 |
Áp dụng trần trợ cấp thất nghiệp: Giữ quyền lợi nhưng cần hiểu rõ giới hạn
Theo quy định tại Luật Việc làm 2025, có hiệu lực kể từ ngày 1/1/2026, mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng vẫn giữ nguyên công thức tính cũ – tức bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi người lao động chấm dứt hợp đồng. Tuy nhiên, điểm mới quan trọng là sẽ áp dụng mức trần tối đa, không quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng tại tháng cuối cùng người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp.
So với Luật Việc làm 2013 đang được áp dụng, quy định mới mang tính thống nhất và minh bạch hơn. Trước đây, mức trần trợ cấp được xác định không đồng nhất: với người lao động hưởng lương theo hệ thống nhà nước, mức trần dựa vào lương cơ sở; còn với người lao động trong doanh nghiệp, lại căn cứ vào lương tối thiểu vùng. Điều này từng gây khó hiểu và thiệt thòi cho không ít người lao động do cách áp dụng thiếu nhất quán.
Cũng theo Luật mới, thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp vẫn được tính linh hoạt nhưng có giới hạn hợp lý. Cụ thể, nếu người lao động đóng đủ từ 12 đến dưới 36 tháng, sẽ được hưởng 3 tháng trợ cấp. Sau đó, mỗi 12 tháng đóng thêm, sẽ được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp. Tuy nhiên, thời gian hưởng tối đa không quá 12 tháng, dù thời gian đóng có dài hơn. Quy định này nhằm đảm bảo tính công bằng giữa các nhóm lao động và tránh tình trạng kéo dài trợ cấp một cách thụ động.
 |
Một điểm tích cực trong Luật Việc làm 2025 là người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp vẫn tiếp tục được đóng bảo hiểm y tế từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. Việc này giúp người lao động không bị gián đoạn trong việc tiếp cận các dịch vụ khám chữa bệnh, đặc biệt là trong giai đoạn nhạy cảm về tâm lý và tài chính như khi mất việc. Tuy nhiên, để tiếp tục nhận trợ cấp, người lao động phải thực hiện nghĩa vụ báo cáo tìm việc làm hàng tháng với trung tâm dịch vụ việc làm. Nếu không thực hiện nghĩa vụ này trong 3 tháng liên tiếp, người lao động sẽ bị chấm dứt hưởng trợ cấp.
Luật mới cũng làm rõ thêm những trường hợp bị chấm dứt trợ cấp thất nghiệp: chẳng hạn như người lao động đã có việc làm mới và thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc; đi nghĩa vụ quân sự hoặc Công an nhân dân; ra nước ngoài để định cư hoặc học tập dài hạn; hưởng lương hưu; hoặc bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm thất nghiệp. Ngoài ra, những trường hợp như tử vong, bị tuyên mất tích, bị đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc hay thi hành án cũng thuộc diện chấm dứt trợ cấp. Dù vậy, người lao động vẫn được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp để tính cho lần hưởng tiếp theo, giúp tránh mất quyền lợi trong tương lai.
Người lao động còn những băn khoăn
 |
Tại nhiều khu công nghiệp lớn như KCN Tân Tạo (TP.HCM), Sóng Thần (Bình Dương) hay VSIP (Bắc Ninh), chính sách mới đang là chủ đề được công nhân bàn tán trong các buổi họp công đoàn, giờ nghỉ ca. Không ít người lao động thể hiện sự lo ngại khi nghe thông tin “có trần tối đa” vì sợ rằng dù lương thực tế cao nhưng mức hưởng sẽ bị giới hạn.
Chị Nguyễn Thị Hòa, công nhân dệt may tại KCN Tân Tạo chia sẻ: “Tôi từng nghỉ việc giữa năm ngoái, nhận hơn 4 triệu đồng trợ cấp mỗi tháng. Nếu sang năm mà lương tối thiểu vùng không tăng kịp, mình có thể sẽ không được hưởng như trước nữa. Mình đóng bảo hiểm đều đều, nhưng đến khi thất nghiệp lại không nhận đủ như mong đợi thì thấy hơi thiệt.”
Cũng có những lo ngại khác liên quan đến việc phải báo cáo tình trạng tìm việc hàng tháng, nhất là với người lao động ở tỉnh lẻ về thành phố làm việc, hoặc đã nghỉ và về quê: “Về quê rồi thì sao lên trung tâm giới thiệu việc làm được mỗi tháng? Có khi trượt mất trợ cấp vì không biết cách thông báo,” – anh Lê Văn Phúc, công nhân xây dựng tự do ở Bình Dương, đặt câu hỏi.
Tuy nhiên, ở góc nhìn quản lý nhân sự, chính sách mới lại được đánh giá là công bằng, hợp lý và có định hướng khuyến khích người lao động quay lại thị trường sớm. Anh Trần Văn Duy, trưởng phòng nhân sự tại một công ty logistics tại Bình Dương nhận xét: “Chính sách đặt ra trần trợ cấp là cần thiết để kiểm soát chi ngân sách và tạo công bằng giữa các nhóm lao động. Việc giữ mức hưởng 60% tiền lương và tiếp tục bảo hiểm y tế là điểm cộng rõ rệt. Doanh nghiệp cũng sẽ chủ động hơn trong việc tư vấn cho nhân viên khi họ nghỉ việc, tránh hiểu nhầm.”
Ngoài ra, các chuyên gia chính sách cũng cho rằng, thay vì trông chờ vào mức trợ cấp, người lao động nên xem trợ cấp thất nghiệp như một giải pháp tạm thời, và tận dụng thời gian này để học thêm kỹ năng, tìm kiếm việc làm mới, hoặc tham gia đào tạo nghề do trung tâm việc làm tổ chức.
 |
Việc bổ sung mức trần tối đa cho trợ cấp thất nghiệp từ năm 2026 không làm giảm giá trị cốt lõi của chính sách này, mà là nỗ lực điều chỉnh phù hợp với thực tế thị trường lao động và năng lực của Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. Người lao động vẫn được đảm bảo quyền lợi cơ bản: hưởng trợ cấp tối thiểu, được đóng tiếp bảo hiểm y tế, bảo lưu thời gian đóng… nhưng cần nắm rõ quy định mới để tránh thiệt thòi không đáng có.
Trong bối cảnh thị trường lao động liên tục biến động, việc hiểu luật – hiểu quyền – hiểu nghĩa vụ là điều mà người lao động cần đầu tư nghiêm túc. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng nên chủ động hỗ trợ truyền thông nội bộ, giúp người lao động hiểu rõ những thay đổi từ Luật Việc làm 2025 để họ yên tâm hơn trong quá trình làm việc, nghỉ việc, và tái hòa nhập thị trường lao động khi cần thiết.
