Thứ ba 16/12/2025 10:24
Hotline: 024.355.63.010
Email: banbientap.dnhn@gmail.com
Xu hướng phi đô la hóa (de-dollarization) tại châu Á đang gia tăng rõ rệt khi các nền kinh tế trong khu vực tìm cách giảm phụ thuộc vào đồng USD, nhằm bảo vệ thương mại và đầu tư trước rủi ro biến động chính sách từ Mỹ. Mới đây, ASEAN đã công bố Kế hoạch Chiến lược Cộng đồng Kinh tế 2026–2030, trong đó nhấn mạnh mục tiêu tăng cường sử dụng nội tệ trong thanh toán và kết nối hệ thống thanh toán khu vực.
 |
| Xu hướng “phi đô la hóa”: Châu Á đang tách rời khỏi đồng USD |
“Chính sách thương mại khó đoán dưới thời ông Trump và đà mất giá của USD gần đây có thể đang thúc đẩy các quốc gia chuyển đổi nhanh hơn sang các đồng tiền khác”, ông Francesco Pesole, chuyên gia chiến lược ngoại hối tại ING, nhận định.
Trên phạm vi toàn cầu, tỷ trọng USD trong dự trữ ngoại hối đã giảm từ hơn 70% năm 2000 xuống còn 57,8% vào năm 2024, theo dữ liệu quốc tế. Tính từ đầu năm, chỉ số USD đã giảm hơn 8%, trong đó tháng 4/2025 ghi nhận mức bán tháo mạnh nhất do bất ổn chính sách từ Washington.
Theo ông Mitul Kotecha, Giám đốc chiến lược vĩ mô và ngoại hối thị trường mới nổi châu Á tại Barclays, sự thay đổi lớn không nằm ở kỹ thuật, mà là nhận thức. “Ngày càng nhiều nước bắt đầu coi USD là một công cụ có thể bị ‘vũ khí hóa’ qua trừng phạt hoặc đàm phán thương mại”, ông nói với đài CNBC.
Trong bối cảnh này, nhiều quốc gia đang xem xét lại danh mục dự trữ ngoại hối thiên lệch về USD. Ông Lin Li, Giám đốc nghiên cứu thị trường toàn cầu khu vực châu Á tại MUFG, cho rằng các nền kinh tế châu Á đang đẩy mạnh giao dịch bằng nội tệ để giảm rủi ro tỷ giá.
Theo Bank of America, quá trình phi đô la hóa tại ASEAN đang tăng tốc nhờ hai yếu tố chính: người dân và doanh nghiệp chuyển tiết kiệm bằng USD về nội tệ, và các nhà đầu tư lớn tăng cường phòng ngừa rủi ro tỷ giá (FX hedging).
Ngoài ASEAN, các nước BRICS như Trung Quốc và Ấn Độ cũng đang phát triển hệ thống thanh toán riêng để giảm phụ thuộc vào SWIFT, đồng thời khuyến khích giao dịch song phương bằng đồng nội tệ, đặc biệt là nhân dân tệ.
Dữ liệu từ Barclays cho thấy các nền kinh tế châu Á như Singapore, Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, vốn nắm giữ nhiều tài sản nước ngoài, có tiềm năng cao trong việc “hồi hương hóa” dự trữ về đồng nội tệ.
Bên cạnh đó, một lực đẩy lớn khác đến từ các nhà đầu tư tổ chức đang tích cực phòng ngừa biến động tỷ giá. Theo Nomura, khi họ phòng ngừa rủi ro USD, họ bán USD và mua đồng nội tệ hoặc các ngoại tệ thay thế, làm tăng cầu và giá trị các đồng tiền này.
Ông Craig Chan, Giám đốc chiến lược ngoại hối toàn cầu tại Nomura, cho biết các đồng tiền như yên Nhật, won Hàn và đô la Đài Loan đang được mua vào mạnh, đặc biệt từ các quỹ bảo hiểm nhân thọ và hưu trí.
Tỷ lệ phòng ngừa rủi ro (hedge ratio) của các công ty bảo hiểm nhân thọ Nhật Bản đã tăng từ 44% lên 48% trong tháng 4–5. Tại Đài Loan (Trung Quốc), tỷ lệ này ước tính lên tới 70%.
Xu hướng phi đô la hóa cũng đặt ra câu hỏi: liệu đây chỉ là hiện tượng chu kỳ hay báo hiệu thay đổi mang tính cấu trúc? Ông Cedric Chehab, Kinh tế trưởng tại BMI, cho rằng chỉ khi Mỹ lạm dụng biện pháp trừng phạt, hoặc chính phủ các nước yêu cầu quỹ hưu trí đầu tư nhiều hơn trong nước, thì mới có thể chuyển thành xu thế dài hạn.
“Chưa có đồng tiền nào sánh kịp USD về độ sâu thị trường, thanh khoản và mức độ tín nhiệm toàn cầu”, chuyên gia Pesole nhận định. Điều này khiến USD khó mất ngôi, dù có thể suy giảm về sức hút trong dự trữ.
Ông Peter Kinsella, Giám đốc chiến lược ngoại hối toàn cầu tại Union Bancaire Privée, cũng lưu ý rằng cần phân biệt rõ giữa USD suy yếu theo chu kỳ và phi đô la hóa mang tính cấu trúc. “Trong lịch sử, USD từng suy yếu nhiều lần, nhưng chưa bao giờ mất vai trò trung tâm”, ông nói.
Tuy nhiên, ông cho rằng xu hướng giảm tỷ trọng USD trong dự trữ quốc tế sẽ tiếp diễn và “vàng sẽ là bên hưởng lợi lớn nhất”.
 Mỹ và Trung Quốc đạt khung thỏa thuận tạm ngừng thương chiến |
 Chứng khoán toàn cầu tăng dè dặt sau đàm phán Mỹ – Trung tại London |
 Đồng rúp Nga: “Hiện tượng lạ” giữa cơn bão cấm vận và giá dầu giảm |
