Xử lý như thế nào khi chi sai tiền hỗ trợ Covid-19

Hai hôm trước, một số quận huyện tại TP HCM cũng xác nhận đã chi sai tiền hỗ trợ đợt 3 cho hàng nghìn người. Nguyên nhân được cho là do một số người dân "khai thông tin gian dối để trục lợi" và các cá nhân được giao nhiệm vụ chi tiền đã không nắm rõ quy định về điều kiện được hưởng, quy trình xem xét giải quyết chưa chặt chẽ.

Theo luật sư Võ Đan Mạch (Đoàn luật sư TP HCM), việc giải ngân "nhầm" tiền hỗ trợ do lỗi của chính quyền và cả người dân. Do đó, việc thu hồi tiền cần trên tinh thần tự nguyện và giải quyết thấu tình đạt lý. Những trường hợp cố tình vi phạm cần xem xét mức độ để có hình thức xử lý phù hợp. Điều kiện được nhận gói hỗ trợ đợt 3 cho những người thực sự gặp khó khăn trên địa bàn TP HCM được quy định rõ tại Điều 2 Nghị quyết số 97 của HĐND ngày 22/9. Nguyên tắc hỗ trợ là: chi đủ, chi đúng, không bỏ sót, không trùng lắp, không phân biệt thường trú, tạm trú, lưu trú; trừ những đối tượng tự nguyện không nhận hỗ trợ. Việc này được thực hiện công khai, minh bạch, thuận lợi về thủ tục cho người thụ hưởng nhưng không lợi dụng chính sách để trục lợi cá nhân. 

Căn cứ vào quy định này, về phía người dân không thuộc tiêu chí được hưởng, không thực sự khó khăn nhưng đã nhận hỗ trợ nên liên hệ với tổ dân phố, chính quyền địa phương để trả lại. Đối với những trường hợp cố tình không nộp lại thì cơ quan chức năng nên có văn bản hướng dẫn cụ thể về các biện pháp cưỡng chế để thu hồi ngân sách.

Những trường hợp cố tình khai báo gian dối để nhận hỗ trợ nhiều lần và nếu có căn cứ cho thấy có dấu hiệu trục lợi mà không trả lại thì cơ quan có thẩm quyền cần xem xét xử lý theo quy định của pháp luật. Nghị quyết không quy định về chế tài cho những người lợi dụng chính sách để trục lợi. Tuy nhiên, căn cứ vào các quy định chung, người nào có hành vi sử dụng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt số tiền hỗ trợ từ 2 triệu đồng trở lên có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo Điều 174 Bộ luật Hình sự.

Nêu quan điểm về việc này, luật sư Bùi Quốc Tuấn (Đoàn luật sư TP HCM) cho rằng, những người dân trong vùng dịch ít nhiều đều bị ảnh hưởng đến đời sống kinh tế. Chính sách hỗ trợ kịp thời cho người dân của Chính phủ và chính quyền thành phố mang tính nhân văn. Do đó, trong trường hợp người dân không đủ tiêu chí nhận hỗ trợ nhưng thực sự khó khăn, không có khả năng trả lại tiền có thể làm đơn trình bày nguyện vọng để chính quyền địa phương xem xét giải quyết.

Về trách nhiệm của chính quyền địa phương, luật sư Võ Đan Mạch cho rằng, trước mắt cần nhanh chóng rà soát lại các danh sách, hồ sơ chi hỗ trợ. Trường hợp nào không đủ điều kiện phải nhanh chóng đề nghị tổ trưởng dân phố, các cá nhân trực tiếp tham gia chi trả liên hệ người dân để thu hồi lại tiền. Nếu lỗi thuộc về cán bộ phụ trách, quy trình xem xét giải quyết chưa chặt chẽ, thì quá trình thu hồi cần vận động, giải thích rõ để người dân hiểu và đồng tình trả lại. Trường hợp sau khi vận động, thuyết phục mà người dân vẫn không trả thì cần xin ý kiến chỉ đạo để đưa ra hướng giải quyết cụ thể.

Nếu các cán bộ, cá nhân tham gia chi trả có hành vi sơ xuất, lơ là trong việc rà soát hồ sơ, thiếu trách nhiệm trong công tác kiểm tra, đánh giá thì tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả gây ra, cơ quan có thẩm quyền cần xem xét xử lý theo nội quy, quy chế của cơ quan, đơn vị như: khiển trách, cảnh cáo, cách chức, giáng chức, hạ bậc lương, buộc thôi việc...Trường hợp không thực hiện, hoặc thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao theo quy định mà gây thiệt hại về tài sản từ 100 triệu đồng trở lên có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại Điều 360 Bộ luật Hình sự.

Theo luật sư Bùi Quốc Tuấn, trách nhiệm trong việc chi sai tiền hỗ trợ trước hết thuộc về chính quyền địa phương và các cá nhân được giao nhiệm vụ thực hiện. Do không nắm rõ quy định, việc triển khai không chặt chẽ... dẫn tới người không thuộc tiêu chí lại được nhận tiền, trong khi nhiều người rất khó khăn vẫn chưa được hỗ trợ.

Cùng với việc khắc phục hậu quả, thu hồi tiền chi sai, các luật sư cho rằng, chính quyền cần rà soát lại các trường hợp thật sự khó khăn nhưng chưa nhận được hỗ trợ tại địa phương để giải quyết kịp thời, tránh chậm trễ, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.

ĐT