Anh và Mỹ đạt được gì trong thỏa thuận thương mại đầu tiên?

Anh trở thành quốc gia đầu tiên đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ hậu cuộc chiến thuế quan, giúp giảm thuế thép và ô tô, nhưng vẫn còn nhiều điều khoản hạn chế và gây tranh cãi.

Vương quốc Anh đã trở thành quốc gia đầu tiên đạt được thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ, kể từ khi Tổng thống Donald Trump khơi mào cuộc chiến thuế với các đối tác thương mại, giúp cắt giảm một phần thuế quan đối với thép và ô tô xuất khẩu. Tuy nhiên, phần lớn hàng hóa của Anh vẫn phải chịu mức thuế cơ bản 10%, và nhiều điều khoản vẫn đang trong quá trình đàm phán.

Tổng thống Trump công bố thỏa thuận tại Phòng Bầu Dục vào thứ Năm (8/5), trong khi Thủ tướng Anh Keir Starmer tham gia từ xa qua điện thoại. Cả hai nhà lãnh đạo đều ca ngợi quan hệ đồng minh truyền thống giữa hai nước, song các chuyên gia cảnh báo rằng phạm vi của thỏa thuận còn rất hạn chế so với các hiệp định thương mại tiêu chuẩn.

Thị trường đã phản ứng tích cực với thông tin này. Chỉ số S&P 500 tăng hơn 1% trong phiên trước khi thu hẹp đà tăng, và chốt phiên tăng 0,6%, trong bối cảnh nhà đầu tư kỳ vọng thỏa thuận này sẽ mở đường cho các đàm phán tiếp theo với các đối tác như Trung Quốc.

Cắt giảm thuế cho thép và ô tô, mở cửa thị trường nông nghiệp Anh cho Mỹ

Theo văn bản thỏa thuận được công bố, phần lớn hàng hóa Anh sẽ vẫn phải chịu mức thuế 10%, nhưng thuế 25% đối với thép và nhôm đã được gỡ bỏ hoàn toàn. Đồng thời, 100.000 ô tô Anh đầu tiên nhập khẩu vào Mỹ mỗi năm sẽ chỉ bị áp thuế 10% — thay vì mức cao hơn từng được đề xuất.

Đổi lại, Anh đồng ý mở cửa thị trường nông nghiệp cho Mỹ, thông qua cơ chế hạn ngạch thuế quan ưu đãi cho một số sản phẩm như thịt bò và ethanol (1,4 tỷ lít/năm), dù vẫn giữ nguyên tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm. Tuy nhiên, quyết định này vấp phải chỉ trích từ giới nông dân. “Ngành nông nghiệp đang phải hy sinh để đổi lấy lợi ích cho ngành khác”, Chủ tịch Liên đoàn Nông dân Quốc gia Tom Bradshaw nhận định.

Cả hai bên cũng cam kết hướng tới một thỏa thuận về thương mại số, trong đó sẽ xem xét thuế dịch vụ số của Anh đối với các công ty công nghệ Mỹ. Ngoài ra, thuốc và dược phẩm là lĩnh vực sẽ được đàm phán tiếp theo, khi Mỹ đang đe dọa áp thuế trong vài tuần tới.

Tại Anh, Thủ tướng Starmer phát biểu trước công nhân tại nhà máy Jaguar Land Rover: “Thỏa thuận này giúp bảo vệ việc làm, nhưng chưa phải là đích đến”. Ông cũng tiết lộ rằng Anh đã đạt được “đối xử ưu tiên” nếu Mỹ tăng thuế các lĩnh vực như dược phẩm hay điện ảnh trong tương lai.

Tuy nhiên, phe đối lập không hài lòng. Andrew Griffith, phát ngôn viên thương mại của Đảng Bảo thủ, gọi đây là “phiên bản nhẹ” của một thỏa thuận thật sự. Kemi Badenoch, lãnh đạo đảng Tory, thẳng thừng nhận xét: “Chúng ta vừa bị chơi một vố.”

Nguy cơ vi phạm quy định của WTO và tác động tới đàm phán toàn cầu

Một số chuyên gia thương mại cảnh báo rằng thỏa thuận Anh-Mỹ có thể vi phạm quy tắc "tối huệ quốc" của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), vốn yêu cầu các thành viên phải đối xử công bằng với mọi đối tác, trừ khi hiệp định bao phủ "gần như toàn bộ thương mại" giữa hai bên.

Cựu quan chức Ủy ban châu Âu Ignacio García Bercero nhận định: “Việc Anh nhượng bộ thuế quan cho Mỹ mà không có cam kết tương tự từ Mỹ đối với các nước khác là điều khó chấp nhận”. Dù vậy, một số luật sư thương mại cho rằng Anh và Mỹ vẫn có thể “mượn” cơ chế khởi động đàm phán FTA để kéo dài tiến trình trong nhiều năm.

Thỏa thuận này nhiều khả năng sẽ trở thành mẫu hình cho các đàm phán tiếp theo của Mỹ với các đối tác như Ấn Độ, Việt Nam, Nhật Bản và Hàn Quốc, những nước đang trong quá trình thương lượng tích cực.

Tổng thống Donald Trump cũng nhấn mạnh rằng thuế suất 10% sẽ là “mức sàn” cho các quốc gia có thặng dư thương mại lớn với Mỹ, và “một số nước có thể phải chịu mức cao hơn nhiều”.