hành, kiểm dịch, kiểm nghiệm nên không cần thiết duy trì điều kiện kinh doanh ở cấp Luật.
Nhóm dịch vụ xây dựng, thử nghiệm, đánh giá sự phù hợp: chủ yếu là yêu cầu về năng lực chuyên môn và chứng chỉ hành nghề, không phải điều kiện kinh doanh hạn chế quyền tự do kinh doanh. Các nội dung này nên để pháp luật chuyên ngành quy định cụ thể và tăng hậu kiểm.
Đại biểu Lê Hoàng Anh cũng đề nghị bổ sung cơ chế rà soát định kỳ 3 năm theo thông lệ OECD; ngành nghề không còn phù hợp sẽ tự động hết hiệu lực. Đồng thời, đề nghị bỏ cụm từ “các yêu cầu khác” tại Khoản 6 Điều 7 để tránh hình thành các “giấy phép con” mới.
Cùng quan điểm, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị rà soát kỹ 227 điều kiện kinh doanh có điều kiện vẫn đang duy trì. Đại biểu nêu ví dụ sự chưa thống nhất giữa các ngành nghề như kiểm toán được giữ trong nhóm có điều kiện, nhưng dịch vụ kế toán lại đề xuất bỏ — cần có sự cân nhắc đồng bộ.
Đại biểu cũng cho rằng các điều kiện liên quan chuyên ngành nên để các bộ quản lý lĩnh vực chịu trách nhiệm, thay vì phân tán sang Bộ Tài chính hoặc sở tài chính địa phương.
![]() |
| Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng |
Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Chính phủ đã yêu cầu các bộ, ngành phối hợp chặt chẽ nhằm cắt giảm tối đa các ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
Tại dự thảo trình ban đầu, số lượng đề xuất cắt giảm là 25 ngành nghề, gồm dịch vụ kế toán, xuất khẩu gạo, kinh doanh tạm nhập – tái xuất thực phẩm đông lạnh… Tuy nhiên, sau khi rà soát sâu hơn, Chính phủ dự kiến cắt giảm tối thiểu 50 ngành nghề, tăng thêm 25 ngành nghề so với dự thảo.
Bộ trưởng đánh giá đây là nỗ lực rất lớn, thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc thực thi quyền tự do kinh doanh theo Hiến pháp và nâng cao chất lượng môi trường đầu tư.
Theo đó, sau khi Luật Đầu tư (sửa đổi) có hiệu lực, Chính phủ sẽ giao các bộ tiếp tục rà soát và sửa đổi các điều kiện kinh doanh còn lại, đẩy mạnh cơ chế hậu kiểm, quản lý bằng tiêu chuẩn – quy chuẩn kỹ thuật thay cho tiền kiểm.
Mục tiêu xuyên suốt là giảm tối đa rào cản kinh doanh, tạo môi trường thuận lợi, minh bạch cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trên các lĩnh vực có rủi ro.